Efendim, malum dönem kriz dönemi. Hal böyle olunca anlı şanlı ekonomi profesörlerinden yeni yetme bankacılara kadar bir sürü uzman "Yok dolar al, yok hisse senedini sat, olmadı repo yap, daha olmadı altın al," diye bir sürü akıl veriyor. Veriyor da kime veriyor? Sana bana değil... Parası olana... Peki parası olmayan krizle nasıl başa çıkacak? Onun da tek yolu var, tasarruf yaparak. Ama her tasarruf dediğin de yapılmıyor ki mübarek. Yani demem o ki tasarruf dediğin aklı başında olmalı. Zaten erkek milleti tasarruf deyince tası tarağı toplayıp ortalıktan toz oluyor. Vatandaş tarafından kolay anlaşılmalı, şıp diye uygulanabilmeli, sonucunda da para trink diye cebe girmeli. Hani yani doktor reçetesi gibi olmalı. İŞ
HANIMLARA DÜŞÜYOR
Bu arada söz konusu tasarruf olunca meydanı ev hanımlarına bırakmak lazım diye düşünüyorum. O nedenle uzun lafın kısası aslında ben 'Ablalarımı, teyzelerimi fazla yormayayım,' deyip uzmanların kapısını çoktan çaldım ve bir 'Tasarruf Reçetesi' yazdırdım bile. Üstelik çok da iddialı bir reçete. Dört kişilik bir aileye ortalama yılda 1.500 TL tasarruf ettiriyor. Bundan böyle bu köşede hep birlikte bu reçetenin peşinden koşacağız. Nerede ne yapacağımızı birlikte konuşacağız. Çarşıya, pazara birlikte çıkacak, mutfağa birlikte gireceğiz. Elektriğin, suyun altından girip üstünden çıkarak dört nala koşan faturaları dizginleyeceğiz. "Bu işi nasıl yapacağız?" diye hemen vehme kapılmayın. Ben işin orasını da düşünüp uzmanlara sordum. Önce her haneyi bir şirket gibi düşünüp masraf kapılarını bir bir yazacağız. Bir aylık çizelge çıkaracağız. Yani hastanın durumuna bakacağız, tansiyonu, nabzı, kan değerleri hepsini göreceğiz. Ondan sonra da sıra elimizdeki reçetede yazılanları bir biri uygulamaya gelecek.
PARANI YAKMA
Vatandaşın bütçesindeki kara deliklerden biri ısınma harcaması. Yok doğalgazıydı, yok odunuydu, yok kömürüydü derken faturalar kabardıkça kabardı. O yüzden Tasarruf Reçetesi'nin önemli bir kalemi de ısınma giderleriyle ilgili. Tabii ki kimseye "Giy kazağı üst üste hiç kaloriferi yakma paran cebinde kalsın," demiyoruz. Birtakım önlemler alarak vatandaşın hem gül gibi ısınabileceğini hem de yılda 300 TL'nin cepte kalabileceğini söylüyoruz.
BULAŞIK DEYİP GEÇME
Dediğim gibi Tasarruf Reçetemiz uzmanlar tarafından itinayla yazıldı bile. Uzmanların tavsiyesi üzerine şu bulaşık sorununa el atacağız. Zira bu bulaşık işi hakikatten ciddi bir iş. Malum ev hanımlarımız, anneden, anneanneden alıştıkları üzre bulaşığı biriktirmeden, şöyle elde bir yıkayıp ortadan kaldırmaya pek meyilli. Hani şöyle baktın mıydı, alır eline süngeri, deterjanı, açar musluğu, yıkar da yıkar. Yıkama bitince bu kez durulama başlar. Akan suda şöyle gıcır gıcır ses gelinceye kadar ovar da ovar. Ama hiç düşünmez ne kadar su aktı, kaç para gitti diye. İşte burda yazıyorum, bulaşığı elde yıkayınca bir günde giden su 126 litre.
MAKİNEDE YIKA PARA KAZAN
Halbuki şimdi nerdeyse her evde bulaşık makinesi var. E bunlar süs olsun diye alınmadı ki. Ablacığım, teyzeciğim bulaşığı elde yıkamak yerine makinede yıkasana. Hem kesene zarar hem milli servete yazık. Senin 126 litre su harcayıp yıkadığın bulaşığı makine 12 litre suyla pırıl pırıl yapıyor. Hesaba vurduğunda da yılda 365 TL cebinde kalıyor.
ENERJİ CANAVARLARI
Tasarruf Reçetesi'ndeki önlemler suyla sınırlı değil tabii ki. Bir sonraki hedef aydınlatmadan ev aletlerine kadar bütün elektrik canavarlarını dizginlemek. Uzmanların bu konuda söyleyeceği çok şey var. Ama hepsinin uygulaması gayet kolay. Sonuçta basit birkaç önlemle buradan da yılda ortalama 300 TL. tasarruf yapılabilir.
MEYVELER SEBZELER BOZULMASIN
Tasarruf Reçetesi'nin bir diğer kalemi gıda ve mutfak. Meğer bu konuda ne kadar yanlış şeyler yapıyormuşuz, ben de uzmanlar söyleyince anladım. Bir defa uzmanlarımız diyor ki alınan birçok şeyi çöpe atıyoruz. Özellikle yemek yaparken dikkat etmediğimiz bazı alışkanlıklar ise aile kesesinden götürüyor. Yaptıkları hesaba uyarsak yılda 260 TL'lik tasarruf mümkün gözüküyor.
YAPACAĞINIZ UFAK DEĞİŞİKŞİKLER
Tasarruf Reçetesi'nin son önerisi de çok basit küçük tasarruf önlemleri ile ilgili. Bu önlemlerle yılda 275 TL'nin tasarruf edilebileceğini söylüyorlar. Yani sözün özü ey vatandaş bundan sonra bu reçeteyi harfiyen uygulayıp hep birlikte tasarruf yapacağız. Biz tasarruf yaptığımız gibi eşe dosta da uğrayacağız, onlara da tasarruf yaptıracağız. Ya da onların hangi pratik fikirlerle ne gibi tasarruflar yaptığını da öğreneceğiz. Bunun için bazen anlı şanlı şahsiyetlerin evine konuk olacağız bazen de sizlerin evine. Zaman zaman tebdili kıyafet pazarlara atacağız kendimizi. Bakacaksınız ki bir anda karşınızdayız. Evde 1.500 TL tasarruf için bizi izlemeye devam edi
DOĞALGAZDAN AYDA 70 TL
Sevgili ablalarım, teyzelerim... Malumunuz uzmanlara sizin adınıza sordum, "Bu tasarruf işine nereden başlamak lazım?" diye. Dediler ki ısıtmadan başlasak daha iyi olur. Hakikaten de ısınmak için hepimiz bir şeyler yakıyoruz ama bir şeyler mi yakıyoruz kendimizi mi yakıyoruz belli değil. Vatandaş ucuz olsun diye bu işte en maliyetsiz yakıt türünü yani doğalgazı seçse bile maşallah doğalgaz fiyatları öyle bir yükseldi ki kimsede takat bırakmadı. Şöyle bir baktığımızda üç oda bir salon yaklaşık 100 metrekare bir evin aylık doğalgaz gideri ortalama 300 lirayı buluyor. Dile kolay, ama keseye biraz zor. Oysa uzman büyüklerim burada yapılacak basit birkaç önlemle faturalardan aylık ortalama 70 lira tasarruf yapmanın mümkün olduğunu söylüyor. Nasıl mı? Aha da şöyle...
ÖNEMLİ UYARI
Uzmanların ilk olarak üzerinde durdukları hususi evlerin ısı düzeyi. Yaşam alışkanlıkları gereği insanların sıcak ortamları tercih ettiklerini vurgulayan uzmanlar gereğinden fazla ısının yakıt tüketimini gereksiz yere artırdığını belirtiyorlar. Yapılan hesaplamalara göre evlerde sıcaklığın 1 derece düşürülmesiyle yakıttan yüzde 7 tasarruf sağlanıyor. Mesela oda sıcaklığı 22 derece yerine 20 derece olarak ayarlandığında yakıt masrafı da yüzde 12 azalıyor. Buna göre uzmanlar oturma salonlarının sıcaklığının 22 derece, yatak odalarının ise 20 derecede tutulmasının yeterli olduğunu vurguluyorlar. Uzmanların dikkat çektikleri bir başka konu ise kombilerin açılıp kapatılması. Gece yatma zamanında tasarruf olsun diye kombilerin kapatıldığını kaydeden uzmanlar, kombiyi açıp kapamanının daha fazla yakıt tüketimine neden olduğunu belirtiyor. Bunun yerine gece yatılırken kombinin kapatılmaması, tam tersine sadece ısının düşürülmesi daha doğru. Çünkü kombi tamamen kapatıldığında sistemdeki su tamamen soğuyor. Sabah tekrar yakıldığında kombi daha fazla yakıt tüketerek sistemdeki suyu ısıtmaya çalışıyor. Oysa kombi sadece kısıldığında sistemdeki su da tamamen soğumuyor, daha az ısıyla istenilen sıcaklığa ulaşıyor.
PRATİK ÖNERİLER
Uzmanlar akılcı bir tüketim ve enerji tasarrufu politikasıyla, doğalgazın çok daha ucuz ve ekonomik kullanılabileceğini söylüyorlar. Isı yalıtımı, cihaz seçimi, tam yanmanın sağlanması, belirli periyotlarla kontrol gibi alınacak önlemlerle doğalgaz faturalarında yüzde 20 ile yüzde 30'a varan düşüşler sağlamanın mümkün olduğunu ifade eden uzmanlar, aylık 300 liralık yakıt giderinden bu sayede 60 ila 90 TL tasarruf edilebileceğini söylüyorlar. İşte iyi bir ısı yönetimi için bazı pratik önlemler...
* İlk olarak kullanılan ısıtma sisteminin bir uzman tarafından gözden geçirilmesi gerekiyor. Doğalgaz tesisatlarının kontrol ettirilerek varsa kaçaklara karşı önlem alınması önemli. Isıtmada en önemli faktörün kullanılan cihaz olduğunu kaydeden uzmanlar doğalgazlı ve gazlı ocaklarda verimi yüksek olanların tercih edilmesi gerektiğini ifade ediyor. Aynı zamanda ısıtıcıların belirli periyotlarla ayarlarının yetkili servislerce kontrollerinin yapılması gerekiyor. Doğalgaz sobası kullanılıyorsa filtrelerin ayda bir kez temizlenmesi, ya da değiştirilmesi gerekiyor. Bacalı doğalgaz cihazı kullanılıyorsa cihazın dolap içerisine yerleştirilmemesi gerekiyor. Çünkü bu durumda cihaz ortamdan hava alamıyor ve verimi düşüyor.
* İlk yatırım maliyeti yüksek olsa da dış duvarların ısı yalıtımının yapılması gerekiyor. Bu yatırımın elde edilen tasarrufla iki ila beş yıl içinde kendisini amorti edeceğini kaydeden uzmanlar, çatının en az 100 mm. kalınlığında yalıtılmasını, pencerelerin de çift cam yapılmasını öneriyor. Kuru havada insanlar soğuğu daha çok hissettiği için kışın odaların nemlendirilmesi gerekiyor. Keza radyatörlerin önüne veya üstüne eşya, mobilya ya da mermer konulmaması, perdelerin de radyatörlerin önünü veya üstünü kapatmamasına dikkat edilmesi lazım. Pencere ve kapı aralıklarındaki sızmalar ısı kaçağına neden olduğundan, pencerelerin ve dışa açılan kapıların kenarlarının plastik, sünger malzeme ya da kâğıt bantlarla kapatılması durumunda, bu ısı kaçaklarının önlenmesi mümkün. Aynı şekilde kullanılmayan oda, antre ve merdiven radyatörleri ile banyo yapılmayan günlerde banyo radyatörleri kısılabilir.
* Odalarda bulunan eşyaların dış duvardan uzak tutulması, kullanılmayan baca deliklerinin kapatılması, daire kapıları gibi apartmanın kapılarının da kapalı tutulması önlemlerden bazıları. Uzmanlar mümkünse evlerin etrafının yeşillendirilmesinin de ısı tasarrufu yarattığını vurguluyor.
