İkinci Dünya Savaşı yıllarında Ankara'da Nazi Almanyası Büyükelçisi olarak görev yapan Franz von Papen'e yönelik başarısız suikastla ilgili gizli bilgiler 70 yıl sonra ortaya çıkarıldı. Casusluk tarihinin en karanlık hikâyelerinden biri sayılan ve Papen'in kılpayı kurtulduğu suikast girişimiyle ilgili iddialara göre, von Papen'in öldürülmesinde önemli görev alan tetikçi Sovyet kadın ajana, suikastin organizatörü âşık olunca operasyon başarısız oldu. Rus Rossiya televizyon kanalı 70 yıl önceki olayı tekrar gündeme getirdi. Belgesel filme göre, Nazi Almanyası'nın önemli siyasi isimlerinden Papen'in Ankara'da faaliyet göstermesi Kremlin'i fazla rahatsız ediyordu. Ankara'da Sovyet karşıtı faaliyetlerinde bulunan Papen'in "Hitler'siz Almanya" düşüncesiyle ABD ve İngiliz diplomatlarıyla "ayrılıkçı barış anlaşmaları" yapma girişimleri, Sovyetler'in sabrını taşırdı.
SAHTE KİMLİK: ATAŞE VE EŞİ
Belgeselde, "Stalin'in talimatıyla von Papen'in ortadan kaldırılması kararı alındı. Operasyon için İstanbul'a gemiyle iki Sovyet casusu aktarıldı. Sözde SSCB Ankara Büyükeçliği Basın Ataşesi Leonid Naumov ve eşi Lyudmila adıyla Ankara'ya gelen ajanların gerçek ismi Naum Eytingon ve Muza Malinovskaya idi" bilgileri yer aldı. Belgesele konuşan tarihçi Aleksandr Şirokorad'a göre, Muza'ya aşık olan Eytingon, kızı operasyonda harcamak istemedi. Daha önce 3 kere evlenen Sovyet ajanının, suikastla ilgili hazırlık çalışmalarını İstanbul Boğazı'nda bulunan "Svanetiya" adlı bir Sovyet gemisinde yürüttüğü de kaydedildi. 24 Şubat 1942'de Papen'e yönelik başarısız suikastın nedenlerini açıklayan Rus istihbarat yazarı Nikolay Dolgopolov'a göre, Eytingon operasyonda hazırlıksız kişileri görevlendirmekle ciddi hata yaptı.
BOMBAYI ERKEN PATLATTI
Belgesele göre, aslında Papen'i ajan Muza öldürecekti. Fakat Eytingon, daha önce Troçki'yi öldüren ve 20 yıl hapis cezası alan İspanyol asıllı Sovyet ajanı Ramon Mercader gibi sevgilisi Muza'nın Türk cezaevinde çürümesini asla istemiyordu. Bu yüzden planı değiştirdi. Muza'nın yerine bir Türk öğrenci buldu. Belgesele göre, Eytingon hem Papen hem de Türk öğrencinin ikisinin aynı anda bombalı saldırıda patlayarak öleceğini düşünüyordu. Hatta Türk öğrenciye teyp süslü bomba vererek, "Bu havai fişek" diye kandırdığı da belirtildi. Ama öğrenci zamanından önce bombanın pimini çekince von Papen sağ kurtuldu. Türk öğrenci ise saldırıda hayatını kaybetti.
OPERASYON ŞEFİ "STALİN'İN KILICI"
Rus televizyonundaki belgesele göre, daha önce de İstanbul'da ajanlık yapmış Eytingon'un von Papen suikastı için organizatör olarak görevlendirilmesi tesadüfi değildi. Eytington o yıllarda "Stalin'in cezalandırıcı kılıcı" olarak tanınıyordu. Stalin'in tehdit olarak gördüğü Alman elçisini ortadan kaldırmak için asıl görev kadın ajan Muza'ya verildi. Fakat bu görevle ilgili detaylı bilgiler halen dış istihbaratın arşivlerinde saklı vaziyette...
