Âdet dönemi ses kısıklığının nedeni

Özellikle sonbahar ve kış mevsiminde oluşan ses kısıklığı, toplumda genellikle soğuk algınlığı ve bronşit gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarının belirtisi olarak algılanıyor. Oysa alerjiler, çevresel uyaranlara maruz kalma ya da maçta tuttuğunuz takımı desteklerken şiddetle bağırmak gibi pek çok etken, ses problemlerine neden olabiliyor. Acıbadem Bakırköy Hastanesi Kulak Burun Boğaz Uzmanı Prof. Dr. Ferhan Öz, ses kısıklığına yol açan etkenleri ve korunmak için neler yapılması gerektiğini anlattı:

MESLEĞİN ETKİSİ VAR
Ses kısıklığı en çok kimleri etkisi altına alıyor?
İçine kapalı, sosyal bir karaktere sahip olmayan kişilerde ses kısıklığı pek görülmüyor. Sosyal yapısı daha ön planda olanlar ise seslerini yoğun kullandıkları için bu sorunla daha sık karşılaşıyor. Tabii ki mesleklerin de büyük önemi var: İlkokul öğretmenleri, çağrı merkezi çalışanları, şarkıcılar, avukatlar, doktorlar... Yani, sesin yoğun kullanıldığı iş alanlarında çalışanlar ses kısıklığından daha sık etkileniyor.

ALERJİ ÖDEM YAPIYOR
Ses neden kısılıyor?
Ses kısıklığına yol açan pek çok faktör var. Özellikle sonbahar ve kış aylarında sıkça görülen üst solunum yolu enfeksiyonları; geriye akıntı yaratarak ses tellerine olumsuz etkide bulunuyor. Kadınların âdet dönemlerinde, östrojen seviyesi yükseldiği için ses tellerinde oluşan ödem ise çok konuşulduğu takdirde ses telinde yaralanmalara neden olabiliyor. Özellikle şarkıcıların, âdet günlerinde sahneye çıkmamaları, albüm kaydı veya benzeri çalışmalara başlamamaları gerekiyor.

Yenilen ya da içilen şeylerin ses tellerini olumsuz yönde etkilemesi söz konusu oluyor mu?
Aşırı sıcak içecekler, ses telleri ve çevresinde termal etki yaratarak gıcık hissi, seste çatallanma ve kısılmaya yol açabiliyor. Alerji de ses telleri üzerinde ödem oluşturarak ses kısıklığına neden olan bir başka etken. Sesin yanlış kullanımı, reflü hastalığı ve sigara içmek ise bu sağlık sorununun en belirgin tetikleyicileri olarak biliniyor.

REFLÜ SES DÜŞMANI
Midedeki asidin yemek borusundan gırtlağa ulaşarak bu bölgede toksik etki yapması, ses hastalıklarına neden oluyor. Wake Forest Üniversitesi'nde yapılan çalışmalarda; ses kısıklığı şikayeti olan hastaların yüzde 60'ında reflü tespit edilmiş. Başka bir çalışma ise gırtlak kanserine yol açan ikinci önemli nedenin reflü olduğunu saptamış.

15 GÜNÜ AŞAN SES KISIKLIĞI KANSER BELİRTİSİ OLABİLİR
Ne zaman doktora başvurmalıyız?
Ses kısıklığı nedenleri arasında kanser çok az bir yer tutsa da, ihmale gelmez. Ayrıca, erken yakalandığında tedavi başarısının yüzde 100 olduğunu da unutmamalıyız. Ses kısıklığı, gırtlak kanserinin en erken belirtisi olduğu için 15 günü geçerse mutlaka bir kulak burun boğaz uzmanına başvurmalı.

ÜÇ FARKLI TEDAVİ UYGULANIYOR
Hastalık nasıl teşhis ediliyor?
Sesi kısılan hastalar, dikkatli bir şekilde endoskop ve stroboskop gibi modern teknolojik cihazlar kullanılarak muayene ediliyor.

Ses kısıklığı nasıl tedavi ediliyor?
Ses kısıklığında; ilaç tedavisi, ses terapisi ve ses cerrahisi ile tedavi yöntemleri uygulanıyor. Reflü, alerji ve enfeksiyon hastalıklarında genellikle ilaç tedavisi uygulanırken, nodül gibi sesin yanlış kullanımı sonucu oluşan vakalarda ise ses terapisine başvuruluyor.

BAĞIRARAK DERS ANLATMAK YORAR
Sesimizi her zamankinden farklı kullanmaya başlarsak, yanlış kullanmış oluruz. Örneğin ilkokul 1'inci sınıflarda görevli olan öğretmen, mesleğinin ilk yılında öğrencilere yüksek sesle bağırarak ders anlatırsa; sesini yanlış kullanmaya başlamış oluyor. Bir süre sonra da seste yorulma sorunu başlıyor.

TELLERDE KANAMA OLUYOR
Yanlış kullanıma bağlı olarak da ses tellerinde nodül gelişiyor. Sesin düzgün kullanımı ile bu nodül geriliyor. Nodül oluşumu, kısa bir sürede gelişmediği için düzelmesi de kısa bir zamanda olmuyor. Maçta takımını desteklemek için bağıran kişilerin de ses tellerinde oluşan küçük bir kanama, sesin kısılmasına yol açıyor.

GÜNDE 10 BARDAK SU İÇMEK İYİ GELİR
BAĞIRMAYIN: Özellikle gürültülü ortamlarda, sesimizi her zamankinden yüksek tonlarda kullanmak, sıkça yaptığımız hatalardan biridir.
10 BARDAK SU: Ses sağlığımızın temelini, bol su içmek ve nemli ortamlarda bulunmak oluşturuyor. Bu nedenle günde 10-12 bardak su içmeyi ihmal etmeyin.
SOĞUKTAN KORUNUN: Soğuk ortamlarda ve klimaların yoğun kullanıldığı yerlerde ses tellerinde kuruluk oluşur; ses kalitesi kolaylıkla bozulur. Bu tür yerlerden uzak durmaya özen gösterin.
SİGARA ÇÖPE: Sigara; ses teli kanserinin en sık görülen nedeni. Sigarayı hemen bırakın, gerekirse uzman yardımı alın. Mide sağlığınıza da dikkat edip reflü oluşmasını önleyin.
ALKOLLE SU İÇİN: Alkol, ses telleri üzerinde ödem ve kuruluğa yol açıyor. Bu sorunun önüne geçmek için alkollü içeceklerle birlikte bol bol su için.

SİGARA İÇEN KADININ SESİ ERKEK GİBİ OLUR
Sigara kadının ses tellerini nasıl etkiliyor?
Sigara içen kişilerde ses kısıklığı, özellikle orta yaş ve sonrasında ortaya çıkıyor. Sigaranın yapmış olduğu toksik etki ile ses telinde oluşan ödem; ince kadın ses tellerini, erkek ses telinden daha kalın hale getiriyor.

GIRTLAK KANSERİNE ZEMİN HAZIRLAR
Ses kalınlaşması zamanla düzeliyor mu?
Orta yaşlı tiryaki kadınlar, sabah kalktıklarında sesleri erkek gibi çıkıyor ama sonra düzeliyor. Uzun yıllar sigara içenlerde ise erkeksi ses tonu kalıcı oluyor.

Sigara, erkeklerin ses kalitesinde de kadınlardaki gibi olumsuz bir tablo yaratıyor mu?
Evet, etkiliyor. Ancak erkeklerde sesin kalınlaşması daha karizmatik olarak algılandığı için yoğun sigara içen erkekler, kolay kolay doktora başvurmuyor. Doktora gittikleri zaman da genellikle kanser şüphesi öne çıkıyor. Sigara, kadınların ses tellerini etkilerken erkeklerde ise gırtlak kanserine yol açıyor.