Ölüme mahkum bir halk: Arakan Müslümanları

Güneydoğu Asya'daki, eski adı Burma olan Myanmar'ın Arakan bölgesinde yaşayan ve sayıları 2 milyondan fazla Rohingya (Arakan) Müslümanları, senelerdir öz vatanlarında toplumsal ve siyasal baskı altındaydı; 3 milyona yakın Arakanlı Müslüman ise değişik ülkelere göç etmek zorunda kalmıştı. Budist rejimin 1982 yılında değiştirdiği anayasayla birlikte bir gecede vatandaşlık statüleri ellerinden alındı ve yaşadıkları alanlarına Budistlerin yerleştirilmesine başlandı. Çeşitli baskılara maruz kalan Arakanlı Müslümanlar, seslerini dünyaya duyuramamıştı. Son dönemdeyse Budist rejimin, Arakanlı Müslümanlara karşı yaptığı katliamlar artık gizlenemez bir hal aldı ve dünya gündemini sarstı. Ölümden kaçıp Bangladeş'e sığınmak için yollara düştüler, ama Bangladeş de göç eden Arakanlı Müslümanları ülkesine almadı; böylece açlık ve sefaletle baş başa kaldılar. Birçok kişinin yeni haberdar olduğu Arakanlı Müslümanların yaşadıklarını öğrendikçe bu kadar da olmaz denildi. Arakanlı Ömer Tarık, Myanmar'daki zulümden kaçarak Bangladeş'e gitmeyi başarmış bir ailenin ferdi. Henüz 19 yaşında ve bir şekilde Türkiye'ye üniversite eğitimi için gelebilmiş. İnsan Hak ve Hürriyetleri İnsani Yardım Vakfı'nın (İHH) bürosunda kendisiyle buluşup Arakan bölgesinde yaşanan vahşeti kendisine sorduk.
- Hangi şartlarda göç etmek durumunda kaldınız?
- Babam ciddi bir şekilde zulme maruz kaldı, hiçbir zaman kendi evimizde duramadık, sürekli Budistler tarafından işkenceye uğruyordu babam... Babamın hem hayati tehlikesi vardı hem de çocuklarını kurtarıp okutabileceğini düşündüğü için Bangladeş'e göç etmek zorunda kaldık. Oradaki kamplarda da büyük zorluklar yaşandı. Daha sonra yakın bir köye yerleşildi. Ben bir şekilde üniversite eğitimi için Türkiye'ye gelebildim.
- Arakanlı Müslümanlar ile Budist yönetim arasında tam olarak neler yaşanıyor?
- Eskiden de büyük bir zulüm yaşanıyordu, ama 1982 yılındaki anayasa değişikliği, Budistlere yerleşim yerlerini ele geçirme konusunda fırsat tanıdı. Arakan Müslümanlarının kaldığı bölgelere diğer yerlerden Budistler yerleştirilmeye başlandı. Bu Budistler daha sonra Müslümanlara karşı saldırılarda bulundu.
- Yani mülkiyet hakkınız, topraklarınız elinizden mi alındı?
- Evet, bütün haklarımız elimizden alındı; Müslümanların elinden vatandaşlık hakları bile alındı. Sonra 'Burada kalmaya hakkınız yok,' denmeye başlandı. Myanmar hükümetinin asıl hedefi tamamen Budistlerin olduğu bir yönetim kurmak. 'Burma'da sadece Budistler kalabilir, siz Bangladeşlilere benziyorsunuz. Bu yüzden bu ülkede kalma hakkınız yok, ya göç edin ya da yok edileceksiniz,' diyorlardı. Bahaneleri de şuydu: 'Siz buraya sonradan geldiniz, bu ülkenin vatandaşı da değilsiniz.' Halbuki 1000 yıldan beri o topraklarda Arakanlı Müslümanlar yaşıyor. Arakan krallığını kurmuş bir halkız, tarihimiz ortada.

EĞİTİM İÇİN DİN DEĞİŞTİRME ŞARTI VAR
- Ne tür baskılar yaşanıyor?
- Müslümanların ev yapmaları yasak, ev yapabilmek için devlet tarafından izin almak gerekiyor; o izin de verilmiyor. Betondan ev yapılması da yasak olduğundan baraka şeklinde evler yapıyorlar. Eğer evde bir şekilde yangın çıkarsa, devletin malı olarak sayılıp Arakan Müslümanları devlete para ödemek zorunda kalıyor; ödeyemezseniz işkence yapıp altı yıl hapis cezası veriyorlar. Ayrıca dünya ile iletişimimizi engellemek için internet, sabit telefon ve cep telefonu kullanmak yasak. Bununla birlikte Müslüman bölgelere elektrik verilmiyor; her yer karanlık. Köyler dışındaki merkezi bölgelere dört saat elektrik veriliyor, ama Müslüman halk da korkudan şehirlere gitmeye cesaret edemiyor zaten...

- Başka ne yasaklar var?
- Örneğin Arakanlı bir Müslüman ilköğretime kadar okuyabilir; ancak ilköğretimden sonra Müslüman olarak eğitime devam edemez. Eğitim için dinini değiştirmek zorundadır. Mesela arkadaşlarım ve kuzenim Müslümanlığını gizleyerek, Müslüman adını değiştirip Budist adı alarak, bir Budist gibi yaşayıp üniversite eğitimine devam edebildiler; Budist ismiyle Budistler gibi hareket ettiler. İslami açıdan hiçbir ibadeti yapamıyorlar; namaz kılamıyorlar, kurban kesemiyorlar. Eğitim yasağıyla Müslümanların eğitim seviyelerini düşük tutmaya çalışıyor hükümet. Yeni okullar da açtırmıyorlar.

KÖLE GİBİ ÇALIŞTIRILIYORLAR
- Evlenmek için de izin mi alınıyor?
- Arakan Müslümanları evlenmek isterlerse hükümete yüklü bir miktar para ödemeleri gerekiyor. Türkiye'ye göre bu miktar belki çok fazla değil; 3000 lira... Ama Arakanlı bir Müslüman için bu para iki senelik kazancı. Orada durum çok kötü... Para vermeden evlenenler olursa ya tutuklanıyor ya da işkenceye tabii tutuluyor. Birde şöyle bir şey var: Bir Müslüman'ın defin işlemi için de hükümet, yüklü bir miktar para istiyor. İslami bir toplu mezar oluşmasın diye 10-15 kişilik mezarlara izin veriyorlar; büyük toplu mezarlar yok, mezar başlarına da taş koymuyorlar.
- Sağlık hizmetlerinde durum nedir?
- Herhangi bir hastalık olduğunda, kalp hastalığı vb. bunun için hastaneye gitme izni yok. Bunun için küçük sağlık ocakları var, ama hiçbir işlevi yok. İki buçuk milyon Arakanlı Müslüman ölüme mahkum ediliyor.
- İbadetlerinizi yapmada ne gibi engeller var?
- Mescitler ve camiler asla betondan yapılamaz; ahşap ya da bambu ağaçlardan camiler yapılmış olacak. Askerler mescit ve camilerde bir değişiklik olup olmadığını tespit etmek için fotoğrafını çekip hükümete gönderiyor. Harabe haldeki bu camileri tamir bile edemiyorlar. Minare yapmak yasak, camilerde ezan okuyamazsınız, dışarı ezan sesi verilmesi de yasak. Artık kimse ezan okumaya cesaret edemiyor zaten. Bir de ilk tutuklanan kişiler imamlar ve öğretmenler oluyor. Bahaneleri de, 'Bunlar kışkırtıcı kişilerdir' deniliyor. Onları tutukluyorlar ve ciddi bir işkenceye tabii tutuyorlar. Son dönemde camilerin tümünün kapatılacağı söyleniyor. Bir de askerler bütün evlerdeki genç erkekleri götürüyor.
- Neden?
Mesela askerler bir kamp yapacaklar, kampı yapmak için çalışan lazım; Arakanlı Müslüman gençleri alıp işçilik yaptırıyorlar. Askerler de başlarında duruyor. Hiçbir şekilde para verilmiyor, bedava çalıştırılıyorlar; resmen kölelik var. Ücret yok! Bu da aileler için başka bir korku. Benim ağabeylerim de geçmişte böyle çalıştırılmışlar. Ayrıca Arakanlı bir Müslüman kendi bölgesi dışına çıkamaz.

70 BİN ARAKANLI KAMPLARDA İŞKENCE GÖRÜYOR
- Peki haziran ayında neler yaşandı?
İlk olarak Budist bir kadının üç Arakanlı Müslüman tarafından öldürüldüğü söylentisi yayıldı. Aynı gün bir otobüste bulunan on bir Müslüman, Budistler tarafından engellenip öldürüldü. Budist kadını gerçekte kimin öldürdüğüne dair ortada kesin bir bilgi yok. Arakanlı Müslümanlar, bunun devlet politikasının hayata geçirilmesi için yapılan sistematik bir oyun olduğunu düşünüyor. Sonrasında da birçok köyü askeri güçler, polisler ve Budist çeteler bastı; evleri yaktılar, insanları öldürdüler, kadınlara tecavüz ettiler. Şu ana kadar 1000 tane ev yakıldı. Binlerce kişi ölümden kaçtı, canları pahasına Bangladeş'e sığına bilmek için çabalıyorlar. Sınırdaki kamplarda açlık, sefalet yakalarını bırakmıyor. Derme çatma çadırlarda 100 bini aşan Arakanlılar, yaşam mücadelesi veriyor.
- 1000 kişinin katledildiği söyleniyor. Son durum nedir?
- En az 2000 kişinin öldürüldüğüne dair bilgiler var. Oradan kaçan akrabalarımdan aldığım bilgiye göre Butidaung ilçesinde de yaklaşık 70 bin Müslüman, toplama kamplarına konmuş durumda. İşkenceye tabii tutuluyorlar. Arakan'da katliam hâlâ devam ediyor. Biz bu yaşananları Hitlerin Yahudilere yaptığına benzetiyoruz. Şu an Arakan bölgesinde Müslüman soykırımı yaşanıyor. Bunu sadece askerler yapmıyor; Budist çetelere silah sağlıyor asker. Arakandaki herkes canını kurtarmaya çalışıyor. Bangladeş'e kaçan Müslümanları da ya sınırdaki güvenlik güçleri öldürüyor ya da yerleşim yerlerinden zorla çıkartıp Bangladeş'e gitmeleri için zorluyorlar. Böylece sadece Budistlerden oluşan bir bölge var etme isteklerini başaracaklar.

TEK UMUDUMUZ TÜRKİYE
"Babaannem, amcalarım hâlâ orada. Halamın iki çocuğunuysa Budist çetelerin götürdüğünü öğrenebildim; akıbetlerini bilmiyorum. Onlar için çok endişeliyim, dehşet verici haberler geliyor. Arakanlı Müslümanların hepsi büyük bir endişe içindeler. Kaybedecek hiçbir şeyimiz kalmadı. Türkiye'de bile korkuyorum. Tüm dünyanın Arakan'daki vahşeti durdurması için bir şeyler yapması gerek. Özellikle Müslüman devlet, diplomasi yoluyla devreye girerse Myanmar hükümetiyle görüşüp belki bu zulmü durdurabilirler. En çok Türkiye'den umut besliyorum. Türkiye lider bir ülke, lider konumda olan Recep Tayyip Erdoğan'dan beklentiler çok fazla... Başbakanın, Myanmar hükümetiyle görüşmesini istiyorum. Masum halk artık öldürülmesin sadece bunu diliyorum. Ayrıca Bangladeş sınırındaki Arakan Müslümanları çok zor durumdalar, açlık çekiyorlar."

ÜLKELERİNDE MÜLTECİLER
- Seyahat özgürlüğü var mı?
- Hiçbir şey yok! Seyahat yapabilmek için kimliğe gerek var, başka bir il ve eyalete gitmek yasak. Ancak mahalle arasında geçiş yapılabilir, ama başka bir eyaletten gelip rahatça kalamıyorlar, izin isteseler bile vermiyorlar. Anlattığım birçok yasaktan dolayı Müslümanlar göç etmek zorunda kalıyor. Bir nevi kendi ülkelerinde mülteci hayatı yaşıyorlar. Bu kadar zorluktan dolayı da Arakanlı Müslümanlar göç etmek zorunda kaldı. Şu an 3 milyon Arakanlı Müslüman farklı ülkelere göç etmiş durumda.

YARDIM KAMPANYALARI BAŞLATILDI
Myanmar'daki Arakanlı Müslümanlar için yardım kampanyası başlatan kuruluşlar: - İnsan Hak ve Hürriyetleri İnsani Yardım Vakfı (İHH): Tüm operatörlerden ARAKAN yazıp 3072'ye mesaj göndererek 5 TL'lik bir katkıda bulunabilirler. http:// www.ihh.org.tr İsteyenler İHH'nın internet sitesinden online olarak bağışta bulunabilecek.
- Türkiye Diyanet Vakfı: Tüm operatörlerden ARAKAN yazıp 5601'e mesaj göndererek 5 TL'lik bir katkıda bulanabilirler. İsteyenler ise TDV'nin internet sitesinden online olarak bağışta bulunabilecek.
- Kimse Yok Mu Derneği: Tüm operatörlerden Arakan yazıp 5777'ye SMS göndererek, 5 TL bağışta bulunabilirsiniz. İsteyenler Kimse Yok Mu Derneği'nin internet sitesinden online olarak bağışta bulunabilecek.

DAMLA KAYAYERLİ