Makale, Suriye'deki bir T he N ew York Times çalışanı ve Damien Cave tarafından kaleme alındı. HALEP, Suriye - Ülkedeki iç savaşın sonuçları herkes tarafından son derece iyi biliniyor. Ancak arka planda çoğu Suriyelinin korktuğu başka bir şey daha var: Irak'ta işgalin ardından yayılan suç dalgasına benzeyen bir karmaşa. Suriye çapındaki çarpışmalar, en temel devlet hizmetlerini büyük oranda yok etti. Halep sakinleri hırsızların güçlerinin yettiği herkesi soyduğunu anlatıyor. Karakollar ise polis memurları kaçtığı için çalışmıyor. Adam kaçırmalar tavan yapmış durumda. 40 yaşındaki işadamı Hur, Temmuz'da bunun birebir farkına vardı. Geçen ay bir gün evine gitmeye hazırlanan Hur, sırtına tabanca dayayan bir adam tarafından kaçırılmış. Önce "Yürümeye devam et" emri verilen, sonra otomobile bindirilip götürülen Hur, "Ailemden 15 milyon Suriye lirası fidye istediler" diyor. Yani yaklaşık 200 bin dolar. İsyancılar, kanunsuzluğa karşı bir şeyler yapmaya çalışıyor. Ama Halep'te çatışmalar şiddetlendikçe, isyancılar düzeni sağlamaya odaklanamıyor. Halep ve diğer şehirlerin sakinleri, mücevher ve diğer değerli eşyalarını mobilyaların içine sakladıklarını ifade ediyor. Ev sahipleri, iş sahipleri, isyancılar arasına karışmış fırsatçılara karşı mülklerini kilitliyor. Korkusundan soyadını söylemeyen 50 yaşındaki Halepli Yasmin, "Kimse evinden çıkmak istemiyor, çünkü sizi kimin durduracağını ya da kimin saldırısına uğrayacağınızı bilemiyorsunuz" diyor. Suriye'nin ticari başkenti olan Halep'teki kanunsuzluk dalgası aylar önce başladı. Fabrika sahipleri, önce şehir dışındaki yolların güvensizleştiğini söylüyor. Silahlı soyguncular, arabaları durdurup her şeyi almaya başlamış. Suriye'nin önde gelen bir otomobil ihracatçısı bir arkadaşına, asayişin kalmaması yüzünden, "Otomobilleri Irak'a Lübnan üzerinden denizyoluyla gönderiyorum" demiş. ABD'de yaşayan Suriyeli yazar-analist Emel Hanano, Mart'tan itibaren hemen hemen her gün fidye için kaçırma olayları olduğunu belirtiyor. Fidyeciler pazarlığa 75 bin dolardan başlayıp 15 bin dolara razı oluyorlarmış. Yeniden hedef olabileceği korkusuyla Hur takma adını kullanan işadamı, erkek kardeşinin fidyeyi 30 bin dolara indirmeye ikna ettiğini belirtiyor. Bu pazarlık bir hafta sürmüş. O süreyi Hur, Halep dışındaki küçük bir deponun arka tarafında su borusuna bağlanmış şekilde geçirmiş. Hanano ve pek çok aktivist, Suriye'daki şehirlerde h ayatı z indan e den s uç dalgasının, protestoların iç savaşa dönüştüğü geçen yıl başladığını aktarıyor. Halk çatışmalardan dolayı kaçınca sokaklar boşalmış ve hırsızlar istedikleri gibi dükkânları talan etmeye başlamış. Esad rejimi uzun yıllar boyunca düzeni sağlamak için maaşları devlet veya rejim yanlısı işadamlarınca ödenen Şebiha milislerini kullanmıştı. Hanano, ödemelerin artık kesildiğini ve milislerin para kazanmak için her yola başvurduğunu söylüyor. Kuşatma Altındaki Kadınlar adındaki insan hakları örgütü, çatışmalar başladığından beri Suriye çapında en az 100 tecavüz vakası belgelediğini, bunların çoğunu rejim yanlısı milislerin yaptığını belirtti. Ama tek sorun Şebiha değil. İsyancıların komutanları, kendi kontrollerinde bulunan fırınlarda uzayan ekmek sıralarında gündüz gözü soygunlar yapıldığını, hırsızların başkalarının ellerindeki ekmekleri kapıp karaborsada fahiş fiyatlara sattıklarını ifade ediyor. Otomobil çaldıkları bilinen isyancılar, Halep'te Suriyeli askerlerin zaman zaman yemek yediği bir restoranı da talan etti. Suçlular her geçen gün daha tecrübeli ve arsız hale geliyor. Yasmin, 65 yaşındaki kuzeninin, öğlen 13:30 sularında evinin bahçesinde soyulduğunu anlatıyor. Hırsızların 70 dolara tekabül eden üstündeki her şeyi almasını, ailesi çaresizce izlemek zorunda kalmış. Artık evden çıkmadan önce ailesi ceplerinin boş olup olmadığını kontrol ediyormuş. Yasmin, "Bu olaydan sonra daha dikkatli davranır olduk. Düşünebiliyor musunuz, artık üzerinizde 70 dolar taşımak bile güvenli değil" diyor.
