Olacak şey değil

Demirel, Kerkük konusunda yükselen tansiyon nedeniyle hükümeti uyardı: "Ta Kerkük'e mi gireceksiniz? Halkı memnun etmek için efelenebilirsiniz ABD'ye, ama netice mümkün değil...".

Türkiye'nin Irak'ta en dertli ve en sorunsuz, Amerika'yla en sıkıntılı ve en rahat dönemlerinde siyasetin tepesinde bulunan Süleyman Demirel, Kerkük konusunda "sertlik değil diplomasi" uyarısında bulundu. Ankara'nın savaştan bu yana sert demeçlerle Irak'la ilgili tezlerinin "hiçbirini" kabul ettiremediğine dikkat çeken Dokuzuncu Cumhurbaşkanı, "Kerkük konusunda bu zamana kadarki kırmızı çizgilerin hiçbiri geçerli olmadı. Şimdi devletin duyduğu hınç ve tehdit beyanların Kerkük meselesinin çözümüne yardımcı olacağı kanaatinde değilim" dedi. Kerkük'e yönelik askeri müdahale seçeneğinin telaffuz edilmesinin Ankara'nın diplomatik ikna gücünü zayıflatacağını savunan Demirel, "Bir askeri müdahale söz konusu olursa zaten işin içinden çıkılmaz. Daha karma karışık olur. Bugünün dünyasında askeri yollarla çözülecek şey yoktur. Ancak diplomasiyle olur" dedi. "Gündemde kuvvet kullanımı olmamalı. Kuvvet kullanımının söylenmesi bile diplomatik yolları tıkar."

MAKUL OLAN VASATI BULMAK
Askeri seçeneklerin faturasının büyük olduğunu da hatırlatan Demirel "Nereye gireceksiniz? Neyi halledebilirsiniz? Ta Kerkük'e kadar mı gireceksiniz? Kerkük 400 kilometre ötede. Karşınıza Kürtleri alacaksınız. Olacak şey değil. Kuvvet kullanma beyanı en sonda yapılacak şeydir" sözleriyle geçen hafta Genelkurmay İkinci Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ'un Musul konusundaki söylemine yakın ifadeler kullandı. Kerkük konusunun "çok boyutlu" ve Irak denklemi içinde ele alınması gerektiğini belirten Demirel, "Kerkük sadece Türkiye'nin talepleri üzerinde halledilebilecek bir olay değil. Türkiye makulu talep edebilir. Makul şudur: Türkmenler, Kürtler ve Arapların birbiriyle kavga etmeyeceği bir vasatın bulunması. Kerkük hepimizin demeliler ve Kerkük bir Irak şehri olmalı." Kimi gözlemcilere göre, Türk-Amerikan ilişkileri en kötü dönemlerinden birini yaşıyor. NATO'nun kuruluşundan bu yana Türk- Amerikan ilişkilerinde önemli bir rol oynayan Demirel'e, Kerkük konusunda doruğa çıkan ABD karşıtı atmosferi 1975'deki meşhur "ambargo" dönemiyle karşılaştırmasını isteyince şu cevabı alıyoruz: "75'de daha kötüydü çünkü fiili bir durum vardı. Uçak uçmuyor; tank yürümüyordu. NATO denetimindeki İncirlik dışında müşterek tesislerin tümünü kapamıştık. Dışarıdan ticari bazda para alma-ödeme konusunda büyük sıkıntıya düşmüştük."

EFELENEREK NETİCE ALAMAZSINIZ
Türk-Amerikan ilişkisinin "sert demeçlerle ilerleyemiyeceğini" belirten Demirel, "Belki Türkiye'de bir anti-Amerikanizm vardır. Anti-Amerikanizm içindeki halkı memnun etmek için ABD'ye karşı efelenebilirsiniz. Ama netice almanız mümkün değil" dedi. Demirel'e göre, siyasilerin saflarından yükselen Amerikan karşıtlığına karşın, askeri kesim "sertlik değil ikna" politikasını benimsemiş durumda. "Askerler daha diplomatça konuşuyor. Doğaldır. Türkiye'nin Avrupa'yla meselesi hala askıda bulunuyor. Önümüzde Kıbrıs var. Avrupa bu protokolü imzala diyor. Bu Kıbrıs Cumhuriyeti'ni kabul etmek demek. ABD'ye daha çok ihtiyacımız var. İşimiz var Amerikalılarla. Daha 35 milyar dolar borç var dış ticarette. ABD'yle köprüleri atarsanız, 1975'de olduğu borç alamaz duruma gelirsiniz." Dokuzuncu Cumhurbaşkanı, Kerkük ve ABD'yle ilişkiler konusundaki sohbetimizi "Bakalım nereye varır" diye bitirirken "Yanlış hesap Bağdat'tan döner" diye eklemeyi de ihmal etmiyor.