Artık neşter modası bitiyor; ameliyatlarda kan bile çıkmıyor. Hatta cerrahın elinin hiçbir şekilde hastaya değmemesi için çalışılıyor. Robotik cerrahi, cerrahın kilometrelerce hatta kıtalarca ötedeki bir hastasını kumanda aletleri ile ameliyat etmesini sağlıyor. Bu haftaki yazı dizimizde, neşteri bıraktıran en yeni cerrahi yöntemleri konusunda uzman doktorlar anlatacaklar...
Türkiye' de henüz yapılamıyor ancak ABD Cleveland Hastanesi'nde bir Türk doktor, Eren Berber; bu operasyonun dünyadaki otoritelerinden sayılıyor. Dr. Eren Berber robotla yapılan tiroit ameliyatlarıyla ilgili sorularımızı yanıtladı:
Cleveland Klinik'teki robotik cerrahi programının başına nasıl geçtiniz?
Cleveland Klinik'te Robotik Endokrin Cerrahi Direktörü olarak endokrin ve karaciğer cerrahisinde robotik ameliyat yöntemleri geliştiriyorum. Bu program dahilinde ABD'deki ilk robotik tiroit ve paratiroit ameliyatlarından birini, dünyadaki ilk batına girmeden robotik böbreküstü bezi ve Ohio eyaletindeki ilk robotik karaciğer ameliyatını yaptım.
ÖZEL ALETLER VAR
Robotla tiroit ameliyatı yaygın olarak yapılabiliyor mu?
Yapılabilir... Robotla tiroit ameliyatı yapmanın esprisi şu: Tiroit ameliyatları için boyunda dört ile altı santim arasında kesi yapılıyor. Robotu kullanırsanız boyunda hiç kesi yapmadan ameliyat yapmış olursunuz. Bunun için genellikle koltuk altı tercih ediliyor. Koltuk altından beş santimetre gibi bir kesi yapılıyor, tiroit ya da paratiroit bezine buradan giriliyor. Özel aletler kullanılarak o kesiden tiroit bezi çıkartılıyor.
Bütün tiroit hastalarında bu yöntemi tercih eder misiniz?
Bunun için hastanın zayıf olması gerekiyor. Aynı zamanda tiroit bezindeki nodülün küçük olması gerekiyor. Genellikle iki-üç santimetreden küçük nodüller için bunu uygulayabiliyoruz.
Bu yöntemle ameliyat edilen hastalarda tekrarlama riski nedir?
Klasik olarak yapılan ameliyattan farklı olarak bu girişimin riski artırıcı olumsuz bir tarafı bulunmuyor. Aynı başarı ile yapılabiliyor. Dünyada bu yöntem ilk kez Güney Kore'de uygulanmaya başlandı. Amerika'ya geçen yıl geldi, çok yeni bir teknik.
GÖRÜNTÜ BÜYÜYOR
Hasta için avantajları neler?
Boyunda herhangi bir kesi olmuyor. Kozmetik olarak avantaj sağlıyor. Görüntüyü daha büyük, iki-üç kat daha net olarak görebiliyoruz. Dokuları üç boyutlu olarak gösteriyor, bu nedenle kritik yapıları bu yöntemle görmemiz daha da kolaylaşıyor. Böylece ameliyat sırasında kritik dokuların hasar görme riski azalıyor. Guatr ameliyatlarında bir sinir vardır, konuşmayı etkiler. Bütün dokuları üç boyutlu olarak gördüğümüz için bu siniri korumamız diğer endoskopik tekniklere göre daha kolay oluyor. Ses kısıklığı riski klasik yönteme göre aynı.
ZAYIF HASTALARI TERCİH EDİYORUZ
Bu yöntem neden zayıf hastalara uygulanabiliyor?
Koltuk altından tiroide bir tünel açıp bir tünelin içinde çalışmak gerekir. Şişman olan hastalarda bu tünelin oluşturulması ve ameliyat bölgesine ulaşılması zor oluyor.
ROBOT AMELİYATI FRANSA'DA CERRAHI İSE AMERİKA'DAYDI
Robotik cerrahi nedir, robotlar mı ameliyat yapıyor? Cerrahlar tarih mi olacak?
Robot aslında biz cerrahların işini kolaylaştıran bir cihaz... Dört kolu olan ve bu kollara takılan özel cerrahi aletleri mevcut olan bir sistem. Biz bir kontrol ünitesinde oturarak robotun kollarını kontrol ediyoruz. Kollar insan elini taklit edecek şekilde yapılmış. Kontrol ünitesinde benim elimle yaptığım hareketi robot aynen yapıyor. Bu nedenle elimin giremeyeceği kadar küçük alanlarda bile kendi elimi kullanırmış gibi ameliyat yapabiliyorum.
KALP İÇİN İDEAL
Robotik cerrahinin en büyük avantajları nelerdir?
Robotik cerrahide görüntü üç boyutludur ve büyütülmüştür. Ayrıca robot kolları insan elinin yaptığı fonksiyonları yapabilmektedir. Bu nedenle ameliyat bölgesindeki organlar ve dokular çok net olarak görülebilmektedir. Bunun sonucunda insan elinin giremeyeceği kadar küçük kesilerden bile robotik aletler sokularak ameliyatın en ince detayları bile kapalı yöntemle çok rahat bir şekilde yapılabilmektedir. Kesinin açık cerrahiye göre küçük olmasından dolayı, hastanın ameliyat sonrası ağrısı az olmakta ve iyileşme süreci de çok kısalmaktadır.
Her ameliyat robotla yapılabilir mi?
Hayır. Şu anda yaygın olarak üroloji, özellikle prostat ameliyatları, kalp-damar cerrahisi, kadın doğum ameliyatları, kulak burun boğaz ve genel cerrahi ameliyatlarında kullanılıyor.
Bu yöntemin uygulanamayacağı hastalar var mı?
Yapılan ameliyatın türüne göre çeşitli kısıtlamalar da vardır. Örneğin; robotik tiroit cerrahisi obez hastalara uygulanamamaktadır. Kanserli hastalarda da genel olarak çevre dokulara yayılım olduğu durumlarda yine tercih edilmiyor.
DEZAVANTAJI VAR
Robotik cerrahinin dezavantajları neler?
Kullanılan özel aletler ve sistem nedeniyle kapalı yöntemlere göre ameliyatın maliyeti artmaktadır. Bir dezavantaj olmasa da teknolojiye aşina bir ekibin, ameliyat ekibinde olması gerekmektedir. Bu nedenle büyük merkezlerde yapılması özellikle önemlidir.
Kıtalar arası ya da şehirler arası ameliyat yapmak sizce ne zaman mümkün olabilecek?
Bu robotik cerrahinin olası kullanım amaçlarından biridir ve gerçekleşmiştir. 2001 yılında New York'ta robotu kullanan bir cerrah; Fransa, Strasburg'daki bir hastanın safra kesesi ameliyatını başarılı olarak yapmıştır.
AĞIZDAN GUATR ALINABİLİR Mİ?
Koltuk altı yerine ağzın içinden girilmesi mümkün mü?
Robotla o tür ameliyatlar daha çok kulak burun boğaz hastalıkları için yapılıyor. Guatr ameliyatlarını da ağızdan girerek yapma çalışmaları olsa da, bence hiç gerçekçi değil. Ayrıca koltuk altından yapılan ameliyata göre hasta için daha güvenli bir yöntem de değil. Boğazdan girme konusu şu anda daha çok araştırma safhasında bir yöntem.
ZENGİNLER İÇİN EN İYİSİ ROBOT MU?
Para sorunu olmazsa ve ameliyat robotla yapılabiliyorsa, robotu mu tercih etmek gerekir?
Kesinlikle hayır. Bir ameliyat robot ile yapılabiliyor diye robotun kullanılması yanlıştır. O ameliyatın robot ile yapılmasının hasta ya da cerrah için bazı avantajlarının olması gerekmektedir. Robotun kullanılmasının bir ameliyatın kapalı olarak yapılabilmesi için şart olduğu (örneğin robotik tiroit cerrahisi) ya da ameliyatın kritik bir aşamasını kolaylaştırdığı durumlarda (örneğin komplike pankreas ameliyatları) robot cerrahisi tercih edilmelidir.
EN ÖNEMLİSİ TECRÜBE
Bu yöntemi seçen hastalara neler önerirsiniz?
Robotik ameliyatların da şöyle bir riski söz konusu, cerrahın hem klasik cerrahide hem de laporoskopik ameliyatlarda tecrübeli olması gerekir. Robot çıktı diye bu konuda tecrübeli olmayan bir cerrahın gerekli eğitimi almadan bu işe girişmesi tehlikeli. Bunun işin uzmanları tarafından büyük merkezlerde yapılması önemlidir.
YARIN: GÖBEK DELİĞİNDEN MİDE KELEPÇESİ TAKILIYOR!
