Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti, yılbaşında Yeni Türk Lirası'na (YTL) dönüşüm sürecinde insanların da biraz sabırlı olması gerektiğini söyledi..
Serdengeçti, Ekonomi Muhabirleri Derneği (EMD) üyeleriyle yaptığı sohbet toplantısında, YTL'ye geçiş süreci hakkında açıklamalarda bulundu.
Bir ülkedeki para operasyonunun başarısı için, operasyonu halkın benimsemesi gerektiğini kaydeden Serdengeçti, 1960'da Fransa'da 2 sıfır atma operasyonunun benimsenmediğini ve uzun dönem paradan ''Eski, yeni'' diye bahsedildiğini anlattı.
YTL'nin tanıtımının bu açıdan çok önemli olduğunu dile getiren Serdengeçti, tanıtım kamyanyasının 3. aşamasının YTL'nin piyasaya çıktığı 1 Ocak'ta başlayacağını ve 31 Mart'a kadar devam edeceğini ifade etti. Merkez Bankası Başkanı, 3. aşamada, çift etiket ve günlük kullanıma ilişkin pratik bilgilere ağırlık verileceğini bildirdi.
BU DÖNEM FARKLI BİR DÖNEM
Günümüzde farklı özellikleri olan ilginç bir dönem yaşandığına da dikkati çeken Serdengeçti, bu farklılığın IMF ile orta vadeli bir program çalışmaları, AB süreci ve YTL operasyonundan kaynaklandığını söyledi. Serdengeçti, daha sonra basın mensuplarının çeşitli sorularını yanıtladı.
Merkez Bankası Başkanı, YTL'de sorun çıkıp çıkmayacağı ve Dolar kurunda nasıl bir gelişme yaşanacağı yolundaki bir soru üzerine, Amerikan Doları'nın da dünyadaki diğer para birimlerinde olduğu gibi, kendi ekonomisindeki gelişmelere bağlı olarak değer kaybedip, kazanabileceğini vurguladı. Son dönemde dolarda bir değer kaybı yaşandığına işaret eden Serdengeçti, Türkiye'de ise dalgalı bir kur rejimi bulunduğunu, bu çerçevede kura ilişkin bir hedef belirlenmediğini hatırlattı.
Bu sistemde ''Merkez Bankası müdahale etmez'' diye birşeyin söz konusu olmadığını kaydeden Serdengeçti, şöyle devam etti: 'Piyasalarda aşırı oynaklık olursa, Merkez Bankası'nın müdahalesi her zaman olabilir. Diğer yandan Merkez Bankası'nın kendi rezervlerini orta vadede artırma hedefi vardır. Ülkenin dış borçları ve döviz cinsinden yüküklülükleri için. Bunun için de bankalardan döviz alabilir. Kısacası, Merkez Bankası'nın döviz politikasında hiçbir değişiklik yok.'
YTL KONUSUNDA SORUN
YTL'de de sorun çıkabileceğini, ancak bunların çok düşük düzeyde kalacağını kaydeden Serdengeçti, ilk günlerde yaşanacak sorunların da tamamen beklentilere bağlı olarak değişebileceğini dile getirdi.Serdengeçti, şunları söyledi:
''Burada önemli olan yeterince yeni banknotu bulundurmak, bunların dağıtımını yapmak. Yine yeterince madeni para üretimini ve dağıtımını yapmak. Emisyon şu anda 14 katrilyon lira mertebesinde. Yıl sonunda bugünkü değerle 15 katrilyon liralık banknot elimizde veya dağıtılmış olacak. 15 Ocak itibarıyle, yine bugün itibarıyle banknotlara 1 katrilyon daha ilave olacak. Eski para zaten tedavülde. Ben çok sorun beklemiyorum.
Onun haricindeki düzenlemeler... Yazar kasalar, SPK'nın borsa ile ilgili çalışmaları, Adalet Bakanlığı'nın çek senet düzenlemeleri. Bunlar da bilindiği ve anlaşıldığı sürece burada da sorun az olacaktır.''
BİRAZ SABIR
Merkez Bankası Başkanı, bankalar ve şirketler başta olmak üzere diğer kesimlerin de uyum çalışmalarını sürdürdüğünü, bankaların da YTL'ye dönüşüm işlemleri konusunda gerekli açıklamaları yaptıklarını hatırlattı. ''Yılbaşında YTL'ye dönüşüm sürecinde insanların da biraz sabırlı olmaları gerekir'' diyen Serdengeçti, şöyle konuştu:
''İnsanlara şunun anlatılması gerekiyor. Bir eski para var, bir de yeni para. (Eskisini istemiyorum) tavrı içinde olmak, kendimiz için zorluk yaratır. Bunlara gerek yok. Zaten zaman içinde paranın yenisi elimizde olacak. Hemen ertesi günü, (ben illa yeni para istiyorum) demenin anlamı yok. Acele etmeye gerek yok. ATM'ler bir süre hem eski hem de yeni para verebilir. Son günlerde bu tür konular üzerinde duracağız. Yeni yılın ilk saatlerinde, ATM'lerden illa YTL alınamayabilir.''
Serdengeçti, yeni yılda YTL'nin yanı sıra TL'nin de tedavülde olması nedeniyle emisyonda ani bir genişleme olup olmayacağının sorulması üzerine de, bunun önceden tahmin edilemeyeceğini, ancak kendileri açısından hiçbir mahsuru bulunmadığını ifade etti. Süreyya Serdengeçti, TL'nin kısa sürede piyasadan çekileceğini de vurgulayarak, ''En fazla 3 aylık süreçte önemli ölçüde YTL'nin hakim olacağı bir kompozisyon ortaya çıkar diye düşünüyorum'' açıklamasında bulundu.
KİRA KONTRATLARININ DURUMU
Serdengeçti, YTL'nin psikolojik etkileri konusundaki görüşlerini açıklarken de, ilk etkinin bu operasyonun yapılmasına karar verildiğinde ortaya çıktığını, ikinci etkisinin ise operasyonun gerçekleşmesiyle yaşanacağını belirtti. Sıfırlarla uğraşılmayacak olması nedeniyle bu operasyonun istikrarın tescili anlamına geldiğini belirten Serdengeçti, bu nedenle de olumlu bir psikolojik etki görüleceğini savundu.
Merkez Bankası Başkanı, bir başka soruyu yanıtlarken, kira kontratlarının YTL nedeniyle değiştirilmesine ihtiyaç bulunmadığını bildirdi. Yasaya konulan bir madde ile her türlü hukuki muamele ve kıymetli kağıdın YTL'ye dönüşümüne atıfta bulunulduğuna işaret eden Serdengeçti, ''Bir endişeye gerek yok. Kira kontratında 500 milyon lira yazıyorsa, o otomatikman 500 YTL olacak'' dedi.
Serdengeçti, ''Neden 500 YTL basılmadı'' şeklindeki bir soruyu yanıtlarken de, bazı ülkelerde büyük banknotlar bulunduğunu, ancak kendilerinin biraz da güvenlik açısından 500 YTL'nin olmamasını düşündüklerini belirtti. Süreyya Serdengeçti, ''Bir ülkede asgari ücret, en büyük banknotun altındaysa, o da olmaz'' görüşünü de dile getirdi.
FİYATLARDA YUVARLAMA
Merkez Bankası Başkanı, YTL ile birlikte fiyatların yuvarlanacağı endişeleri için de, Türkiye'de 30 yıldır yüksek enflasyon ortamında zaten fiyatların yuvarlandığını söyledi. Türk halkının bunu görmediğini kaydeden Serdengeçti, sözlerini şöyle sürdürdü:
''Çarşı pazarda 1 milyon 999 bin lira yazdı. Bunun sadece 2 milyon olduğunu farketmedik. Bu bizatihi bir yuvarlamadır. Enflasyonun ortadan kalkmasıyla bu da kalkacak. Şimdi bu var. Yuvarlama tam tersi sona eriyor. Ayrıca AB'deki durum farklıydı. Orada sıfır atılmadı, farklı bir para birimine geçildi. Belli sektörlerde, lokanta, kafe gibi yuvarlamalar oldu. Ama buna rağmen enflasyon düştü.''
Serdengeçti YTL için 'sabır' dedi 
