Menüsküsün tek çaresi ameliyat mı?

* 45 yaşında bir kadınım. Son üç yıldır sağ dizimde yürüdükçe ağrılar olmaya başladı. Tekrar sıkıntı vermeye başlayınca gittiğim doktor, diz MR'larımı inceleyip o tarafımda menüsküs yırtığı olduğunu ve ancak ameliyatla düzelebileceğini söyledi. Ameliyat olmak konusunda tereddütlüyüm. Siz ne önerirsiniz?

Tedavide neler yapılacağını tartışmadan önce 'menüsküs yırtığı nedir', onu kısaca gözden geçirelim. Her diz ekleminde birbirlerine bakan C harfi şeklinde iki menüsküs vardır ve görevleri kaval ile uyluk kemiği arasında ortaya çıkan darbeleri emip, basıncı eşit dağıtmaktır. Lastiksi bir kıvamda olan bu dokular, iç ve dış menüsküs olarak adlandırılır.
Menüsküs yırtıkları; genellikle ayağın yere sıkıca basılı bulunup, dizin daha gevşek olduğu dönme hareketleri sonucu ortaya çıkar. Yaşa bağlı yıpranıp da yırtılan vakalarda, neden olan olayı tam belirlemek mümkün olmayabilir. Çekilecek röntgen filminin ve gerekirse MR'ın, tanı ve tedavi planlamasında yeri çok önemli.
Yırtılmış menüsküsün nasıl tedavi edileceğine karar vermek için birçok faktör devreye girer. Bunlar arasında yırtığın yeri ve nereye kadar uzandığı, ağrı seviyeniz, yaşınız, ne kadar hareketli olduğunuz, hasarın ne zaman meydana geldiği ve hekiminizin tedaviye dair eğilimi sayılabilir. Tedavi seçenekleri;

* Cerrahi olmayan yol: İstirahat, buz kompresyonu, yukarı kaldırma ve fizik tedavi gibi unsurları içerir. Hastanın bir süre dizlik kullanması gerekebilir.

* Cerrahi tamir: Yırtığın dikilip tamir edilmesi.

* Menüsküsün kısmi çıkarılması: Cerrahi olarak yırtık bölgenin uzaklaştırılması.

* Menüsküsün tam çıkarılması: Tüm menüsküs dokusunun dizden cerrahi olarak uzaklaştırılıp çıkarılması. Dizde kireçlenmeye zemin hazırlayacağı için bu yöntemden elden geldiğince kaçınılır. Yırtığın yeri, tedavi yöntemine karar verirken dikkate alınan en önemli etkendir. Kırmızı bölge de denilen dış kenarlardaki yırtıklar, kan damarları bol olduğu için kolay iyileşir. Bu küçük yırtıklar, istirahat ve bir dizlik yardımı ile kendi kendini toparlar. Tamir gereken durumlarda da tamamen iyileşme oranı yüzde 90-95'tir.

YIRTIĞIN ÖLÇÜSÜ ÖNEMLİ
Kanlanmanın iyi olmadığı beyaz bölgede ise kendi kendine iyileşme ya da tamirden fayda bulma oranı düşüktür. Eğer yırtılan parça, diz boşluğunda serbest kalırsa dizin kilitlenmesine sebep olur. Tedavide daha çok cerrahi olarak kısmi menüsküs çıkarılması uygulanır. Bunların yanında; yırtığın eni, boyu ya da çapraz olması da tedaviyi belirlemekte önemlidir. Boyuna olanlar kendi haline bırakıldığında ya da basit tamir ile daha kolay iyileşirler. Ek olarak; her dizde iki tane olduğunu söylediğimiz menüsküslerden dizin dış tarafında olanı, iç tarafta olanına göre yırtıklarının iyileşmesi konusunda daha iyi huyludur.
Uygulanacak tedavide düşünülmesi gereken en önemli konuların başında, hastayı ileride tedavi seçimine bağlı ortaya çıkabilecek diz eklem problemlerinden korumak gelir. Çünkü zaman içerisinde eklem yüzeylerinde aşınmalar ve kireçlenmeler ortaya çıkabilir. Ortopedistler çoğunlukla menüsküs ameliyatlarını artroskopi ile yapar. Bu yöntemde; dışarıdan açılan deliklerden ucunda ışık ve bir kameranın bulunduğu ince bir tüp, eklem boşluğuna sokulur.
Açılan diğer deliklerden ise girişim için gerekli cerrahi aletler yollanır. Artroskopi yöntemi ile vücudun en büyük eklemlerinden birinin bütünlüğünü bozmadan tamiri mümkün olur.