Dünyada iki yıl önce geliştirilen yumurta dondurma yöntemi, bu yıl Kıbrıs'ta da uygulandı. Uygulama sonucunda üç gebelik elde edildi. Önümüzdeki eylül ayında, bu yöntemle gebe kalan annelerden ilki doğum yapacak. Bu yöntem 30'lu yaşlarının başında yumurtalarını donduran kadınlara 50'li yaşlarından sonra bile anne olma fırsatını tanıyor. Ortadoğu ve Balkanlar Kıbrıs Tüp Bebek Merkezi Direktörü Dr. Halil İbrahim Tekin, yumurta dondurma tekniğini anlattı:
* Kadınlar neden yumurtalarını dondurmak istiyor?
Yaş ilerlerdikçe gebelik şansı düştüğü gibi, genetik anomalinin ortaya çıkma riski de artıyor. Örneğin 25 yaşında gebelik şansı yüzde 85 normalken, 40 yaşındaki gebeliklerin sadece yüzde 40'ı normal oluyor. Bu yüzden işi gücü olan ve eğitimine devam edip kariyer yapmak isteyen kadınlar, anne olmakta geç kalıyor. Bu tür kadınlar, çocuk yapacak uygun bir koca bulmayı ertelediklerinden, ileriki yaşlarda çocuk yapma yeteneklerini garantiye almak için yumurtalarını dondurmak istiyorlar. Yumurta dondurma tekniğinin bilimsel adı ise; vitrifikasyon.
ZOR BİR İŞLEM
* Sperm dondurulabiliyor. Bu; yumurta için de geçerli mi?
Sperm dondurma tekniği yeni değil; tam 30 yıldır dondurulabiliyor. Sperm dondurmak kolay. Bunu yapmak için özel bir yeteneğe ihtiyaç da yok. Ancak yumurta dondurma işlemi çok daha zor. Yumurtaları dondurabilmek için tıp dünyası çok büyük uğraşlar verdi. Pek çok yöntem denendi bugüne kadar. Önce kadınların yumurta dokusu donduruldu. Bu işlem çok özel durumlarda katkı sağladı. Kanser tedavisi, kadınların menopoza girmesine neden oluyordu. Dondurulan yumurtalık dokusu nakledilerek, kadınların tekrar regl görmesi sağlanıyordu. Ancak sorun çıktı. Kadınların yumurtalık dokusu alınıp dondurulduğunda, menopoza çok daha erken giriyorlardı. Bunu istemediler. İki yıl önce yumurtanın dondurulabileceği tıbben kanıtlandı. 2006 yılında da bunun teknikleri açıklandı.
* Kadınlar dondurulmuş yumurtalarla anne olabilir mi?
Söylediğim gibi; yumurta dondurma tekniği çok yeni. Bu nedenle; ihtiyacı olan kadınlar yumurtalarını yeni yeni dondurmaya başladılar. Dondurulan bu yumurtaların hemen çözülüp, bunlarla gebelik elde edilmesi imkanları henüz kısıtlı. Birkaç tane başarılı gebelik sonucu açıklandı. Bizim klinikte bu yolla tam 3 gebelik elde edildi. İki kadın dondulmuş yumurta ile hamile kaldılar. Birinin kendi yumurtalarıydı, diğer ikisi başkalarına ait dondurulmuş yumurtalarla gebe oldukları haberini aldılar. Bu sonuçları literatür olarak da yayınlayacağız.
KEYFİ UYGULAMAK YASAK
* Türkiye'de sperm dondurmak yasak. Yumurta dondurmak serbest mi?
Kanser tedavisi gibi testislere zarar verecek bir durum olduğunda, Türkiye'de de sperm dondurulabiliyor. Aynı şekilde yumurta da dondurulabiliyor ama keyfi amaçla bir adam gidip donduramıyor. Türkiye'de böyle bir yasak var ama aynı şey Kıbrıs için geçerli değil. Kıbrıs'ta isteyen kadınlar gelecek için yumurtalarını dondurtabiliyorlar. "Ben şu anda anne olmaya hazır değilim" diyorlar ve yumurtalarının saklanmasını talep ediyorlar.
* Kıbrıs'ta yumurta bankası bulunuyor mu?
Yumurtaları dondurarak, onların adına saklıyoruz. Yumurtalarını bağışlayanlar olursa, bağışlanan bu yumurtaları uygun hastalarda kullanmak üzere de dondurabiliyoruz.
* Yumurta kaç yıl saklanabiliyor?
Şu andaki tecrübelerimiz bu konuda konuşmak için yetersiz kalıyor. Ancak embriyo 20 sene, sperm ise 30-35 yıl saklanabiliyor. Yumurtanın tam olarak ne kadar saklanabileceğini bilmiyoruz ama bizim elde ettiğimiz gebelikler, birkaç ay dondurduğumuz yumurtalardan oldu.
ÇOK BAŞVURU OLUYOR
* Dondurulmuş yumurtadan olan bebeklerin sakat kalma ihtimali var mı?
Dünyada şimdiye kadar bu yöntemle birkaç tane bebek doğdu. Bunların da sağlıklı doğduklarına dair birkaç yayın var. Embriyo dondurma için de aynı risk vardı ama korkulacak bir şey olmadığı görüldü.
* Kariyer yaptıkları için yumurtalarını donduran kadınlar oluyor mu?
Evet; gerçekten çok başvuru var. Türkiye'de iş hayatının içinde olan 35 yaşındaki kadınlar gelip, yumurtalarını saklatıyorlar.
