Geçen yıl, Pasifik Çağı'nın yükselen yıldızı Çin'deydim... Hangzhou'daki Geely fabrikası, Detroit'ten, Bavyera'dan ve bizim Bursa'dan çok farklı bir anlayışla kurulmuş. Özel sektörün en büyük otomotiv fabrikasının krokisi, baskılı devre şeması gibi. Geely otomotiv kompleksi, tıpkı bilgisayar toplar gibi, motordan boyaya, üretim bandından okula dek bütün gerekli alt sistemleri bir araya getirmiş. Amaç tek: Otomobil üretmek... Yöntem de tek: Her ne var ise kopyalamak.
Fabrikadan ziyade dev bir fotokopi makinesi gibi çalışan tesiste, Ferrari'nin benzeri dahi var. Sadece ünlü şahlanan atın yerine, şahlanan bir ejderha konmuş. Ejderha, Çin kültürünü en iyi ifade eden figür. Çin'in şahlanışının yöntemi, "kopyalamak" olmuş. Şimdilik...
Peki kalite? Fiyat? Teknoloji?
Fiyatı, ortalama 10'da 1'e indirerek çözmüşler. Çözüm dediğime bakmayın, bizim yerli üreticiyi de tekstilden makineye dek perişan eden bu "milyoncu" yaklaşım zaten. Teknoloji, eğitim altyapısından aldıkları güç sayesinde Çinlilerin en hızlı ilerledikleri alan halini alıyor. Daha geçen hafta, önceleri Batı'nın elinde olan süper bilgisayar rekorunu Cray'ın elinden almayı başardılar.
Bu dev 3 boyutlu yazıcı benzeri makine, teknolojik açıdan bakınca "mükemmel kopyalar" üretir hale gelmiş durumda. Kalite ise diğer bütün artıları götürecek derecede düşük düzeyde. Mesela makam arabası sınıfındaki ünlü bir markanın Geely sürümünde, sıradan bir kapı lastiği dahi, ucuz buzdolabı kapağını andırıyor. Bu söze bakıp "bize ait otomobil yok" diye kıskançlığımdan kendimi teselli ettiğimi düşünüyorsanız, haklısınız.
Anadol'u ürettiğimizde, kaportasını eşek yiyor diye dalga geçmiştik. Ondan önce üretilen Devrim'i toprağa gömmüş, insan yüzüne dahi çıkarmamıştık. Geelly'nin bu yürüyen kopyaları, yakın gelecekte kalite sorununu da çözecek. Otomotiv yan sanayi alanında bir yerlere gelmiş olan Türkiye, Geely'nin tam da ihtiyaç duyacağı küresel stratejik ortak gibi.
Fakat ne çare? Düne kadar İtalyan'ın, Alman veya Amerikalının markalarını üreten Türkiye, hâlâ kendi arabasını caddeye çıkaramamış olacak.
Dünyanın bu en büyük kopya makinesi, hiç değilse işe bir yerlerden başlamış.
Kopya dahi olsa caddelerde Made in China otomobiller dolaşıyor.
Türkiye'nin uzay üssü ve otomotiv merkezi Bursa, enerji koridoru Türkiye, Avrupa'ya açılan kapı, yenidünya ticaret ekseninin odağı, İpek Yolu'nun olmazsa olmaz merhalesi...
Bunlar iyi de... Bize ait bir otomobil üretemeyişimizi anlamış değilim.