Bugünlerde küresel ekonomide soğuk savaş dönemini aratmayacak Doğu Bloku ile Batı İttifakı ayrışmasını izliyoruz. Gittikçe ısınan ekonomik ortamda ülkeler saflarını belirliyor. ABD ve Avrupa Birliği 2014'te dünya ekonomisinin yaklaşık yarısını kapsayan Serbest Ticaret Anlaşması'yla (STA) kendilerine bir cephe açtı. Bu cepheye Japonya ve Güney Kore'nin de dahil olması bekleniyor. Anlaşma ülkelerin ekonomilerini yüzde 3.5 büyütecek. Ticaretlerini yüzde 17 artıracak. Diğer tarafta Güney Kore, Japonya ve Çin'in başlattığı STA görüşmeleri var. Ancak Güney Kore ve Japonya, ABD ile AB arasındaki anlaşmadan da uzak kalmak istemiyor. Böylece hem Batı'ya hem de Doğu'ya yakın olmak istiyor.
DOĞAL KAYNAĞIN YARISI
Dünyanın diğer tarafında ise bambaşka bir kutup oluşmuş durumda. Petrol ve doğalgaza sahip hatta bu kaynakların yarısından fazlasını elinde bulunduran Şanghay Beşlisi (Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan). Bu grubun 2002'de ticaret hacmi sadece 27 milyar dolardı. Bugün rakam 282 milyar dolara çıkmış durumda. Şimdi bu ülkeler bir araya gelerek büyük bir reyting şirketi kurmayı planlıyor. Hindistan, İran, Moğolistan ve Pakistan'ın gözlemci olduğu örgüt tek kutuplu dünyayı bitirmeye çalışıyor. Şanghay Beşlisi serbest ticaret bölgeleri de kurmayı düşünüyor. Dün başlayan BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) toplantıları da ticaretteki saflaşmayı gözler önüne seriyor. BRICS'in iki devi Brezilya ve Çin ticaretten dolar ve euroyu çıkarmaya hazırlanıyor.
AB'YE GÜMRÜK BİRLİĞİ UYARISI
Dünya ekonomilerinin safları belirlediği bu dönemde Türkiye de gelişmelere kayıtsız kalmıyor. Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, ABD ve AB'nin STA'sına tepki göstererek, "Biz de Gümrük Birliği'ni gözden geçiririz" uyarısında bulundu. Çağlayan şöyle konuştu: "AB ile ABD arasındaki Transatlantik görüşmeleri çerçevesinde Türkiye de mutlaka masada yerini almalıdır." ABD ile Türkiye arasındaki ticaret hacminin dengesiz olduğunu savunan Çağlayan, "Model ortaklık çerçevesinde bunu dengeli hale getireceğimize inanıyorum" dedi. Bakan Çağlayan AB'nin de iki yüzlü davrandığını dile getirdi.
DERVİŞ: SAFLAR BELİRLENİYOR
Dünyadaki bu kutuplaşmayı Le Monde gazetesine verdiği demeçle değerlendiren Brookings Institute'ün Başkan Yardımcısı Kemal Derviş ise işbirliklerinin keskinleştiğini söyledi. Küresel sistemin derinleşmesi sonrası ortaya çıkan bu trendde ülkelerin bir saf seçmesinin zorunlu olduğunu belirten Derviş, aksini yapan ülkelerin ayakta kalamayacağını vurguladı.
IMF VE DÜNYA BANKASI TEKELİ KIRILIYOR
Güney Afrika'da toplanan BRICS ülkeleri kendi aralarındaki ticareti geliştirmek için adımlar atıyor. IMF ve Dünya Bankası'na alternatif çok uluslu banka kurmayı planlayan ülkeler, döviz rezervlerinden sağlanacak 120 milyar dolar ile de IMF benzeri bir fon oluşturacaklar.
