Histrionik kişilik

Histrionik kişilik, kişilik bozuklukları içinde en sık sözü geçenlerden biridir. Ama aynı oranda hem telaffuz hem de anlam olarak yanlış kullanılanıdır. Özellikle bazı kesim ve yörelerde bağırarak ağlayan, bayılan, aşırı tepki gösteren kadınlara 'isterik' denir. Cinsellikle bağlantı kurulur. Sanki daha fazla cinsellik isteyen kadınlarmış gibi düşünülür. Hatta, kırsal kesimde, genç kızları evlenmek istiyor, düşüncesiyle bir an önce evlendirmeye çalışırlar. Oysa kelimenin aslı 'histerik' tir. Yunanca 'rahim' anlamına gelen 'histeron' sözcüğünden türetilmiştir. Histerik denmesinin ve kadınlarda görüldüğü inancının temeli budur. Histrio ise Latince'de aktör, oyuncu anlamındadır. Oysa söz konusu olan artmış bir cinsellik değil, aksine baskılanmış bir cinselliktir. Derindeki cinsel korkulara ve baskılamalara karşın, dış görünüşleri ile bunun tersi gibidirler. Kimilerinde baştan çıkarıcı davranışlar vardır. Psikiyatride histerionik kişilik olarak yer alır. Hastalık olarak kullanılan 'histeri' ise tıp dilinde kullanılmaz. Onun yerine somatizasyon bozukluğu tanımı vardır. Somatizasyon bozukluğu, insanların dile getiremedikleri içsel çatışmalarını beden diliyle anlatmalarıdır. Çatışma bayılma olur, el-ayak tutmaması olur, ses çıkaramama olur. Bu kişinin çatışmadan kurtulmasını sağladığı gibi, ikincil kazançlar da getirir. Bedensel bulguları nedeniyle, ihtimam görür, zorlanmaz. Historionik kişilik özelliği olanlarda somatizasyon bozukluğu daha sık mı görülür sorusunun yanıtı net değildir.

ONAYLANMAYI İSTERLER
Histrionik kişilik bozukluğu, genç erişkinlik döneminde başlayan, değişik koşullar altında ortaya çıkan, aşırı duygusallık ve ilgilenilme arayışı gösteren durumdur. Halk arasında genellikle kadınlarda olduğu sanılmakla beraber, erkeklerde de görülür. Kişi sürekli herkesi kendisini övmesini, güzel/yakışıklı bulmasını, beğenmesini ve yaptıklarını onaylamasını ister. Bunu sağlamak için, her şeyi abartılı yapar. Dışarıdan sanki "oyun oynuyor, rol yapıyor" izlenimi alınır. Mimikleri, hareketleri dramatik, konuşması aşırı yüksek sesle, herkesin duyabileceği şekildedir.

İLİŞKİLER
Devamlı kendi başına gelenleri anlatarak, ilgiyi üstünde tutmaya çalışır. İlgi onun üstünde olmadığı zamanlarda, aşırı rahatsız olur. Bu nedenle, olayları büyütmeye, dramatize etmeye eğilimlidirler. Hatta, bunu başarmak için yalan öyküler uydururlar. Ortamla, yaşlarıyla uyumsuz giyim ve davranış tarzları vardır. Duygusal tepkileri aşırıdır. Herkesin ortasında ağlamaya başlayabilir, ya da dikkat çekecek şekilde gülebilirler. Az tanıdıklara, insanlara aşırı samimiyet gösterirler. Duyguları çok hızlı değişim gösterir. Ağlarken gülmeye, gülerken ağlamaya başlayabilirler. En küçük bir zorlanmada kriz geçirmeleri mümkündür. Her istediklerinin hemen olmasını isterler. Bencilce davranırlar. Olmadığında ise tepkileri aşırıdır. Olgun ilişkiler kurmakta zorlanırlar. Her zaman sosyallik, yenilik ve heyecen ararlar. Bu nedenle, doyumsuz ve fırtınalı ilişkileri olur. Sevgi ve şefkat açlığı gösterirler. Abartılı davranışları, tarzları nedeniyle farklı algılanabilirler. Bu nedenle ilişkileri de yüzeysel olur. İnsanlara kolayca inanırlar. Saf, telkine yatkın ve bağımlıdırlar. Aldatılmaları kolaydır. Ayrıca insanlara kolay inanmaları nedeniyle, anlamsız inançların ve kişilerin peşlerinde dolanırlar. Bedensel yakınmalar, baş ağrısı, bayılma histirionik kişilik bozukluğu olanlarda sık görülür. Bunların hepsi ilgi çeken durumlardır. Kolayca hayal kırıklığına uğradıkları için, intihar girişimleri olabilir. Bu girişimler, genellikle göz önünde yapılan girişimlerdir. Ama bu girişimlerin sahte olduğunu düşünmek yanlıştır. Hassas olduklarından kolay depresyona girerler. Depresyon nedeniyle intihar girişimi ağır olabilir. Ayrıca kendisine inanılmadığını düşünürse, daha ciddi bir girişimde bulunabilir. Bu kişilik bozukluğunu diğerlerinden ayırt etmek gerekir. Özellikle narsisistik kişilik bozukluğu ve borderline kişilik bozukluğu ile karışabilir. Histrionik kişilik bozukluğunun tedavisi psikoterapidir. Psikoterapiden çok yarar görürler.