Gelecek yıl paradan 6 sıfır atıldığında piyasadaki en büyük kupür 100 Yeni Türk Lirası, en küçük madeni para 1 Kuruş olacak. Birkaç yıl sonra "Yeni" ibaresi kalkacak. İlk dönemde eski ve yeni paralar birlikte kullanılacak.
***
Kuruş'un hesabını yapacağız
Merkez Bankası Başkanı Serdengeçti, Yeni Türk Lirası'nın detaylarını açıkladı. Gelecek yıl TL'den altı sıfır atılacak. Yeni para, 1-5-20 ve 100'lük olarak kullanılacak. En büyük banknot 100 liralıklar olacak Yeni Lira ile birlikte kuruş 25 yıl sonra hayatımıza geri dönüyor. 1-5- 10-25 ve 100 kuruşluklar kullanıma çıkıyor. 2005 geçiş yılında TL ve Yeni Lira birlikte kullanılacak, çarşı pazarda fiyatlar çift etiket taşıyacak.
ÇEYREK yüzyıl sonra yeniden kuruşlu hayatlara geri dönüyoruz. Yıllardır ekonominin gündeminde olan Türk Lirası'ndan sıfır atılması nihayet 2005 yılında gerçekleşecek. 1927 yılından 1980'e kadar dolaşımdaki banknot ihtiyacımızı 50 kuruş ile 1.000 lira arasında değişik değerlerdeki banknotlarla karşılıyorduk. Tarihler 1981'i gösterdiğinde ise artan dolaşım ihtiyacını karşılayabilmek için milyon liralık banknotlarla tanıştık. Hatta enflasyon ortamında ortalama 2 yılda bir yeni küpür çıkarttık. Şimdi yeniden kuruşların hesabını yapacağız. Buna göre Türk Lirası, Yeni Türk Lirası'na dönüştürülecek ve Türk Lirası'ndan 6 sıfır atılacak. Türk halkı; 1-5-20-50 ve 100 Yeni Türk Lirası ile tanışacak. En büyük banknot 100'lük olacak. 1-5-10-25-50 ve 100 (bir lira) kuruşluk madeni paralar da çıkacak. Aynı alım gücüne sahip banknotların görünüşleri teknik zorunluluklar dışında aynı olacak. Birkaç yıl sonra ise yeni ibarese kaldırılarak tekrar Türk Lirası'na dönülecek. Liradan altı sıfır atılmasıyla hayatımızdaki milyonlar ve milyarlar da yerini bin ve bir liralara hatta kuruşlara bırakacak.
ASGARİ ÜCRET 325 BİN LİRA Örneğin bugün 325 milyon lira olan asgari ücret, 2005 itibariyle 325 lira olarak cüzdanlardaki yerini alacak. En büyük banknot olan 16 adet 20 milyonluk ve bir adet 5 milyonluk olarak elimize gelen asgari ücret, Yeni Lira ile birlikte üç adet 100 lira, bir adet 20 lira ve bir adet 5 lira olarak verilebilecek. Böylece cüzdanlardaki para adedi de önemli oranda azalmış olacak. TL'den sıfır atılma süreciyle ilgili bir basın toplantısı düzenleyen Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti, TL'den 6 sıfır atılmasının, enflasyonu kalıcı biçimde tek haneli seviyelere düşürme konusundaki kararlılığın bir göstergesi olduğunu söyledi. 1970'lerde başlayan enflasyon sürecinin etkisiyle emisyon hacminin 1980 yılı sonuna göre 38 bin kat artarak 31 Aralık 2003 itibariyle yaklaşık 10.7 katrilyon liraya ulaştığına işaret eden Serdengeçti, "23 yılda 11 yeni kupür çıkartmak zorunda kalmışız" dedi. Merkez Bankası Başkanı, her yıl üretilen banknotların yüzde 90'ı kadar banknotun imha edildiğini, bu yüzden Yeni Türk Lirası basımının yüklü bir ek maliyet getirmeyeceğini, yaklaşık 10 milyon dolar maliyet öngörüldüğünü bildirdi. Serdengeçti Yeni Lira'nın getireceği kolaylıkları şöyle özetledi: Fazla sayıdaki sıfırların yarattığı günlük hayattaki sıkıntı ortadan kalkacak. Enflasyonun düşürülmesi için kararlılığın göstergesi olacak. Toplumun paraya olan güveni yenilenecek ve itibar artacak. Bankaların ve Merkez Bankası'nın işlem hacmi rahatlatılacak ve üretim maliyeti azalacak.
MERKEZ Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti, bu arada, paradan sıfır atma uygulamasının ilk aylarında, fiyatlarda yuvarlama nedeniyle az da olsa artış olabileceğini belirtti. Serdengeçti, fiyatlarla ilgili olarak şunları söyledi: "Enflasyon fiyat artışlarındaki devamlılığı ifade eden bir olgudur. Fiyat yuvarlamaları yüksek enflasyon ortamında tedavülden kaldırılan kupürlerin ve muadili para kullanma alışkanlığının yitirilmesinin etkisiyle süreklilik arzederken, sıfır atma operasyonu ile ortaya çıkabilecek fiyat artışlarının (yuvarlama) süreklilik arz etmesi beklenmemektedir. Dolayısıyla Yeni TL'ye geçiş maliyetinin tüketicilere yansıtma veya kurumsal yansımadan yararlanma amacıyla yukarıya doğru fiyat yuvarlamalarına gidilmesi süreklilik arz etmeyecektir. Sonuç olarak sıfır atma operasyonunun yuvarlama etkisinin, enflasyon ortamında yaşamaktan dolayı zaten var olduğundan, daha az hissedilebileceği, operasyonun tek haneli rakamlara indirilmesinde kararlılığın ön plana çıkacağı düşünülmektedir."
Sıfır atılması döviz ve faizi etkilemeyecek MERKEZ Bankası Başkanı Serdengeçti, TL'den altı sıfır atılmasının döviz kurları veya faizlerin genel düzeyi üzerinde bekleyişleri olumlu yönde etkilemekten başka olumlu veya olumsuz bir etkisinin olmasının da beklenmediğini söyledi. Serdengeçti, " Zira kurların ve faizlerin genel düzeyini belirleyen temel unsurlar ekonominin temelleri ve uygulanan istikrar programıdır" dedi.
'YENİ' İBARESİ KALKACAK Bir kaç yıl sonra "yeni" ibaresinin kaldırılarak tekrar Türk Lirası ibaresine dönüleceğini belirten Serdengeçti, bununla birlikte yeni hususların da gündeme geleceğini bildirdi. Serdengeçti, bir Yeni Türk Lirası'nın hem madeni hem banknot olarak tedavüle çıkarılmasının banknot ve madeni para üretim programlarında esneklik sağlayacağını vurguladı.
