Tarifli bir ihale daha

Ulaştırma Bakanlığı bünyesinde faaliyetlerini devletçi bir mantıkla yürüten Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) iki tane kalibrasyon uçağı almak için ihaleye çıkmış. Havalimanındaki seyrüsefer aletlerini kontrol eden, gerekli olan yeni ayarları yapan ve testini gerçekleştiren bu uçaklar, DHMİ için kesinlikle gerekli. Halihazırda da iki adet Citation V model kalibrasyon uçakları var. Demek ki, son iki yılda hava trafiğinin yükselişe geçmesi sebebiyle eskileri yetmediğinden, yeni uçaklara ihtiyaç duyulmuş. Bu sebeple çok iyi ihale şartnamesi hazırlayan DHMİ yetkilileri, iki adet kalibrasyon uçağı alımı için 'Teknik Şartname' hazırlayıp ihaleye çıkmış.
Şartnamede şöyle deniyor: Bu ihaleye girecek firmaların uçakları 5000 ft uzunluğundaki piste kalkış/iniş yapabilmeli, kabin basıncı 9-10 psi olmalı ve kabin yüksekliği de 1.65 m'nin altına düşmemeli...
Dünyada kaç uçak fabrikası var? Kaçı bu şartlarda kalibrasyon uçağı üretiyor? Bilenin araştırması zor değil. Bu şartnamenin ne anlama geldiğini ortaya çıkarmak da, bu ihaleye girebilecek aday uçakları tespit etmek de çok kolay. DHMİ'ye gerekli olan uçak tipleri şunlar:
Cessna Citation Excel, Lear 60, Lear 45 ve ış Hawker 800XP. Türkiye'de bir devlet kurumu uçak alımı için ihale açmış haberiyle yola koyulan yabancılar, şartnameyi okuyunca şaşırmışlar. Çünkü ihale şartnamesi öyle hazırlanmış ki sadece bir model tarif ediliyor. Diğer uçak modellerinin bu şartlarla ihaleye girmesi söz konusu değil.
DHMİ yetkilileri, halihazırda kullandıkları Citation V modeline kardeş almak için, ihale şartnamesinde Citation Excel tarif etmişler. Devlet kurumu olduklarından direkt bu firmadan uçak alamadıkları için olsa gerek, bir ihale ayarıyla bunu yapmaya çalışıyorlar.
Çünkü, ihale şartnamesindeki üç özelliğin her birisi, başka bir rakip uçağı ihaleden eliyor. İhalede yarışması muhtemel uçakların ihale şartnamesinde gösterilen kriterlere göre değerlerini objektif ve saygın bir yayın Business and Commercial Aviation dergisindeki değerlere göre inceleyelim: Görüldüğü üzere Lear 60'i pist uzunluğundan, Lear 45'i kabin yüksekliğinden, Hawker da pist uzunluğu ve kabin basıncından eleniyor. Esasında Lear 45 küçük uçak, Citation V'leri varken yerine onu almanın savunulacak bir tarafı da yok. Ama Citation Excel şimdiden hayırlı olsun denebilir.
Benim değerlendirmem böyle. DHMİ yetkilileri ne düşünüyor acaba?