|
 |
|
  Gelir Vergisi silbaştan değişiyor
Gelir Vergisi kanununda köklü değişiklikler yapılması öngörülüyor. Bu kapsamda gelir vergisine tabi gelirler, ''çalışma, faaliyet ve sermaye gelirleri'' olarak yeniden tanımlanıyor. Çalışanların vergi iadesinin yerini 'özel indirim' alıyor.
Kurumlar vergisinin ardından gelir vergisinin de yeniden yazımı için kolları sıvayan Vergi Konseyi, mevcut durum ile yeni Kanunda yer verilmesi planlanan düzenlemelere ilişkin bir ''ara rapor'' taslağı hazırladı.
Yeni Gelir Vergisi Kanunu'nun da temelini oluşturacak olan rapor taslağı, Konsey Başkanı Mustafa Uysal ve diğer ilgililerin son değerlendirmelerinin ardından kamu ve özel sektörün görüşüne sunulacak.
VERGİYİ
ÜCRETLİ ÖDÜYOR
Rapor taslağında önce vergilemedeki küresel eğilimler ortaya konuldu. OECD genelinde 2000-2005 yılları arasında ücretlerin vergi yükünde yüzde 8 dolayında bir düşüş olduğu kaydedilen taslakta, daha sonra Türkiye'deki durum irdelendi.
Ülkede vergi tabanının çok dar ve beyannameli mükellef sayısının yetersiz olduğu belirtilen taslakta, daha sonra şu tespitlerde bulunuldu:
''VEDOP kapsamında yer alan vergi dairesi kayıtlarına göre, 2005 sonu itibarıyle asgari ücretten 2 milyar 240 milyon 199 bin 887 YTL, diğer ücretlerden de 10 milyar 433 milyon 308 bin 847 YTL olmak üzere yaklaşık 12,7 milyar YTL vergi kesintisi tahakkuku yapıldı. Bütçe gerçekleşmelerine göre de, tüm ücretlilerden kesilen vergilere ilişkin tahakkuk miktarı 16 milyar 797 milyon YTL.
Ücretler haricinde tüm Türkiye'de toplam gelir vergisi stopajı tahakkuku da 10 milyar YTL. Gelir İdaresi Başkanlığı kayıtlarına göre, 2005 sonu itibarıyle 792 bini basit usulde olmak üzere 1 milyon 691 bin 499 sürekli nitelikle gelir vergisi mükellefi bulunuyor. Bu mükelleflerden 1 milyar 263 milyon YTL beyana dayalı, 809,5 milyon YTL geçici ve 107,6 milyon YTL basit usulde gelir vergisi tahsilatı yapıldı.
Bir çok sektörde yıllık ortalama gelir vergisi beyanı, ortalama yıllık asgari ücret vergisinin altında kalıyor. Kayıtlara göre, 1 milyon 240 bin mükellefin ortalama yıllık gelir vergisi yaklaşık 903 YTL iken, bu tutar, asgari ücretli için 747 YTL'yi aşıyor.''
DİĞER SORUNLAR
Taslakta, gelir vergisinin, vergi güvenliği ile ilgili müeesseselerden mahrum olduğu, Kanunların çok sık değişmesi sonucunda,sistematiğin bozulduğu, mükerrer, geçici ve ek maddelerin uygulamayı zorlaştırdığı, Vergi Kanunlarının, çağdaş, yapısal ve hukuksal gelişmelere yeterince uyum gösteremediği, gelir unsurları arasında büyük vergilendirme farkları bulunduğu, menkul sermaye iratlarının vergilendirilmesinde de istikrarlı bir uygulama olmadığı ifade edildi.
Taslakta, ücretlerin özel gider indiriminin etkin ve verimli olmaması, uzun dönemli bir vergi politikası bulunmaması, teşvik, muafiyet ve istisnaların, ülke şartlarına uyum göstermemesi ve kentsel rantların vergilendirilmemesi diğer sorunlar olarak sıralandı.
YENİ DÜZENLEME NELER GETİRİYOR ?
Rapor taslağında yeni sistemin ana hatları da, şu şekilde ortaya kondu:
-Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları, Gelir Vergileri Kanunu olarak birleştiriliyor. Gerçek kişilerle ilgili bölümde, vergiye tabi kazanç ve iratlar, çalışma, faaliyet ve sermaye gelirleri adı altında 3 kategoride toplanacak.
Çalışma gelirleri, ücret gelirleri ve girişim gelirleri olarak ikiye ayrılırken, girişim gelirlerinin ticari, sınai ve zırai kazançlar ile serbest meslek kazançlarından oluşacak.
Sermaye gelirlerini ise menkul ve gayrı menkul sermaye iratları ile elden çıkarma kazançları meydana getirecek. Kurumların vergilendirilmesi ise daha önce çıkarılan Kurumlar Vergisi Kanunu'nun entegresyonu yoluyla gerçekleştirilecek.
YENİ GÜVENLİK MÜESSELERİ GELİYOR
-Kontrol edilen yabancı şirketlerle ilgili güvenlik hükümleri, transfer fiyatlandırması, kazanç karinesi-gider bildirimi esası, ön kontrollü beyanname, FAVÖK bildirimlerinin değerlendirilmesi amacıyla sektörel marjların belirlenmesi, hizmet işletmelerinde ortalama asgari hasılat kontrolü ve vergi cennetleri ile mücadele gibi müesseseler de sisteme girecek.
Kontrol edilen yabancı şirket ile ticari ve sınai mahiyette olmayan, yatırımlarını yurt dışında düşük vergi oranlı ülkelere yönlendiren mükellefler ile Türkiye'de yatırım yapanlar arasındaki vergi eşitsizliği giderilecek.
Bu şekilde, belli şartlar altında yurt dışı şirketlerde kontrolü sağlamaya yetecek oranda hissesi bulunan gerçek kişilerin yurt dışından elde ettikleri kar paylar, fiilen dağıtılmasa bile, vergi uygulamaları açısından dağıtılmış kabul edilerek, Türkiye'de gelir vergisine tabi tutulacak.
Kapsamdaki yurt dışı şirketler, tam mükellef gerçek kişilerin ve tam mükellef kurumların, doğrudan ve dolaylı olarak ayrı ayrı ya da birlikte sermayesinin, kar payının veya oy kullanma hakkının en az yüzde 50'sine sahip olmak suretiyle kontrol ettikleri işletmelerden oluşacak.
(AA)
|
