Son 60 yılda korunma yöntemlerinde önemli gelişmeler kaydedildi. İlk doğum kontrol hapının kullanıldığı 1960'tan günümüze kadar bu haplardaki en önemli gelişme; içeriklerindeki östrojen ve progesteron dozlarının düşürülmesi. İlk başlarda 150 mikrogram olan östrojen dozu, 15-20'ye kadar düşürülmüştür. Çoğumuzun doğum kontrol haplarının üzerinde dikkatimizi çeken bir amblem vardır; dolunay giderek hilale dönüşmektedir, işte bu amblem giderek azalan bu doz azalmasının simgesidir. Hormon dozlarındaki azalma, doğum kontrol haplarının olası ve az görülen yan etkilerini çok daha azalttı. Kabaca hesapladığımızda; hormon dozunun eskiye göre 10 kat azaldığını ve yan etkilerin de bu oranda eksildiğini söyleyebiliriz. Doğum kontrol haplarıyla ilgili doktorlara en sık sorulan soru şudur: "Hangi doğum kontrol hapı daha iyidir, siz hangisini önerirsiniz?" Piyasadaki doğum kontrol haplarındaki iki hormondan biri olan östrojen, hepsinde aynıdır. Farkı yaratan ise progesteron'dur. Yan etkilerin çoğundan da bu hormon sorumludur. "Peki hangi progesteron iyidir?" sorusunun net bir cevabı yoktur. Kadınların birçok özelliği nasıl birbirinden farklı ise her kadının da bünyesine iyi gelen progesteron farklı olacaktır. İlaçtaki progesteron düzeyi, bir kadında karamsar bir ruh hali yapabilirken, bir diğeri kadını hiç etkilemez.
HAP ALMAYA NORMAL DOZLA BAŞLANMALI
İlk kez doğum kontrol hapı içmeye başlarken piyasada bulunan en düşük doz hapları seçmek, bazı kadınlarda birkaç ay lekelenme kanamalarına yol açabilir.
Bunu önlemek için normal dozlularla (30 mikrogram östrojen içeren) başlayıp bir kaç ay sonra düşük doza geçmek iyi bir çözüm olacaktır.
Son yıllarda hapların kullanımıyla ilgili bir gelişme de; hapa başlama zamanı unutkanlığına önlem olması için ambalaja plasebo dediğimiz, içinde herhangi bir hormon katkısı olmayan yani tamamen boş hapların konmasıdır.
KAYGILAR ORTADAN KALKAR
Plasebo haplar, şekil olarak hormon içeren haplarla aynıdır. Dolayısıyla, bu ambalajlı haplarda kadına "Bir kutu bitince ara vermeden yeni kutuya başla" diyebiliyoruz. Böylece kadının "Önceki doğum kontrol hapımı hangi gün bırakmıştım?" gibi kaygıları ortadan kalkar.
Aşırı âdet kanamaları olan kadınlarda ise hap veya progesteronlu rahim içi araçlar düşünülebilir. Başka hastalıklar ve sağlık problemlerinde (diyabetkalp hastalığı gibi) doktora danışılmadan korunma yöntemi seçilmemelidir.
DEĞİŞTİRMEK KOLAY
Her kadın, birkaç hap değiştirerek kendisinin en memnun kaldığı doğum kontrol hapını seçmelidir. Bir doğum kontrol hapından diğerine geçmek çok rahattır. Bir kutuyu bitirince, diğer marka hapa bir hafta aradan sonra başlanabilir.
AKILLI SPİRAL İLE RAHME HORMON
Rahim içi araçlardan spirallerin içine son yıllarda progesteron hormonu konmuştur. Progesteronlu spiralin mantığı; bu hormonun tüm vücuda değil de yalnızca rahim içine verilmesidir. Özelikle aşırı adet kanamaları olan ve diğer yöntemlerle çözüm bulamayan kadınlar için hem koruyucu ve hem de kanamayı kesici etkileriyle çok iyi bir çözüm oluşturur.
VAJEN HALKASI ÜÇ HAFTA KORUYOR
Son yıllarda, vajinanın içine konulan ve östrojen ile progesteron içeren halkalar (Nuva-Ring) kullanılması önemli bir gelişmedir. Bu halkalardaki çok düşük dozdaki hormonlar, halkanın vajende bulunduğu üç hafta süresince salınmaktadır.
Kadın, âdetinin ilk gününde elastik yapıda ve 5 santimetre çapındaki halkayı vajene kendisi bükerek yerleştirebilir ve üç hafta sonra da çıkarabilir. Halkanın vajende olması, cinsel ilişki esnasında olumsuz bir duruma yol açmaz.
Halka yöntemi; bazı kadınlar için her gün hap alma, unutma ve yan etki derdini ortadan kaldırdığından çok rahat bir yöntem olarak benimseniyor
İMPLANTLARLA ÜÇ YIL KORUNMA GARANTİ
Doğum kontrolünün hormonal yöntemlerinde; cilde yapıştırılan 'patch'ler, ilaçların depo iğnelerle bir veya üç aylık yapılması ve cilt altına implant konması gibi uygulamalar geliştirildi.
İmplantlar; ön kola, cilt altına üç, beş ve son olarak tek çubuk olarak yerleştirilir. Bunlar yalnızca progesteron içerir. İmplant teknolojisin içerdiği depo progesteron, çok yavaş ve dengeli bir salınım ile üç yıl süreyle yavaşça vücuda verilmektedir.
İmplantların takılmaları ve özelikle çıkarılmaları için küçük bir müdahale gerekiyor.
