kapat
   
SABAH Gazetesi
 
    Son Dakika
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Sarı Sayfalar
    Ana Sayfa
    Dosyalar
    Arşiv
    Etkinlikler
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
    Cumartesi
    Aktüel Pazar
    Otomobil
    İşte İnsan
    Sinema
    Turizm Rehberi
    Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Gazi Ercel @ SABAH
 

İhracat tekledi mi?

İhracat temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 1.1 oranında arttı. Bu artış hızı son dönemlerin en kötü performansını işaretliyor. Açıklanan verilere göre 5.7 milyar dolarlık temmuz ayı ihracatı içinde sanayi ürünleri geçen yılın performansını yakalayamadı.
Yetkililer bu gelişmenin "endişe edilecek bir durumda olmadığını" belirterek görevlerini yerine getirmeye çalışsalar da, ihracatın beklenenin üzerinde gösterdiği artış trendinin aynı hızla sürmeyeceği gerçeğini, işi bilenler zaten bekliyorlardı.
İhracatın sağlıklı ve sürdürülebilir bir büyümenin yolu olduğunu biliyoruz. Orta ve uzun dönemde, büyüme performansını etkileyecek en önemli etken olduğuna da kuşku yok. İhracat pazarlarını ele geçirmenin zorluğu yanında, bu pazarları kaybetmeden ihracatı sürdürmek artık sanat ötesi bir durum halini aldı.

Nedenler

Peki ihracat artışı nelerden etkilenir şeklindeki temel soruya döndüğümüzde, pek çok faktörün ihracat artışında rol oynadığını biliyoruz. Bunları alt alta sıralayabiliriz. Ancak hangisinin, ne ölçüde, ne yönde ve nasıl etki edebileceğini bize, ancak bilimsel çalışmalar özetleyeceği de bir gerçek.
Bu konuda Merkez Bankası'ndan Gülbin Şahinoğlu ve Bülent Ulaşan'ın Eylül-1999 tarihli araştırmaları dikkate değer bir nitelik taşıyor.(*)
Çalışmada Türkiye'de ihracatın gelişimi, üç dönem için ayrı ayrı irdeleniyor.
1- 1980 ile 1988 dönemindeki ihracat artışında, devalüasyon ya da TL nın reel olarak değer yitirişi, ihracat teşvikleri ve yurt içi talebin kontrol altına alınması gibi üç önemli makroekonomik politika uygulamaları başlıca rolü oynuyorlar. 24. Ocak.1980 devalüasyonu, daha sonra enflasyona parelel kur ayarlama politikası ihracatın performansını belirliyorlar. Tabii ki bu dönemde döviz getirici faaliyetlerin teşviklerden yararlanması için güçlü bir siyasi iradenin varlığı ve uygulama şekilleri ihracata dürtü veriyor, ivme kazandırıyor.
2- 1989 ile 1993 döneminde ihracat artıyor ancak artış hızında göreli bir düşüş gözleniyor. Merkez Bankası araştırmacıları bu dönemde ihracat teşviklerinin azaltılmasının bu trendin en önemli nedeni olduğunu belirtiyorlar. Kur politikası TL'nin az da olsa değerlenmesine izin veren yönde bir çizgi izliyor ama ihracat artışı sürüyor. Kurun reel değerlenmesi ithalatın süratle yükselmesini ve dış ticaret dengesinin bozulması sonucunu getiriyor. Şahinbeyoğlu ve Ulaşan'a göre 1989-93 döneminde ihracatı etkileyen en güçlü faktör, teşvikler ve bunların azalışı olmuş.
3- 1995'ten sonraki dönemde enflasyona parelel bir kur rejimi yine mevcut.. Buna karşı, iç talep canlı. Teşviklerin azalmasına, TL'nin reel değer kaybetmemesine ve güçlü bir iç talebin varlığına karşı ihracat artıyor. Araştırmacılar bu artışın, iki değişik ve önemli faktörden kaynaklandığını vurguluyorlar.Bunlar, belirsizlik göstergelerinin yönü ve yatırımların performansı.

Kur,
ithalatı etkiliyor
Ekonometrik çalışmanın bulgularına göre, Türkiye'nin ihracatı 1994'ten sonra belirsizliklerin azaldığı veya özel sektörün önünü görebilme mesafesinin uzadığı dönemlerde ve hızlanan yatırımlar sonucu üretilen mal arzı fazlalaştıkça ivme kazanıyor. Döviz kuru, iç talep ve teşvikler yerini istikrar ve yatırım ortamının oluşumuna bırakıyor. İş aleminin güveni yükseldikçe ihracat da artıyor. Kur politikası burada düzeyi ile değil, bekleyişleri şekillendirerek rol oynuyor.
Bu konuda, benzer bulgular Agenor, Dermott ve Üçer'in 1997 de Türkiye üzerine yaptıkları bir çalışmada da (Mali Dengesizlik, Sermaye Hareketleri ve Reel Kur: Türkiye Örneği) yer alıyor. Bu araştırmacılar, 90'lı yılların başlarında TL'nin reel değer kazanmasının ihracatın artış hızı üzerinde zayıf bir etkisi olurken, bu gelişme ithalatın hızlı bir şekilde artmasını beraberinde getirdiğini vurguluyorlar.
Bu araştırma sonuçlarının gerçekçiliğini ve temmuz ayı ihracatı ile yorumlarımı bir sonraki yazımda ele alacağım.
(*) Gülbin Şahinoğlu, Bülent Ulaşan, İhracat fonksiyonlarının yapısal istikrarı ile ilgili deneysel bir çalışma: Türkiye örneği, T.C. Merkez Bankası, Eylül 1999, Ankara.

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Kurumsal bonolar yolda   / 01-08-2005
 Bakalım Çin şimdi ne yapacak?   / 30-07-2005
 Çin'de döviz kuru operasyonuna gerek var mıydı?   / 29-07-2005
 Yabancı bankaların hakimiyeti değil verdiği yön önemli   / 25-07-2005
 Yoksulların borçlarının silinmesine karşı mıyız?   / 23-07-2005
 IMF'de kavga var   / 21-07-2005
 Yerli sermaye başarılı olamaz   / 18-07-2005
 Arjantin'e değil Çin'e bak   / 16-07-2005
 Türkiye galiba bu kez Telekom'dan kurtuluyor   / 13-07-2005
 Esnafın 'para yok' şikâyeti haklı   / 11-07-2005
GAZİ ERÇEL
İhracat tekledi mi?
İhracat temmuz ayında bir önceki...
Kafaları yana düştü
Annesiyle kardeşini teröre kurban veren genç, olayı gözyaşlarıyla...
Ben evlendiğim gün ölmüştüm
Koca dayağından kaçmak için boşanıp 3 çocuğuyla evi terk eden...
Komutanın büyük acısı
Komutanın büyük acısı
Hava Kuvvetleri Komutanlığı'na atanan Orgeneral Faruk Cömert ağabeyi...
İşte AB sürecinin komuta kademesi
İşte AB sürecinin komuta kademesi
Cumhurbaşkanı Sezer, YAŞ kararlarını onayladı. TSK'nın komuta...
IMKB
E: 30.124 D:% 1,33
DOLAR
S: 1,314 D:% -0,266
EURO
S: 1,619 D:% -0,093
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar | Arşiv | Künye | Ana Sayfa
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
Üretim ve Tasarım   Merkez Bilgi Grubu