Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Endonezya ve Brunei gezisinden dönerken uçakta gazetecilerin sorunlarını cevapladı. Terör ve ölümlü suçlarda idamın tartışılmasını isteyen Erdoğan, başkanlık sistemiyle ilgili "İlla ABD sistemi olsun demedik. Tartışalım bize en ideal olanı yapalım. Türk sistemi olsun" ifadesini kullandı. 'Neo-Osmanlı eleştirilerine "Bu anlayış içinde değiliz" yanıtı veren Erdoğan'ın mesajları şöyle oldu:
'KÖŞK'LE UYUMLUYUZ'
Anayasa Uzlaşma Komisyonu'na verilen AK Parti teklifinde ABD sistemi başkanlık öngörülüyor?
Ben illa ABD sistemi olsun demiyorum. Öyle çalışalım ki Türk sistemi olsun. Çok farklı sistemlerin bize faydalı yanlarını alalım, kültürel ve toplumsal yapı farklılığı nedeniyle uygulayamayacağımız yanlarını ayıklayalım. Katılımcı karar alma sistemi oluşturalım, tartışalım. En ideali için karar verelim. Ama muhalefet tartışılsın bile istemiyor. Bu konuda bizim AK Parti olarak çalışmalarımızı kitap olarak yayınlayacağız.
Güçlü başbakanlık yaptınız eğer Başkanlık Sistemi Anayasa'ya girmezse bu sizin ileriki adımlarınızı etkiler mi?
Şahsım için anayasa mantığı yanlıştır. Kolay değil, 10 yıllık tecrübemiz var, farklı cumhurbaşkanlarıyla çalıştık. Anayasa Mahkemesi'ne ait olan yerindelik hakkını kullanan cumhurbaşkanı yürütmeye vakit kaybettirir, işini zorlaştırır. Bugün biz Cumhurbaşkanımızla uyum içindeyiz. Ama yarın aynı sıkıntı olmayacağı nereden belli. Başkanlık sisteminin avantajı koalisyon tehdidini ortadan kaldırmasıdır. Türkye koalisyonlarda geri saydı, tek parti iktidarlarında atılım yaptı.
CHP Cumhurbaşkanının Meclis'te seçilmesini öneriyor. Nasıl yorumluyorsunuz?
Bu referandumla kesinleşmiş karardır. Geri dönüş olmaz. Bu millet benim hakkımdır diyor. CHP Meclis'te seçilmesini engellemedi mi? CHP akşam başka, sabah başka.
Meclis Darbe Komisyonu'na sizin de davetiniz gündeme geldi. Gidecek misiniz?
Ben avukatımla konuşun dedim. 28 Şubat sürecinde avukatım Hayati Yazıcı'ydı. Hayati Bey'i Komisyon'da dinlediler. Ancak kendisiyle konuşamadım. İhtiyaç olursa değerlendiririz.
İDAM TARTIŞMASI
İdam tartışmasını yeniden açtınız. AB ile ilişkileri nasıl etkiler?
İdam toplumda tartışmalı bir konu. Bu cezayı uygulamayan ülkeler de uygulayan ülkeler de var. Uluslararası camia AB'den ibaret değil. Mesala ABD, Çin, Rusya ve Japonya'da idam var. Ancak Norveç'te 71 kişiyi öldürmüş bir insanın sadece 21 yıl hapisle cezalandırılmasını anlamak kolay değil. Olaya bir de öldürülenlerin açısından bakmak lazım. Siyasi suçlarla ilgili olarak değil ama terör ve ölüme sebebiyet verme kapsamında idamı tartışmak elbette mümkün olabilir.
Yeni bir Oslo süreci gibi gelişme var mı?
Biz sürekli milli birlik, beraberlik ve kardeşlik projesi diyoruz. Bunu işliyoruz. Arkadaş ne hakkın var da alamadın. Bakan mı olamadın? Parlamento'ya mı giremedin? Sosyo ekonomik olarak bölgeye yapılan yatırım 79 yıllık cumhuriyet döneminden fazla. Ama bölücü terör örgütü ve partisi bölgeye yatırım istemiyor. Kendi dillerinde yayın imkanı yoktu, şu anda bir çok etnik guruptan fazla haklara sahipler. Zaten bölücü örgütün başı dağa güvenmiyor.
Görüşmeleri siyasetçi değil MİT yapıyor?
Siyasetçi Ada'yla görüşemez. Bu tarihi hata olur. Teröristle kucaklaşanla da görüşemez.
BDP'de teröristle kucaklaşmayanlarla görüşülür mü diyorsunuz?
Evet. Adalet Bakanım, Selahattin Demirtaş'la, Sırrı Süreyya Önder'le görüştü.
Açlık grevleri nasıl bitecek?
İsteklerin büyük bölümü karşılandı. Cezaevleriylie ilgili yaptığımız iyileştirmeler var. Mesela belli şartlar dahilinde mahkumların eşleriyle bir araya gelmesini mümkün kılmayı hedefliyoruz.
SURİYE VE OBAMA
Suriye muhaliflerinin DOHA toplantısından sonra neler olabilir?
Suriye Ulusal Konseyi'nin başına bir Hristiyan getirdiler. Bu manidardır. Müslüman Kardeşler'in de bir açıklaması oldu. Buna karşı değiller. Suriye'de ben üç ayaklı hatta beş ayaklı çözümler önerdim. Türkiye, Suudi Arabistan ve Mısır gibi... Katar da çok aktif bir ülke. Mutlaka Rusya işin içinde olmalı.
Obama ile Suriye konusunda ne konuştunuz?
Obama ile konuştuk önce arkadaşlarımız kendi arasında görüşecekler. Daha sonra biz Başkan Obama ile belki telefonla, belki yüzyüze görüşeceğiz.
Bali demokrasi forumu katıldınız. İslam Dünyası ve Ortadoğu'nun demokrasiyle ilişkisi değişiyor mu? Özellikle Arap Baharından sonra gözlemleriniz nedir?
Tunus şu anda iyiye gidiyor. Mısır hala sorunları aşmaya çalışıyor. Başardığında hızla gelişecektir. Bu ülkelerin ekonomik açıdan da sıçrama yapmaya ihtiyacı var. Bazı imkanlar sunduk. Tunus parlamaya başladı. Mısır için 2 milyar dolarlık vaadimiz var. Libya'nın parasal değil yapılanma konusunda sorunları var. Tunus, Mısır ve Libya değişimi başarırsa Arap Baharı daha da yayılacaktır.
Neo-Osmanlı eleştirileri var. Ne diyorsunuz?
Bir defa böyle bir anlayış içinde değiliz. Dünyanın her yerinde sistemler kendini güncelliyor. Biz de demokrasiyi benimsedik. Demokrasiyi tabanda en geniş anlamda istişare mekanizması olarak görüyorum. Türkiye'nin eksikleri olabilir. Zamanla giderilirse arzulanan noktaya ulaşmak mümkün olur.
'10 Kasım'a katılmamak anayasal suç mu?'
Gezinizin uzaması nedeniyle 10 Kasım programlarına katılmamanız tartışmaya neden oldu?
Anayasal suç mu? Yasal suç mu? Peki ana muhalefet, muhalefet 29 Ekim törenlerine neden katılmadı. Bu nasıl izah ediyor? 29 Ekim resmi törendir. Katılmaları teamül ötesi gerekliliktir. Ama ben geçen 10 senede çoğu kez muhalefeti orada görmedim.
