Diploma engeline takılan çalışanlara üniversite mezunu olmanın yolu, ''İş Yaşamı Temelli Öğrenme'' (Work Based Learning Studies-WBLS) ile açıldı. Türkiye'de yaşarken başka bir ülkenin üniversitesinden mezun olabilmek için en önemli nokta, iş yaşamı deneyimi. Çalışırken edinilen deneyimleri, üniversiteye kazandırmak bu yeni eğitim modelinin bel kemiğini oluşturuyor. Bu iş deneyimi, üniversite tarafından kredilendiriliyor.
2005 yılında Middlesex Üniversitesi'nin (UK) önderliğinde başlatılan ve geliştirilen bu eğitim modeli, iş yaşamında edinilen deneyimlerin, bilgi ve becerilerin, üniversite tarafından tanınması, değerlendirilmesi ve akredite edilmesine dayanıyor.
WBLS, iş yaşamında edinilen ''tesadüfi'' bilgilerin, düzenli hale getirilip üniversite düzeyinde tanınmasına olanak sağlıyor. YÖK ve İngiliz Yüksek Öğrenimde Kalite Kontrol Kurumu (BQAA) tarafından da tanınan bu eğitim sistemi, Türkiye'de ilk defa ODTÜ Enformatik Enstitü'sünün MDX Üniversitesi ile yaptığı anlaşma kapsamında, 2007'den beri Yüksek Lisans Seviyesinde Bilişim ve e-iş konularında uygulanıyor.
Diploma engeline takılanlar, bir yurt dışı eğitim danışmanlığı firmasına başvurarak, herhangi bir ülkeden okul seçerek kayıt yaptırabilecek, çalışırken üniversiteyi bitirebilecek.
GÜLER TAYLAN
Global Vizyon Yurtdışı Eğitim Danışmanlığı Genel Koordinatörü Güler Taylan, WBLS kapsamındaki eğitimlerin uzaktan öğretim, online öğrenim, telefonda ve internet üzerinden eğitici desteğiyle sağlanan hafta sonu ya da akşam dersleri şeklinde olduğunu söyledi.
Modüller ve öğrenme metotlarının kişiye göre, kişiyle tasarlandığını anlatan Taylan, ''YÖK'ün de tanıdığı bu metot size yurt dışına gitmek zorunda kalmayacağınız için konaklama ve yol masraflarından kurtaracak. İşinizden ayrılmayacağınız için vakit kazandıracak, profesyonel anlamda işinizde gelişmenize odaklı üniversite eğitimi sağlayacak, yaşam boyu profesyonel gelişiminizi destekleme olanağıyla sizi her zaman zinde tutacak''.
WBLS'nin, kuramsal olarak tüm disiplinlere ve iş yaşamıyla ilgili tüm alanlara uygulanabileceğini belirten Taylan, şunları kaydetti:
''Bankacılar, hemşireler, IT uzmanları, gezi acenteleri, yöneticiler, herhangi bir konuda uzmanlaşarak diploma sahibi olmak isteyenler, hatta kuaförler ve müzisyenler gibi sınırsız meslek grupları bu eğitimden yararlanabiliyor. Terfi etmek, kıdem tazminatları kazanmak, prim almak isteyenler ancak diploma engeline takılanlar bu program sayesinde isteklerine kavuşabilecekler. İş yerleri bünyelerindeki üniversite mezunu eleman açığını kapatmak için yöneticilerini, personellerini bu programa sokabilirler.''
Bu programın süresinin öğrenci, danışman ve kimi zaman da iş yeri katkısıyla belirlendiğini ifade eden Taylan, ''Süre, tercihe ve projeye göre, bir sömestrden 3-5 yıl'a kadar değişiyor. Bazı programlarda iş deneyimi yeterli bulunursa, yüksek lisansa gerek kalmadan master yapılabiliyor. Anlaşma durumunda çift diploma alınabiliyor'' dedi.
Bu programın işverenler için de faydalı olduğunu dile getiren Taylan, çünkü kurumun belirli ihtiyaçlarının, gerekliliklerinin karşılandığını (insan kaynakları, iş geliştirme), üniversite ile işbirliği çerçevesinde ülke ya da bölge çapında resmi eğitimler, stajların sağlanabildiğini, üniversite dışında kazanılmış (resmiyeti ya da akreditasyonu olmayan) deneyimin akreditasyonunun sağlandığını, çalışma alanında hem profesyonel hem de entelektüel düzeyde gelişim elde edildiğini kaydetti.
4 AŞAMALI PROGRAM
WBLS'nin 4 aşamalı bir program sunduğunu belirten Taylan, bu aşamaları şöyle anlattı:
''1. Aşama: Deneyime Dayalı Bilginin Tanınması ve Akredite Edilmesi, 2. Aşama: Program Planlaması (Öğrenici Odaklı), 3. Aşama: Araştırma Yöntemleri Geliştirilmesi, 4. Aşama: Sistem Tasarımı ve İş Yaşamı Temelli Öğrenme Projesi.
İlk aşamada deneyimin değerlendirmesi ve kredilendirilmesi için bir portfolyo hazırlanıyor. Daha sonra tez, makale, proje, sözlü sınav, yazılı sınav gibi işin özelliklerine göre üniversite tarafından uygun görülen herhangi bir değerlendirme metodu seçiliyor. Portfolyo ile akreditasyon için bütün öğrencilerden 590 avro alınıyor. Uluslararası öğrencilerden kredi başında 470 paund, yüksek lisans kredi başına 620 paund, doktora seviyesi için ise yıllık 6 bin 400-8 bin paund alınıyor. Lisans ücretleri 47 avro-470 avro, yüksek lisans için 62 avro- 620 avro.''
Programın kemik yapısının, çalışma yöntemlerinin üniversite tarafından sağlandığını, içeriğin ve sürecin öğrencinin ihtiyaçlarına bağlı olduğunu belirten Taylan, programın süresinin WBLS programı ile master derecesinin tamamlanmasının bir, lisans derecesinin tamamlanmasının 2 akademik yıla kadar kısalabildiğini ifade etti.
Öğrencilerin, programı tamamlamak için, iş yaşamını temel alan bir veya birden çok proje çalışması gerçekleştireceğini anlatan Taylan, ''Söz konusu projeler, öğrencinin gereksinimleri, bilgi ve deneyimi, kariyer planı, iş ortamının eksiklikleri ve üniversitenin akademik ölçütleri temel alınarak oluşturulacaktır. Bu projelerin, öğrencinin iş ortamına bir katkıda bulunması beklenmektedir'' dedi.
PROGRAMIN, UZAKTAN EĞİTİMDEN FARKI
Taylan, bu programın uzaktan eğitim programları ile karıştırılabildiğini ancak aralarında şu temel farkların bulunduğunu kaydetti:
''Ders Programı; Uzaktan eğitime göre farkı bu programın, çalışma yöntemlerinin üniversite tarafından sağlanması, içerik ve sürecin öğrencinin ihtiyaçlarına göre belirlenmesi. Tecrübesi ve çalıştığı alana göre farklı programlar çıkıyor. Çalışma süreci derslerden, kredilerden düşüldüğü için farklı programlar çıkıyor. Çalıştığı alan ve şirket, derslerde belirleyici rol oynuyor.
Deneyim; Uzaktan eğitim gibi programlarda deneyim istenmiyor, istense bile kredilendirilemiyor. Deneyimin kredilendirildiği tek program WBLS.
Program Süresi; Uzaktan eğitimde süreler belirli, oysa WBLS yani iş yaşamı temelli programı ile master derecesinin tamamlanması bir, lisans derecesinin tamamlanması 2 akademik yıla kadar kısalabiliyor.''
