Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Sinan Aygün, 1 Ocak'ta yürürlüğe giren dört yönetmelikle, vergi inceleme ve denetimlerine yeni standartlar getirildiğine dikkat çekti. Maliye Bakanlığı'nca yapılan yeni düzenlemelerin uzun süren vergi incelemelerine çeki düzen getireceğini belirten Aygün, "Vergi incelemesinde keyfiyet ortadan kalkacak. Bu düzenlemelerle çağdaş vergi sistemine yönelik büyük bir adım atılmıştır. Siyasilerin elinden vergi sopası alınıyor. Siyasiler artık bizi istediği gibi dövemeyecek" ifadelerini kullandı.
Aygün, yeni düzenlemeler hakkında mükellefleri bilgilendirmek amacıyla yazılı bir açıklama yaptı. Yapılan en önemli düzenlemelerden birinin inceleme sürelerine sınırlama getirilmesi olduğunu vurgulayan Aygün, mükelleflerin tüm işlemlerinin incelendiği "tam inceleme"nin en fazla 1 yıl, bazı işlemlerinin incelendiği "sınırlı inceleme"nin ise en fazla 6 ay içinde tamamlanacağını söyledi. Aygün, "Süre sınırlaması sayesinde, incelemelerin yıllarca sürmesinin önüne geçiliyor" dedi. Aygün ayrıca siyasilerin elinden vergi sopasının alındığını belirterek, "siyasiler artık bizi istediği gibi dövemeyecek" dedi.
Aygün'ün verdiği bilgiye göre, bu süreler içinde incelemenin bitirilememesi halinde, gerekçeli bir yazı ile ek süre talebinde bulunulabilecek ancak ek süre 6 ayı geçemeyecek. Ek süre içinde de incelemeyi bitiremeyen inceleme elemanı hakkında disiplin hükümleri uygulanacak. Yeni düzenlemeler uyarınca vergi inceleme görevi yazı ile verilecek. Vergi incelemesine yetkili olanlar, görevin verilmesinden itibaren en geç 10 gün içinde işe başlayacak. 30 gün içinde de inceleme başlatacak. Bu süre içinde incelemeye başlanamamasını haklı kılan bir mazeretin varlığı halinde en fazla 15 günlük ek süre tanınacak.
-DEFTERLER MÜKELLEFTEN YAZILI OLARAK İSTENECEK-
İnceleme sırasında defter ve belgeler mükelleften yazılı olarak istenecek ve tutanakla teslim alınacak. Maliye Bakanlığı'nın elektronik ortamda tutulmasına izin verdiği defter ve belgeler, elektronik olarak da ibraz edilebilecek.
Vergi incelemesi, mükellefin işyerinde yapılacak. Ancak işyerinin müsait olmaması, işin terk edilmesi, ölüm gibi zorunlu nedenlerle veya mükellef ve vergi sorumluları isterlerse inceleme dairede de gerçekleştirilebilecek. İncelemenin dairede yapılması halinde istenilen defter ve belgeleri mazeretsiz olarak zamanında teslim etmeyenler, bunları ibraz etmemiş sayılacak. Haklı bir mazeret gösterenlere ise ek süre verilecek.
Resmi çalışma saatleri dışında inceleme yapılamayacak ancak tutanak düzenlenmesi ve inceleme ile ilgili emniyet tedbirlerinin alınması gereken hallerde, bu işlemler resmi çalışma saatleri dışında da yapılabilecek.
-DENETMEN "SIR" SAKLAYACAK-
Vergi incelemesine yetkili olanlar, mükellefin ve mükellefle ilgili kimselerin şahıslarına, muamele ve hesap durumlarına, işlerine, işletmelerine, servetlerine veya mesleklerine ilişkin olarak öğrendikleri sırları veya gizli kalması gereken diğer bilgileri ifşa edemeyecek. Kendilerinin ya da üçüncü kişilerin yararına kullanamayacak. Bu yasak, inceleme elemanları görevlerinden ayrılsa bile devam edecek. Vergi incelemesine yetkili olanlar, vergi kanunlarına, ilgili kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ ve sirkülere aykırı rapor düzenleyemeyecek. Vergi inceleme raporları, vergi türü ve dönemi itibariyle ayrı ayrı düzenlenecek. Raporların, Rapor Değerlendirme Komisyonu'na teslim edildiği tarih, incelemenin tamamlandığı tarih olarak kabul edilecek. İnceleme tamamlandıktan sonra, mükellefin defter ve belgeleri 15 gün içinde bir tutanakla iade edilecek.
-RAPORLAR 60 GÜN İÇİNDE DEĞERLENDİRİLECEK-
"Rapor Değerlendirme Komisyonlarının Teşkili İle Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğe" göre de, vergi inceleme raporları için Rapor Değerlendirme Komisyonları oluşturulacak. Komisyonlar üye tam sayısı ile toplanacak ve oy çokluğuyla karar alacaklar. Komisyonlar, vergi inceleme raporlarını en geç 60 gün içinde değerlendirecekler. Vergi suçu raporları için de en geç 20 gün içinde mütalaa verecekler. Tarhı öngörülen vergi tutarının 10 milyon TL'yi aşması halinde söz konusu rapor "Merkezi Rapor Değerlendirme Komisyonu" tarafından değerlendirilecek. Bu tutar, her yıl bir önceki yıla ilişkin yeniden değerleme oranında artırılacak.
-İNCELENECEK MÜKELLEFİ KURUL BELİRLEYECEK -
Yeni düzenlemeye göre, incelemeye tabi tutulacak sektörler, konular ve mükellefleri "Vergi İnceleme ve Denetim Koordinasyon Kurulu" tespit edecek. Kurul bu tespiti yaparken Gelir İdaresi Başkanlığı'nın risk analizlerini dikkate alacak. Düzenlemeden önce, incelenecek mükellef ve sektörleri ilgili inceleme birimleri belirliyordu. Vergi incelemeleri ve denetimleri, Kurul tarafından hazırlanan "yıllık plan" çerçevesinde yürütülecek. Kurul yıllık planın uygulama ve sonuçlarını izleyecek. Maliye Bakanı da, inceleme ve denetimlerin yıllık plana uygun bir şekilde yürütülüp yürütülmediğini takip edecek. İnceleme ve denetim birimleri, vergi kayıp ve kaçağının yoğunlaştığı alanları ve bunların nedenlerini, yargı organlarının konuya ilişkin yaklaşımını ve inceleme sonuçlarını, sektörler, konular ve mükellef grupları itibariyle analiz edecek. Bu çerçevede gereken önlemler ve yapılması gerekli düzenlemelere ilişkin bir rapor hazırlayarak, Koordinasyon Kurulu'na sunacak. Kurul, her yıl inceleme ve denetim istatistiklerini Nisan ayının sonuna kadar kamuoyuna açıklayacak.
