  |
|
Artık kentli olduk, şimdi tasarım ve kalite dönemi
1980'lerin başında 3.5 milyon olan İstanbul nüfusu 20 yılda 13 milyona ulaştı. Kadının iş yaşamına katılması aile yaşamını değiştirdi ve mağaza zincirleri doğdu....
Ülkemiz 1980'li yılların ortalarından itibaren, ekonomik, sosyal ve siyasal alanlarda çok ciddi bir değişim ve gelişme sürecine girdi. Bu değişim ve gelişme süreci bu gün daha da artan bir hızla devam etmekte. 20 yıl önce Türkiye dışa açılmaya, ekonomisini dünya pazarlarıyla entegre etmeye çalışan bir ülke konumundayken, bugün Avrupa Birliği'ne üye olma aşamasına geldi. Türkiye 1980'li yıllarda kırsal nüfüsun ağırlıklı olarak yaşadığı, geleneksel aile yapısının ve ilişkilerinin egemen olduğu, altyapısı eskimiş, ciddi ekonomik ve siyasal sorunları olan bir ülkeydi. Geleneksel yaşam biçimi hakim olduğu için, mobilya ve ev aksesuarı kullanımı çok sınırlı seviyedeydi. Kullanılan ürünlerin sadece fonksiyonu ön plandaydı. Tasarım, çeşitlilik, kalite gibi özellikler daha arka planda kalmaktaydı.
KÖYDEN KENTE GÖÇ YILLARI
1980'li yılların ortasından itibaren Türkiye'de çok önemli bir nüfus hareketi başladı. Kırsal nüfus hızla azalırken kentlere çok ciddi bir göç hareketi oluştu. Örneğin 1980'li yılların başında 3,5 milyon olan İstanbul nüfusu, yaklaşık 20 yılda 12-13 milyon seviyesine ulaştı. Ülkemizin diğer büyük kentleri de çok ciddi göç aldı ve bazı kentlerimizin nüfusu 20 yıllık süre içerisinde ikiye hatta üçe katlandı. Kentli nüfusun artması, aile ilişkilerinde, aile yapısında ve dolayısıyla tüketici yapısında ve tercihlerinde önemli değişiklikler meydana getirdi. 1980'li yıların başından itibaren kentli nüfusun artması zorunlu olarak ataerkil aile yapısından çekirdek aile yapısına geçilmesine neden oldu. Yaşam koşullarının ağırlaşması, ihtiyaçların her geçen gün daha da artması ve çeşitlenmesi, kadının çalışma hayatına daha aktif ve daha yoğun bir şekilde katılması sonucunu doğurdu. Diğer taraftan ülkenin dış dünyayla ilişkilerinin gelişmesi, insanların daha fazla ve rahat seyahat edebilme imkânlarına kavuşması, ülkeye daha fazla yabancı sermayenin gelmesi, yaşama alışkanlıklarının ve tüketici tercihlerinin hızla değişmesine neden oldu. Bilindiği üzere bundan 20 yıl önce mobilya üretimi, büyük ölçüde kayıtdışı çalışan, tasarıma ve estetiğe çok fazla önem vermeyen, çok küçük imalathanelerde gerçekleştirilmekteydi. Ürün çeşitliliği son derece sınırlıydı ve sektörün çok ciddi bir kalite sorunu vardı.
TÜKETİCİ TERCİHLERİ DEĞİŞTİ
Öte yandan ev aksesuarları alanında da, mobilya sektörüne paralel bir durum söz konusuydu. Evle ilgili ürünler semtlerde bulunan küçük züccaciyeciler vasıtasıyla satılmaktaydı. Çeşitlilik çok sınırlıydı ve kalite konusunda ciddi sorunlar vardı. Rekabetçi bir ortam olmadığı için, ürün yenileme, ürün çeşitliliğini arttırma, ürünlerin fonksiyonlarını ve estetik görünümünü geliştirme yönünde herhangi bir çaba yoktu. Bir başka deyişle, 1980 yıllar tamamen üreticilerin hakim olduğu ve yönlendirdiği, tüketici tercihlerinin çok ciddi bir yankı bulmadığı ve ciddiye alınmadığı bir dönemdi. Diğer bir alan olan beyaz ve elektronik eşyada da mobilya ve ev aksesuarlarına benzer bir durum söz konusuydu. Çok sınırlı sayıda markaya ait ürünler, münhasır satıcılar tarafından piyasada satılmaktaydı. Ayrıca ürünlerin fiyatları, tüketicilerin gelirlerine göre bir hayli yüksekti. Özellikle 1990'lı yıllarda konut üretimi ve sahipliği, mevcut hükümetler tarafından sürekli olarak teşvik edildi. 1995'den sonra başta büyük kentler olmak üzere, pek çok alışveriş merkezi hızla açılmaya başladı. Söz konusu alışveriş merkezlerinde evle ilgili pek çok ürünün sergilendiği mağazalar faaliyet göstermeye başladı. Bütün bu gelişmeler, 1990'lı yılların başından itibaren mobilya ve ev aksesuarları alanında talebin her geçen gün artmasına, böylece pazarın daha da genişlemesine ve derinleşmesine neden oldu.
Hanifi Arabacı
|
