Toplu Konut İdaresi Başkanlığı'nın (TOKİ) son 7 yılda yaptığı 424 bin konut kira baskısıyla bunalan dar gelirliyi ev sahibi yapınca yıllardır enflasyon üzerinde en büyük risk olan kira zamları fren yaptı. Erdoğan Bayraktar'ın başkanlığını yürüttüğü TOKİ'nin 'evlendirme' hareketine özel sektörün cazip fiyatlı konut projeleri, düşen faizler ve uzayan kredi vadeleri de eklendi ve ev sahiplerinin kiracı üzerindeki baskısı sona erdi. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) önceki gün açıkladığı haziran ayı enflasyon rakamları kira zammında yeni rekor kırıldığını ortaya koydu. Ancak rekor bu kez kiraların artışı değil, tersini gösteriyor. Son bir yılda Türkiye'de genel fiyat artışı yüzde 8.4'ü bulurken, ortalama kira artışı yüzde 4.21'de kaldı. Yani kiracı artık ev sahibine boyun eğmiyor. Enflasyonist dönemlerde ev sahiplerinin büyük gelir kaynağı kira artık tam tersi işlev görüyor. 2008'in ortalarına kadar TÜFE ne olursa olsun 2 kat yukarıda olan kira fiyatları yıllık bazda artık enflasyonun yarısı kadar artıyor. Ocak 2004'te TÜFE yüzde 10.6 iken kira artışı yüzde 21'di. Enflasyonu 2'ye katlayan bu süreç Nisan 2008'de 1.5 kata kadar indi, Kasım 2009'da ise ilk kez TÜFE'nin altında arttı. 2010'da makas kira lehine hızla açıldı, geçen ay ise tarihi rekor geldi. TÜFE'nin yüzde 8.37 olduğu haziranda gerçek kiradaki yıllık artış yüzde 4.21 oldu. Kira, TÜFE'nin yarısı kadar artarak enflasyonun düşüş trendine katkıda bulundu. Bu düşüş sadece krizle açıklanamaz. Başta TOKİ olmak üzere inşaat sektörünün her kesime uygun konutlar üretip satması kiracıları her yıl yüksek artışlarla ev sahibine gelir transfer etmekten kurtardı. Enflasyonun düşmesiyle kiracıların ev sahiplerinin baskılarına direnci arttı. Bunu konut arzı, dolayısıyla kiralanan konut sayısının artması da destekledi. Bu trende ortalaması 64-65 aylara çıkan mortgage kredilerinin de faizinin düşmesi katkıda bulundu, bulunuyor. Cazip kredi imkanları "Üzerine biraz daha koyarım kendi evimde otururum" diyenlerin sayısını da artırdı. Böylece konut sahibi olmakla servet yaratma konusunda ciddi gerileme oldu.
HEDEF 500 BİN KONUT
TOKİ, 2003 yılında Başbakan Tayyip Erdoğan'ın talimatı üzerine yoksul konut yapımına başlamıştı. 2003- 2010 yılları arasında 81 ilde toplam 424 bin 603 konut üreterek rekora imza atan TOKİ'nin hedefi 2011 yılında 500 bin konuta ulaşmak.
