ABD ve Batı Avrupa'daki mevcut krizin yol açtığı can sıkıcı yüksek işsizlik sorununun çözümü zor görünüyor. Ama neden böyle olduğunu görmek gayet kolay. Birçok iş, Çin ile ücretlerin düşük olduğu diğer Asya ülkelerine kaçtı. Ancak işler Foxconn'un Şenzen'deki montaj hatlarında iPhone üretmeye başlamasından veya Kore'deki fabrikaların düz ekran televizyon üretmesinden çok daha önce kaybolmaya başlamıştı. Aslında eskiden çeşitli büro elemanları, memurlar, sekreterler ve veznedarlarca yapılan çoğu iş, artık zaten bir işi olan kişilerce hallediliyor. Craig Lambert'ın geçenlerde The New York Times'ta yazdığına göre, Avusturyalı düşünür Ivan Illich'in 1981'de türettiği "gölge iş" terimi, ücret temelli toplumda gerçekleşen her tür ücretsiz emeği kapsıyor. Kredi kartı ödemelerini internetten yapmamızı veya markette aldığımız malları tarayıcıdan geçirerek fiyatını çıkarmamızı sağlayan teknoloji, aynı zamanda bizleri çalışan konumuna sokuyor, istihdamı yok ediyor ve işsizlik oranını artırıyor. Lambert, "Şimdi havaalanında, yolcuların gişe yetkililerinin işi olan uçuş kayıt işlemini kendi başına yapmasını sağlayan cihazlar var. Seyahat acenteleri eskiden bilet ve otel fiyatlarını bulur, inceler ve karşılaştırırdı. Gölge çalışana dönüşen yolcular artık bunların tümünü kendi bilgisayarlarından yapıyor" diye yazdı. "Makinelere Karşı Yarış" kitabının yazan, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden Erik Brynjolfsson ve Andrew P. McAfee'ye göre, teknolojinin ilerleyişi gittikçe hızlanıyor. Araştırmacılar, "Daha hızlı ve ucuz bilgisayarlar ile akıllı yazılımlar, makinelere eskiden sadece insanlarda bulunduğu düşünülen konuşmayı anlama, bir dilden diğerine çeviri yapma ve örnekleri tanıma gibi yetenekler kazandırıyor. Böylece otomasyon hızla fabrikaların dışına taşıp çağrı merkezi, pazarlama ve satış işlerine yani ekonomideki istihdamın çoğunu sağlayan hizmet sektörüne yayılıyor" diyor. Ancak internet uzmanları aç kalacak gibi görünmüyor. Bugünlerde, "Sonuç Optimizasyon Yöneticisi" ve "Platform Pazarlaması Müdürü" gibi işler revaçta. Reklamları tüketicilere yöneltmek isteyen reklam ajansları ve pazarlamacılar için internet verilerini inceleyen bu işler ileri sayısal, matematiksel ve teknik beceriler gerektiriyor. New York merkezli reklam ajansı MediaMath'in başındaki Joe Zawadzki, The New York Times'a "Bilmeniz gereken şeylerin sayısı fazla, bunları bilecek şekilde yetişenlerin sayısı ise az" diyor. Zawadzki çoğu pozisyona uygun kişiyi bulmanın iki üç ay çektiğini ve program yazabilen, dijital reklam üretebilen, web sitesi kurup istatistikleri analiz edebilen kişilerin yıllık kazancının, çoğu kez 100 bin doları bulduğunu belirtiyor. Ama teknoloji çalışanları bile eskiden destek personelince yapılan çok sayıda gölge işi yapıyor: e-posta yazmak, uçak bileti ayırtmak, fotokopi çekmek ve kahve getirmek. Bütün bu ek işler, çalışanları yıpratıyor. 2007'deki bir araştırmada Amerikalıların yüzde 38'i yorgun olduklarını söyledi. Lambert, "Çeşitli sıradan işler eskiden aramızda paylaştırılırdı hatta birbirimiz için böyle küçük işleri halletmek, nezaket belirtisi sayılırdı. O günler geçti. Artık binlerce sıradan işi her birimizin sırtına yükleyen robotlar işbaşında" diye yazdı.