1984. George Orwell'in ünlü karamsar yarını. Bu bir tarih ve milattan sonra 1984'ü tanımlıyor. Yüzyılın ortalarına doğru kaleme alınmış ve son derece karanlık bir yarından söz ediyor. Söylediği şu; Dünya, sürekli olarak birbiriyle çatışan 3 kutup içinde, hangi gruba ait olmadığına bakılmaksızın, bireyin tüm haklarının, Büyük Ağabey tarafından denetlendiği bir dünya...

***
Öyle ki aşk dahi, partiye karşı vazifemizdir Orwell'e göre. Tarih, Büyük Ağabey'in öngörüsü doğrultusunda yeniden yazılabilir. Dost düşman tanımını vatandaş değil, parti belirler ve bu hengâmede ayakta kalabilmenin yegâne koşulu, "Büyük Ağabey seni gözetliyor" uyarısını dikkate almaktır. Orwell, bunun teknoloji aracı olarak televizyona özel bir önem verir. Yani kitle iletişim araçlarına...
***
Şükür ki, Orwell yanıldı. Ama bu yanılgı, söylediklerinde mi, kitabının başlığında mı, bu tartışılır. Bugün dünya, iletişim araçları sayesinde küresel köy haline getirilmiş, tabir caizse, bu köyde yaşayanlar, normal iletişim mesafesi olan yüz yüze görüşme imkânına erişmişlerdir.
Bu, daha önce yoktu ama şimdi var. Sorun, bu yapının yaygınlığında... İletişim ağı kapsama alanına girenlerin yarattığı yeni dünya siber âlemin kuralları, ekonomiyi, ilişkileri, üretim ve paylaşımı, iş modellerini kökten değiştiriyor.
Servet yaratmanın modeli yeniden tanımlanıyor. Yönetim erki, anlamını dönüştürüyor. Bir bakıma siberyanın anayasası, bir dayatma ile hayatımıza giriyor.
Biliyoruz ki bu yeni bin yılda dünyada servet, küresel krize rağmen katlanarak artıyor. Yoksulluk da... Zengin yoksul ayırımı, mekansız, zamansız siber âlemde yalnızca ülkelerarası bir sorun olmaktan çıkıyor ve aynı ülkede, aynı kentteki insanların gelir adaletsizliğine dönüşüyor. Ben buna bilgi toplumu artık değeri diyorum.
***
Bill Gates bu durumu şöyle tanımlıyor; "Yakın gelecekte, kişilerin ve ulusların zenginliğini ölçmek için yaşadıkları coğrafyaya değil, bulundukları ülkede, bilgiyle ne kadar yakın temasta olduklarına bakarak karar vereceğiz." (Şubat 1997, Londra, yüz yüze görüşme)
Anlatmak istediği, bir ferdi, ABD'de fakir veya Bursa'da zengin olunabileceği. Belirleyici olan siber âlemin neresinde olduğunuzdur.
Siber Varoş tanımı, sistemin dışında tutulmuş veya buraya girememiş kesimleri anlatıyor. Tıpkı kent varoşları gibi.
Biliyoruz ki varoş, özellikle İstanbul örneğinde, olumsuz bir kavram. Sorunların diz boyu, gençliğin toplumsal bomba haline geldiği, kaybedeceği şeyler az ve geliri son derece düşük toplulukların tanımı.
Siber varoş, gelecek dünyanın en büyük sorunu olacaktır. Sorulması gereken, siber ekvatorun zengin grubunda mı yoksa varoşunda mı yer alacağımızdır.