Üçüncü denemede onayladılar
Iraklı Şiiler, Kürtler'in elini güçlendirdiği için geçici anayasaya karşıydı. Ancak dün Şii yetkililer geri adım atınca, geçici hükümet konseyi de anayasayı onayladı.
Geçtiğimiz hafta salı günü Şiiler'e yönelik saldırılar, ardından da haftasonu geçici hükümet konseyinin Şii üyelerinin son dakika itirazı üzerine iki kez direkten dönen Irak'ın geçici anayasası dün imzalandı. Egemenliğin tamamen Irak'a bırakılması konusunda büyük önem taşıyan anayasa, ilk önce Bağdat'taki kongre salonunda düzenelenen törenle geçici hükümet konseyi üyelerinin imzasına sunuldu. Anayasanın ikinci kez ertelenmesinin ardında Şiiler'in ruhani lideri Ayetullah Sistani'nin bazı maddelere karşı çıkması yatıyordu. Fakat anayasa tek bir madde bile değişmeden kabul edildi. Konseyin 5 Şii üyesinden Muvaffak el-Rubai, değişiklik yapılmamasına şu şekilde açıklık getirdi:
PEKİ ŞİMDİ NE OLACAK?
Sistani ülkede yeni bir krize yol açmak istemedi. Daha fazla sorun yaratmamak için yolumuza taviz vermeden devam etme kararı aldık... İmza töreni öncesinde yeni anayasının yürürlüğe girmesini engelleyebilecek herhangi bir olaya karşı ABD ve Irak askerleri Bağdat'ta geniş güvenlik önlemleri aldı. Alınan önlemlere rağmen tören öncesi şiddetli patlamalar duyulsa da anayasa olaysız imzalandı. Geçici anayasanın imzalanması, 30 Haziran'da egemenliğin Iraklılar'a devredilmesi planları açısından da büyük önem taşıyor. Anayasa, 30 Haziran'dan genel seçimlerin yapılacağı 2004 sonu ya da 2005 başına kadar Irak'ın temel yasası olacak. Anayasada İslam'ın rolü belirleniyor, "Kürdistan" adlı bölgenin bugünkü özerkliği muhafaza ediliyor. Anayasa şöyle:
* Önsöz: "Anayasa, eski diktatörlük rejiminin gasp ettiği özgürlüğü Irak halkına iade etmektedir."
KÜRDİSTAN STATÜSÜ KALDI
* İslam'ın yasamadaki yeri: 7'nci maddede İslam'ın, 'devletin resmi dini ve yasamanın kaynağı olduğu' ifade ediliyor. 'Anayasa, Irak halkının çoğunluğunun İslami kimliğine saygılıdır, diğer bütün dinlere tam özgürlüğü garanti eder' ifadesi kullanılıyor.
* Başkanlık: Irak'ta bir başkan, iki de yardımcısı olacak. Başkan, kararlaştırılmayan başkanlık sistemi ya da parlamenter rejime göre seçilecek.
* Federalizm: 'Kürdistan' özerk statüsünü koruyor. Diğer bölgeler, seçimle hükümet kurulana kadar yerel yönetim oluşturabilecek.
BİR YILDA HAZIRLANACAK
* Yürütme: Anayasada, 30 Haziran'dan sonraki yürütme erkinin şekli tarif edilmiyor. Geçici hükümet konseyinin aynen sürdürülmesi ya da genişletilmesi, ilgili taraflarca tartışılıp karara bağlanacak.
* Daimi meclis: Seçimle oluşturulacak geçici ulusal meclis, 15 Ağustos 2005 tarihine kadar daimi anayasayı kaleme alacak. Ardından yeni anayasa en geç aynı yılın 15 Ekim tarihine kadar halk referandumuna sunulacak.
* Dil: Arapça ve Kürtçe resmi diller olacak. Keldani Süryanileri ve Türkmenler, okullarında kendi dillerini kullanacaklar.
|
