New Jersey'deki kovaya doldurduğu oyuncaklarının arasından birisini seçmeye çalışan 9 yaşındaki Enrique Mendez, kendi sesi olmasa da ona yakın bir sesle "Güreşçi oyuncaklarıyla oynamak istiyorum" diyor. Enrique'de Down sendromu ve konuşma işlev yitimi var, yani birkaç hırıltı çıkarmak haricinde konuşamıyor. Enrique yaygın biçimde kullanılan metin okuma uygulaması Proloquo2Go'nun son sürümünün yüklendiği bir iPad ile konuşabildi. Babası John Mendez, "Ses artık çocuğa uyuyor" diyor. Çocukların konuşmasına yardım eden cihazlar yakın zamana dek, değiştirilmiş yetişkin insan sesleri kullanırdı. Bu durum şaşırtıcı olabiliyor, çünkü bu sesler çocuk sesine benzemiyor. Enrique'nin denediği yazılımı geliştiren AssistiveWare'in CEO'su ve baş mühendis David Niemeijer'e göre, mevcut çocuk seslerinin çoğu "helyum yutmuş yetişkin" izlenimi veriyor. AssistiveWare ve ortağı Acapela Grup, çocukların kaydettiği sesleri içeren bir sonraki sürüm Proloquo2Go 2.1'i geliştirdi. 190 dolarlık uygulama iTunes'tan satın alınabiliyor. Bir önceki uygulamayı alanlar yeni sesleri ücretsiz yükleyebiliyor. Çocuklarla kayıt yapmanın zorluğu nedeniyle gerçek çocuk sesi sunan şirket sayısı çok az. 10 yaşında bir çocuk, ifadeleri kaydetmek için kayıt odasında yüzlerce saat kalamaz. Ses mühendisliği yetişkin seslerini, daha tiz olan çocuk sesine yaklaştıran filtreler eklemek gibi yöntemlerle değiştirebiliyor. Ama referans kayıt olmadığı için bugüne kadar kaydedilen sesler çocuk sesinin doğal tınısından yoksundu. Çocuk seslerini kopyalama konusunda pek rekabet baskısı olmadığından, çoğu şirket çocukların değiştirilmiş yetişkin sesleriyle idare edebileceğine hükmetti. Daha büyük belleği olan daha hızlı bilgisayar işlemcileri, ses mühendislerinin insan sesine daha çok benzeyen yapay sesler üretmesini sağladı. Polonya'daki Ivona gibi görece büyük ses şirketleri, artık çeşitli dillerde ve aksanlarda sesler sunuyor. Apple'ın mobil cihazlarında çalışan Proloquo2Go, otizm ve beyin felci türü engelleri olan on binlerce çocuk tarafından kullanılıyor. Şirketin tahminine göre, kullanıcıların yüzde 80'i 18 yaşından, yüzde 60'ı da 11 yaşından küçük. Yeni sesler 6 ila 14 yaşları arasındaki çocuklar için. Acapela Grup, şirketlerin bu sesleri başka cihazlarda kullanması için Aralık'ta izin verecek. AssistiveWare bu yazılımı geliştirmek amacıyla yaklaşık 100 bin dolar harcadı. Ses mühendisleri, Proloquo2Go için yapılan kayıt seanslarında birkaç bin ifade ve yüzlerce ses topladı. Uygulama bu sözcük bankası yardımıyla her tür sözcüğü birleştirebiliyor. Sektörün karşılaştığı sorun, kişinin kullanmak isteyebileceği bir duyguyu veya ses tonunu tahmin eden teknolojilerin nasıl geliştirileceği. 12 yaşında geçirdiği menenjitin ardından sesini kaybeden ve 10 yıldır metin okuma teknolojisini kullanan 36 yaşındaki web tasarımcısı Martin Pistorius, "Genelde keskin veya alaycı yorumları anında ifade edemiyorsunuz. Cümleyi kurmakta gecikince, ifade artık gerçekten komik veya uygun olmuyor" diyor. Pistorius, "Mesajımı vermekte çok hızlı olmama rağmen, normal bir konuşmanın hızına ayak uyduramıyorum" diye ekliyor.
EMILY B. HAGER
