Sırbistanlı "Viva Vox" isimli müzik korosunun Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda verdiği konserde, 1990'lı yıllarda eski Yugoslavya'da yaşanan savaş sırasında Boşnaklara ve Hırvatlara yönelik birçok katliam gerçekleştiren Çetniklerin söylediği "Drina Marşı"nın çalınması savaş mağduru ailelerin tepkisine yol açtı.
Alınan bilgiye göre, Ortodoksların yeni yılı vesilesiyle eski Sırbistan Dışişleri Bakanı ve şimdiki Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Başkanı Vuk Jeremiç'in ev sahipliğinde, 14 Ocakta Sırbistan'dan giden "Viva Vox" isimli müzik korosu konser verdi. BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon, Yeremiç ve çok sayıda davetlinin, çalınan "Drina Marşı"na alkışlarla eşlik ettiği ileri sürüldü.
Konserde, koronun çaldığı parçalar arasında "Drina Marşı"nın da olduğu yönünde Bosna-Hersek basınında görüntü ve haberlerin çıkması üzerine Bosna-Hersek'teki savaş mağduru dernekler tepki gösterdi. Olayı "skandal" olarak nitelendiren savaş mağdurları, BM Genel Kurulu'nda yaşanan bu olaya Bosna-Hersek'in "devlet" olarak tepki göstermesini talep etti.
Saraybosna Tehdit Edilen Halklar Derneği Başkanı Fadila Memişeviç, konuyla ilgili AA muhabirine yaptığı açıklamada, olayı "ikiyüzlülüğün en yüksek noktası" ve "diplomatik skandal" olarak değerlendirdi.
Memişeviç, "Hayatta kalıp o günleri hatırlayanlar Drina Marşı eşliğinde toplu sürgünler yapıldığını, insanların toplu olarak katledildiğini ve yaşanan katliamları bilir. Bu olayla birlikte Jeremiç de, bu topraklarda yaşanan korkunç olayların mimarı olan Radovan Karaciç'in oluşumu içerisinde yer aldığını gösterdi" diye konuştu.
Memişeviç ayrıca, Pazartesi günü BM Genel Kurulu'nda yaşanan olayın, 1995 yılında BM'nin Srebrenitsa'yı Sırplara teslim ettiğini doğruladığını kaydetti.
"Bu büyük bir ayıp" diyen Memişeviç, Bosna-Hersek hükümetinin olaya tepki göstermesini istedi. Benzer durumlarda her zaman sadece mağdur derneklerin tepki gösterdiğini söyleyen Memişeviç, benzer bir tepkiyi Bosna-Hersekli yetkililerden de beklediklerini ifade etti.
Srebrenitsa Kadınları Derneği Başkanı Hayra Çatiç ise BM'nin bu davranışına şaşırılmaması gerektiğini söyleyerek, "Çünkü onların barış gücü askerleri savaş sırasında da Sırp askerleriyle iş birliği yapmıştı" ifadelerini kullandı.
Çatiç, "BM'de yaşananlar beni şaşırtmıyor. Çünkü bu topraklarda yaşananları hepimiz iyi biliyoruz" dedi.
Saraybosna Tehdit Edilen Halklar Derneği Başkanı Fadila Memişeviç'in yanı sıra Kuzey Amerika Boşnak Kongresi Başkanı Haris Alibaşiç, Kanada Soykırım Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Emir Ramiç, Bosna-Hersek Danışma Konseyi CEO'su Ayla Delkiç ve Bosna-Amerika Soykırım ve Eğitim Enstitüsü Müdürü Sanya Seferoviç Drnovşek de BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon'a mektup göndererek Bosna-Hersek'teki mağdurlardan özür dilenmesini talep etti.
Kanada Soykırım Araştırmaları Enstitüsü mektubunda ayrıca BM'deki Bosna-Hersek Daimi Temsilcisi Mirsada Çolakoviç'in de aleni bir şekilde olaya tepki göstermesini istedi.
"Ban Ki-moon alkışlayarak marşa eşlik etti"
Uzun yıllardır BM'de muhabirlik yapan Boşnak gazeteci Erol Avdoviç, AA muhabirine 14 Ocakta yaşananlarla ilgili yaptığı açıklamada, Jeremiç'in geçmişte de uygunsuz açıklamalar yaptığını, söz konusu konserin bu hataların zirve noktası olduğunu söyledi.
Avdoviç, Drina Marşı'nın daha önce belirtilen konser programında görünen eserler arasında yer almadığını belirterek, şunları kaydetti:
"Marşın çalınmasının ardından BM'de görüştüğü bazı diplomatlar bunu bir 'skandal' olarak yorumladı. En kötüsü de, muhtemelen neler olacağını bilmeyen ve Jeremiç'in hemen yanı başında oturan BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon da Sırp gönüllülerin, Srebrenitsa'da, Vukovar'da ve Dubrovnik'te söylediği Drina Marşı'na alkışlayarak eşlik etmesi, ritim tutması oldu.
Olayın ardından BM Genel Sektereliği Sözcüsü Martin Nesirky ile görüştüm. Kendisi bana, 'Ban Ki-moon'un Drina Marşı hakkında bilgilendirilmediğini' söyledi. Sonra kendisine bunun olumsuz politik simgeler taşıyan bir 'Sırp savaş marşı' olduğunu söyledim. Malesef hala hiçbir Bosnalı diplomat resmi olarak konuyla ilgili açıklama yapmadı."
BM'de 20 yıldır muhabir olarak çalıştığını ve birçok genel kurul başkanıyla röportaj yapma fırsatı bulduğunu kaydeden Avdoviç, geçmişte hiçbir BM genel kurul başkanının Jeremiç gibi davranmadığını belirtti.
"Drina Marşı"
BM Genel Kurulu'nda seslendirilen Drina Marşı, bir dönem Sırbistan'ın aynı zamanda milli marşıydı. Sırbistan ile Bosna-Hersek'i birbirinden ayıran sınır olan "Drina Nehri"nden ismini alan marş, Stanislav Biniçki tarafından bestelendi. Özellikle 1. Dünya ve Balkan Savaşı'nda Türklere karşı mücadele eden Sırpların "cesaretin sembolü" olarak görülen bu marş, 2. Dünya ve son Bosna savaşında Boşnaklara ve Hırvatlara yönelik korkunç katliamlar işleyen Sırp Çetnik birliklerince sürekli söyleniyordu. Özellikle Doğu Bosna'da Vişegrad, Foça, Zvornik ve Bratunac gibi kentlerde katledilen binlerce Boşnak'ın cesedi ise bu marştan esinlenen Sırplarca "Drina Nehri"ne atıldığı ileri sürülüyor.
Marşın sözleri şöyle:
"Tüm kahramanlar, savaşa gidin.
Gidin ve hayatınıza acımayın.
Cer Dağı saflarımızı görsün.
Cer Dağı savaşı duysun.
Drina Nehri ise şanınızı, cesaretinizi
Baba ile Oğul'un kahraman elini duysun.
Söyle söyle Drina'nın soğuk suyu!
Hatırla ve düştüklerini anlat.
Bizim sevgili nehrimizden işgalcileri kovan
Kızgın ateşle dolu, Cesur adımları hatırla.
Söyle, söyle Drina! Nesillere anlat!
Nasıl cesurca savaştığımızı
Saflar şarkı söylerken
Soğuk suyun yanında savaşıldığını
Özgürlük için Drina ile birlikte kan aktığını anlat!"
