Yöneticiler yılda 1 milyon dolar kazanıyor

Ayşegül Aydın, Türkiye'nin en büyük 'beyin avcısı'. Aydın'ın yönetici ortağı olduğu Heidrick&Struggles, ABD Başkanı Barack Obama'nın yönetim kadrosunu da oluşturan dünyanın en büyük iki insan kaynakları şirketinden biri. İngilizce 'head hunter' olan terimin Türkçeye çevrilişi olan beyin avcılığı, savaşçı ve ilkel bir konsepti çağrıştırsa da, bana Aydın'ın iş yaptığı ortamı anlatmak için çok uygun geldi. Aydın'ın dünyasında, kazanılan paralar, oturulan koltuklar, sırtlanılan sorumluluklar büyüdükçe, savaşlar ve egolar da tavan yapıyor; tahmin edersiniz. İşi 'en değerli' insanları değerlendirmek olan Ayşegül Aydın, 'tepe' dünyayı ve oraya varış yolunu anlattı.

- Ne iş yapıyorsunuz siz?
- Bize 'beyin avcısı' diyorlar. Şirketlerin, var olan en iyi beyinleri tanımaları ve kazanmalarını sağlıyoruz. 10 yıldır, dünyanın en iyi 200 beyin avıcısından biri seçiliyorum. Eskiden olduğu gibi artık yönetici pozisyonuna 'Ay ne çalışkan çocuk,' diyerek adam alınmıyor. Her şeyin bir tekniği var, biz şirketlere bunu anlatmaya çalışıyoruz.

- 'Sen gidersin yenisi gelir, bu iş yürür,' inancına ne oldu?
- Bir şirket ne kadar yaratıcı, kullanışlı, rekabetten farklı bir ürün sunarsa sunsun, eğer doğru insanlarla çalışmıyorsa, belli bir süre sonra yıkılmaya mahkum. Bunun sayısız ispatı ve örneği var.

- Sadece en tepedeki insan mı önemli?
- Tepedeki insan, lider olduğu için önemli. Aşağıdakiler onu takip ediyor. Lider çok önemli ama sonuçta süpermen değil. Eğer lider altında güvenebileceği sağ kollar, sol kollar yaratmıyorsa o zaman biz lidere 'Hatalısın,' diyoruz ve liderlere alttakileri eğitmeyi öğretiyoruz.

- Sizin testinizden geçmek için hangi soruya doğru cevap verilmesi şart?
- Yüksek egolu insanlardan hiç hazzetmiyorum. Kendisini sürekli pohpohlayan insanlardan bolca var. Ne kadar başarılı olursa olsun, kişiyi dışarıdaki insanlar takdir etmeli. Bir de etik anlayışını test ettiğimiz gizli sorular var. Onlar benim için çok kritik.

ÜST DÜZEY YÖNETİCİNİN STİLİNİN OLMASI ŞART
- Türkiye'de en tepede bulunan, tüm üst düzey yöneticileri tanıyor musunuz?
- Yüzde 99'unu tanıyorum.

- Bu liderleri seçerken kriter nedir?
- Bugünün dünyasında, lider koltuğunda oturan kişinin çabuk paniklememesi lazım. Krizlerle başa çıkmayı bilmesi şart. Konusuna hakim olmalı ama sadece verilere saplanıp kalmamalı. Bir de risk alabilmek ve ekibi peşi sıra sürükleyebilmek, liderde olması gereken başlıca özellikler.

- Yakışıklık, çekicilik, şık giyinmek yok mu lider özelliklerinde?
- ABD'de yapılan araştırmalar da ne yazık ki hoş, bakımlı ve çekici insanların iş hayatında daha hızlı yükseldiklerini ispat etti. İnsanlar güzel, zeki, çekici yöneticilere daha toleranslı davranıyor.

- Üst düzey yönetici olan ama çekicilikten yoksun insanların dış görünüşleriyle de oynuyor musunuz?
- Çok zeki insanlar hiç kendilerine bakmıyor veya sürekli bacaklarını sallayabiliyor, saçıyla oynayabiliyor. Şirket olarak dış görünüş konusunda eğitimi vermiyoruz ama adaylara bir stil danışmanını tavsiye ediyoruz.

Bizde erkekler avantajlı
- Kurumsallık ne demek?
- Çalışanından ne istediğini bilen, bunu doğru şekilde ifade eden şirketlere kurumsal deniyor. Bu şirketler, yapılan işin karşılığında çalışanın hakkını yeterli düzeyde ödüyor ve çalışanlarına iyi bir gelecek şansı tanıyor.

- Peki sizin işinizde kurumsal bir görüntü gerekiyor mu?
- Ofiste yüzde 90 kadın çalışanımız var. Hiç kimse ofise bakımsız gelemez. Jean, parmak arası terlik yasak! Müşteriye şık görünmeliyiz.

- Bakım, seksapel, çekicilik iş kapmakta ne kadar önemli?
- Yurtdışında bu özellikler çok işe yarıyor. Ama Türkiye'de işler hâlâ çok erkek egemen. Size bir örnek vereyim: Üst düzey bir liderle hedeflediğim güven ortamını üç yılda kuruyorsam, ortağım Kaan için bu çok daha kısa bir zaman alıyor. Kaan ile çalışmaya başladıktan sonra fark ettim ki Türkiye'de erkek olmak zannettiğimden çok daha büyük avantaj.

- Sizce kariyeriniz mi sizi daha çekici kılıyor, dış görünüşünüz mü?
- Bilmem, sizce? Benim fark ettiğim bir şey var o da yıllar içinde insanlar üzerinde ciddi bir güven duygusu yarattığım.

İdolüm annem
- Profesyonel hayatınızda örnek aldığınız bir kadın var mı?
- Annem işletme profesörü. Prof. Dr. Ülkü Dicle. Annem olduğu için söylemiyorum ama ona hayranım.
Yaptığı her işte mükemmel başarıyı yakalamış, aynı zamanda herkesin kendi annesiymiş gibi sevdiği biridir.

- Peki iyi bir anne mi?
- Müthiş sevgi dolu ve ilgili bir annedir. Babamlar dokuz kardeş, 50 küsür kuzenim var. Bizim evde çok sık yemeğe misafir olurdu. Annem işten gelip bir buçuk saat içinde 10 değişik yemek yapıp süper bir masa kurabilir. Bunu da akşam üniversiteden dönünce yapardı. Ben onun yüzde 25'i ancak olabilmişimdir

İş arayan dostlarıma faydam dokunmuyor
- İşiniz insanı anlamak; kocanızı da mı iş kriterlerinize göre seçtiniz?
- Hakikaten kriterlerimi ofiste bırakıp çıkıyorum.

- Kocanıza çok âşık oldunuz ama bir baktınız bacağını sallıyor, saçıyla oynuyor. Yine evlenir miydiniz?
- Öyle bir profile âşık olamazdım. Ama bu tekniklerin hiçbirini özel hayatımda kullanmıyorum. İş hayatında çok daha sabırsız, hataya toleranssız, hızlı bir kişiyim. Evde fazlasıyla duygusal ve uysalım.

- Dostlarınıza daha iyi işler buluyor musunuz?
- Keşke benim elimde olsa. İş aramakta olan dostlarıma çok da bir faydam dokunmuyor.

Kadınlar parlayacak
- İş dünyasında kadının avantajı var mı?
- Kadınlar daha yumuşak, hissetme yetenekleri daha fazla, agresif değiller, daha paylaşımcılar. Bunlar iş dünyasında büyük artı. Bence Türkiye'deki kadın yönetici sayısı önümüzdeki yıllarda daha da artacak. Önümüzdeki yıllarda dünyanın buna ihtiyacı olacak.

- Kadın başkan geliyor mu ABD'ye?
- Sadece ABD'de değil, daha çok yerde olacak. Politikada, tepe yönetimde kadınlar olacak. Kadının liderlik profili, zorluk aşmayı becerebilen bir profil.

- Dünyada kadınlar yerlerini sabitlemiş mi?
- Olur mu? Dünya bizden beter. Fortune dergisinin yaptığı araştırmaya göre, dünyanın en büyük 500 şirketinde tepe görevlerde bulunan kadın yöneticilerin oranı yüzde 3.

En büyük marka Muhtar Kent
- Var mı Türkiye'de lider özelliliği taşıyan isimler?
- Tabii, Türk yöneticiler de artık dünyaya açıldı. Dünyadaki akranları ile aynı klasmana geldi, oyunun kurallarını öğrendi.

- Hak ettiği yerde olmayan tepe yönetici var mı?
- Olmaz olur mu? Çok... Türkiye bu konuda bilinçlenmedi, daha alfabenin A'sındayız. Şimdi başlıyor iyilerin yükseldiği yıllar. İleride şimdiki gibi bir şirkette 35 yıldır oturan tepe liderler olmayacak, çok daha etkin alt kadrolar yetişecek ve alt kadrolar üst kadroları zorlayacak.

- Tepe yönetici ne kazanır?
- Türk yöneticisinin maaşları artık Avrupa'yı geçti, ABD fiyatlarına yaklaşıyor. Mesela 1 milyar dolar ve üzeri cirolu bir şirketin Türkiye'de çalışan tepe yöneticisi, yılda 1 milyon dolar civarında kazanıyor.

- Bu ciroya yaklaşan kaç şirket var?
- 12 tane holding, 45 tane de şirket var. Hiç de az değil.

- 45 tane çok mutlu insan var o zaman iş dünyasında...
- Hiçbir şey dışarıdan görüldüğü gibi olmayabilir. Hiçbir iş mükemmel değil. Profesyonellerin de çok büyük sıkıntıları var. Onların hayat gaileleri daha büyük. Herkesten daha büyük ev kiraları, Amerika'da okuyan çocukları var. İşler yürümediği zaman 'şapkamı alır çıkarım' diyemezler.

- Türkiye'nin en büyük kişisel markası kim?
- Tartışmasız Muhtar Kent. Bir dünya devi olan Coca Cola'nın dünya başkanı olmayı başardı. Türkiye'nin şimdiye kadar çıkarttığı en yüksek mevkii.