Kimse bana öğretmedi ki!

* Bronşit hastasıyım. 5-6 yıldır gittiğim doktorlar, bana nefes açıcı sprey ilaçlar veriyorlar. Bunları devamlı kullanıyorum ama doğru dürüst fayda görmüyorum. Bazen bir tüp ilacı, bir günde kullanıp tüketiyorum. Son olarak başvurduğum bir hekime bu durumu anlattığımda, 'Sen bu ilaçları doğru olarak kullanmıyor olabilirsin' diyerek, ilacımı nasıl kullandığımı görmek istedi. Onun yanında kullandım. Meğer, ben yıllardır bu ilaçları hep yanlış kullanıyormuşum. Peki, şimdiye kadar gittiğim diğer doktorlar bana ilacın doğru kullanım şeklini neden anlatmadılar? Bu, doktorların görevleri arasında yok mu; eczacıdan mı öğrenmemiz gerekiyor?

Hekimin görevi, sadece ilaçları reçete etmekle bitmez. Hekimin; hastaya konulan teşhisi, hastalığın nasıl bir hastalık olduğunu, nedenlerini, tedavisini anlatması gerekir. Ayrıca tedavinin ne kadar süreceğini; hangi ilaçları, hangi dozda, ne kadar süreyle, hangi aralıklarla ve nasıl kullanacağını, etki ve yan etkilerini, tedaviyle ne oranda düzelme olacağını, ilaç dışında istirahat, perhiz ve egzersiz gibi tedavilerin gerekip gerekmediğini, hastalığın tedaviyle veya tedavisiz bırakıldığındaki beklenen seyrini ve önerdiği tedavi dışında alternatif tedavi yaklaşımlarını da anlatması gerekir. Hastaya bu bilgilerin verilmesi yeterli değil. Kendi başına tedavisini uygulayabilecek beceri kazandırılması ve bu tedaviyi uyguladığında iyileşeceğine ve bunu yapabileceğine inandırılması, cesaretlendirilmesi gerekir. Biz buna, 'hasta eğitimi' diyoruz.

Hasta eğitilmeli
Hasta eğitimi; hastanın hastalığıyla başa çıkabilecek bilgi, beceri ve motivasyonun hastaya kazandırılması sürecidir. Bir diyabet hastası, kan şekerini ölçebilmeli, ayak bakımını yapabilmeli. Bir hipertansiyon hastası, bir astım ya da KOAH hastası, nefes yoluyla kullanılan sprey veya toz ilaçları doğru olarak kullanabilmeli. Ayakta reçete edilen bir tedaviyi uygulama sorumluluğu hastaya aittir. Ancak hastanın, tedaviyi nasıl uygulayacağını iyice öğrenmesi gerekli.

Tedavi boşa gitmesin
Bu eğitimi vermek, asıl olarak hekimin görevi. Eczacı da kendisinden ilaç alan her hastaya, ilaçla ilgili eğitim vermeli. Bu yapılmadığında; hekimin hastaya koyduğu teşhis ve reçete ettiği tedavi ne kadar doğru da olsa, istenen sonucu vermez. Çünkü doğru olarak uygulanmayan bir tedavinin, başarılı olma olasılığı yoktur. Hastası iyileştiğinde hekim başarılı olmuş kabul edileceğine göre; hastasına doğru teşhisi koyan ve doğru tedaviyi reçeteleyen bir hekimin, hastasının tedaviyi yanlış veya yetersiz uygulaması yüzünden hak ettiği başarıyı elde edememesi hekim için bir kayıp değil mi? Eğer hekim, reçetesiyle beraber hastasına, bu reçeteyi nasıl uygulayacağına dair yeterli bir eğitim de verebilseydi; çabası boşa çıkmamış olacaktı. Ne var ki, hekimlerimiz, reçete yazdıklarında görevlerinin tamamlandığına inanıyorlar. Geri kalanını eczane çıraklarına bırakmakta bir beis görmüyorlar. Peki bir hekimin, meslekteki başarısını eczacı çırağına endekslemesi, sizce akıllıca mı?