Türkiye'de yılda yaklaşık 100 bin tiroit ameliyatı yapılıyor, 5 bin tiroit kanseri yakalanıyor ve 50 bin hastanın da ameliyat edilmeden güvenli şekilde takibi sağlanıyor. Tiroit kanseri ameliyatlarının çok modern teknolojilerle ve estetik yapıldığını söyleyen Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı Endokrin Cerrahi Servisi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mete Düren, şu bilgileri veriyor:
ÇOK İNCE BİR İZ KALIR "ÖZELLİKLE
vurgulanması gereken husus, erken teşhiste yüzde 100'e yakın şifa sağlanabileceğidir. Bir de; kadınlarda sık görülmesi nedeniyle ameliyat sonrası estetik kaygılar ön plana çıkıyor tabii. Eskiden ameliyat izleri gerdanlık gibiydi. Yeni yöntemlerle iki-üç santimlik ince bir iz kalıyor. Bunu da arzu etmeyenler için robotik cerrahi ile koltuk altından ameliyat yapıyoruz." Prof. Düren; tiroit hastalıklarının teşhisi için check-up programlarında mutlaka TSH testlerinin ve tiroit ultrasonografisinin olması gerektiğini hatırlatarak, cerrahideki son yenilikleri anlattı:
Her nodül kanser midir ya da kansere dönüşür mü?
Soğuk nodüller kansere daha yakındır. Sıcak nodüllerde bu oran 10 binde birken, soğuk nodüllerde yüzde 5-10 arasında değişiyor.
Nodül nasıl fark edilir?
Hastanın nodülü fark etmesi için kadınlarda üç, erkeklerde dört santimetre çapına ulaşmış olması gerekebilir. Basit nodüller için bu bir sorun olmamakla birlikte kanserli nodüller için gecikmiş sayılabilecek bir ölçüdür.
Ne zaman ya da kimlere "Ameliyat olmalısınız" deniyor?
Tiroit nodüllerinin teşhisinde kullanılan 'ince iğne biyopsisi' sonucu; şüpheli gelen ve kanser teşhisi konmuş hastalara "Ameliyat" diyoruz. Selim huylu olduğu bilinen nodülü rahatsızlık verecek kadar büyüyen hastalara da ameliyat öneriyoruz. Nodül, pinpon topu boyutuna varmadan fark etmek mümkün değildir. O boyuta vardığında ise artık ameliyatlıktır. Bir diğer ameliyat önerdiğimiz grup da hipertiroit hastalarıdır. Bu hastaların çoğu her ne kadar radyoaktif iyot veya ilaç tedavisi ile tedavi ediliyor ise de bazılarında bu tedavilerin sonuç vermediği görülüyor.
BASİT VE AĞRISIZ
İnce iğne biyopsisi nedir?
Tiroit bezinde elle hissedilen veya ultrasonla belirlenmiş nodüle, ince bir iğne ile girilerek birkaç hücre grubunun alınması ve bunların mikroskop altında incelenmesidir. 15 milimetreden büyük tüm nodüllere uygulanmasını öneriyoruz. Çok basit ve ağrısız bir işlem olarak tanımlanır.
TİROİT KANSERİ VAKALARI TÜM DÜNYADA ÇOĞALIYOR
Tiroit kanserlerinde beş kat artış olduğu doğru mu? Buna bir salgın denebilir mi?
Hastalığın arttığı doğru... Amerika'da en hızlı artan kanser; tiroit kanseridir. 14'üncü sıradan yedinci sıraya yükseldi. Kadınlarda sıklığı en hızlı artan kanser türüdür. Her ne kadar kadın hastalığı olarak bilinse de; erkeklerde görülen ölümcül kanserler arasında yaşam süresi hâlâ uzatılamayan tek kanser tipidir! Bu kadar çok ortaya çıkma nedeni ise check-up programları içine tiroit ultrasonunun konmasıdır. Sadece T3, T4'lere bakarak "Kanserin var" ya da "Kanserin yok" diyemeyiz. Deneyimli bir radyoloğun yaptığı ultrasonografi ile şüpheli gözüktüğü rapor edilen nodüllerin; kanser çıkma oranı yüzde 90'a yaklaşmıştır.
ROBOTLA ÇIKARILIYOR
Tiroit kanseri teşhisi konduktan sonra tedavi nasıl yapılır?
Ttiroit bezinin tamamı ya da tamamına yakını cerrahi olarak çıkartılır. 1 santimetreden küçük olan nodüllerde; endoskopik olarak 2.5 santimlik kesi ile tirodin tamamını çıkarabiliyoruz ya da kol altından robot yardımı ile alabiliyoruz. Ameliyat sırasında dikkat edilmesi gereken; ses tellerine giden sinirlerin zedelenmemesi ve vücudun kalsiyum dengesini ayarlayan paratiroit bezlerinin zarar görmemesidir.
Ameliyatta ses tellerinin zarar görmemesi için ne yapılıyor?
Ses teli sinirlerinin bulunup korunması için çok modern monitörler geliştirildi. Geçici şikayetler olabiliyorsa da bunların çoğunluğu ameliyattan birkaç hafta sonra kendiliğinden düzeliyor. Ameliyat izi ise kedi tırmığı izi kadar oluyor. Eskiden 'gerdanlık gibi' diyorduk ama artık cerrahi tekniği çok estetik olduğu için ameliyat izi fark edilmeyecek kadar belirsizleşti.
ULTRASON ÇOK ETKİLİ
Tiroit nodülü elle anlaşılır mı?
1 santimetre ve altındaki nodülleri elle muayenede fark edebilmek mümkündür. Ultrasonografi ise iki milimetrelik nodülleri dahi fark edecek hassasiyettedir. Kısa boyunlu kişilerde göğüs içine doğru gelişen nodüller ise akciğer filmi ile tanınabilir.
PATLAMIŞ APANDİSİT GİBİ ACİL DEĞİL !
Nodül teşhis edildikten sonra hastanın hemen ameliyat olması gerekiyor mu?
Tabii ki ertesi günü değil! Tiroit kanserlerine 'patlamış apandisit' muamelesi yapmaya gerek yok. Ama dört hafta içerisinde ameliyatı öneriyoruz.
Ameliyat sonrası nodüller tekrarlar mı?
Tirodin tamamı alınmışsa veya bir lobun tamamı alınmışsa durum farklıdır. Tamamı alınmışsa tekrarlama ihtimali yoktur ama kanser vakası ise yaklaşık yüzde 10 oranında lenf bezlerinde tekrarlama riski bulunuyor. Hatta bu risk; lenf bezlerinin tamamı alınmış olsa bile devam eder. İyi huylu nodül vakalarında, hastalık bir lobda ise karşı lobun alınmasını önermiyoruz.
BÜYÜK NODÜLLERE BİYOPSİ ANLAMSIZ
Tiroit bezinde nodül olan hastalar nasıl takip ediliyor?
Şüpheli gözüken nodüller, 1 santimetrenin altında olsa bile ince iğneli aspirasyon biyopsisi öneriyoruz. Aksi takdirde; altı ay, bir yıl aralıklarla ultrasonografi ile takip ediyoruz. Çapı 1.5 santimetreden büyük tüm nodüllere biyopsi yapılabilir.
HİPOTİROİDE ATOM TEDAVİSİ
Daha büyük boyuttaki nodüllere biyopsi önermiyor musunuz?
4 santimetreden büyük nodüllere biyopsi yapmanın çok anlamlı olmadığını düşünüyorum. Ameliyatla alınması gereken bir nodüle biyopsi yapmak anlamsız. Sonuçta yapılması gerekeni değiştirmeyecek hiçbir tetkikin, hastaya yüklenmesi doğru değil.
Atom tedavisi kimlere uygulanıyor?
Atom tedavisi, 1 santimetreden büyük tiroit kanserlerine veya tiroit dışına metastaz yapmış ya da çıkmış kanserlere uygulanıyor. Hipertiroidi hastasının tiroit bezi büyük değilse ve ilaç tedavisi ile sonuç alınamıyorsa da atom ile tedavi edilebilir.
AMELİYAT YOKSA TAKİBE ALINIYOR
Türkiye'de gereğinden fazla mı tiroit ameliyatı yapılıyor?
Dünyanın ileri gelen tiroit merkezlerinde; yapılan ameliyat sayısından çok yakaladıkları kanser hastası oranı önemlidir ve başarılar buna göre değerlendirilir. Yani; bin ameliyat yapıp da içinde 100 kanser hastası yakalamak yerine 500 ameliyatta 250 kanser yakalanmışsa bu daha önemlidir. Diğer 500 hastaya da "Sana ameliyata gerek yok, takip edilebilirsin" denmiştir.
Türkiye'de kaç vaka yakalanıyor?
Türkiye'de, yılda yaklaşık 100 bin nodül ameliyatı yapıldığı ve 5 bin tiroit kanseri yakalandığı biliniyor. Sadece bu rakamlar bile 50 bin hastanın ameliyat edilmeden güvenilir şekilde takip edileceğini gösterir. Bu durum; ameliyatın yanlış yapıldığı anlamına değil, hastaların güvenli bir şekilde ameliyatsız da takip edilebilecekleri anlamına geliyor. İğne biyopsisi sonuçları temiz gelen bir hastanın, kanser riski yüzde 1, şüpheli olanınsa yüzde 50'dir.
BİTTİ
