Dünyanın en kalabalık ve önemli şehirlerinden biri olarak kabul edilen İstanbul'un, 4 kıtadan 36 kardeş şehri bulunuyor.
AA muhabirinin İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin internet sitesinden derlediği bilgiye göre, İstanbul'un kentler arası ilk işbirliği, Brezilya'nın Rio de Janeiro kenti ile 1965 yılında Kardeş Şehir Protokolü imzalanması ile gerçekleşti.
Coğrafi olarak uzak yerleşim alanlarının, kültürel ve ticari alışveriş yapmaları amacıyla oluşturdukları birliktelik anlamına gelen ve iki ya da daha fazla belediyenin ortak uygulaması olan kardeş şehir kavramı, uluslararası ilişkiler terminolojisinde ''sister city'' olarak yer buluyor. Kardeş şehir ya da ''sister city'' uygulaması, 1950'li yıllardan itibaren ABD şehirleri ile dünyanın geri kalan ülkelerindeki şehirler arasında, barış ve karşılıklı anlayışın geliştirilmesi amacıyla ortaya çıktı.
Avrupa'da da aynı yıllarda özellikle Fransız ve Alman şehirleri arasında dostluğun geliştirilmesi amacıyla kardeşlik ilişkileri kurulmaya başlandı.
Merkezi ABD'de bulunan Dünya Kardeş Şehirler Birliği Teşkilatı'nın prensiplerine göre, bir şehir her ülkeden ancak bir şehir ile kardeş şehir olabiliyor. Çok katı olmayan bu kurala genellikle uyulurken, kardeş şehir olma teklifi, genellikle diplomatik yollardan Dışişleri Bakanlığı kanalıyla belediyelere iletiliyor ya da belediyeler arasında karşılıklı temaslar kuruluyor.
Yurt dışından herhangi bir şehirle kardeş şehir olabilmek için Belediye Meclis Kararı ve İçişleri Bakanlığı'nın onayı gerekiyor. Gerek Belediye Meclisi kararında, gerekse İçişleri Bakanlığı'nın izninde göz önünde bulundurulan en önemli husus, şehirler arasındaki denklik olarak öne çıkıyor
36 KARDEŞ ŞEHİR
Kendi ülkesi içindeki önemi, nüfusu, ekonomik ve ticari durumu, kültürel yapısı ve coğrafi özelliği bakımından birbirine yakın ya da denk şehirler arasında kurulan kardeşlik ilişkisi, bazen benzerlik ya da denklik olmamasına rağmen, manevi destek sağlamak amacıyla da kurulabiliyor.
Bu protokol kapsamında 36 kardeş şehre sahip olan İstanbul'un, bunların yanı sıra 19 işbirliği protokolü ve 6 mutabakat zaptı iyi niyet protokolü bulunuyor.
İstanbul'un kardeş şehirlerinin 18'i Asya, 11'i Avrupa, 4'ü Amerika ve 3'ü de Afrika kıtasında yer alıyor.
Son olarak Tunus'un başkenti Tunus ile kardeş olan İstanbul'un diğer kardeş şehirleri şunlar:
''Rio de Janerio-Brezilya, Şimonoseki-Japonya, Lahor-Pakistan, Jahor Bahru-Malezya, Cidde-Suudi Arabistan, Kahire-Mısır, Houston-ABD, Berlin-Almanya, St. Petersburg-Rusya Federasyonu, Rabat-Fas, Merv-Türkmenistan, Barselona-İspanya, Dubai-Birleşik Arap Emirlikleri, Köln-Almanya, Şanghay-Çin Halk Cumhuriyeti, Odessa-Ukrayna, Amman-Ürdün, Saraybosna-Bosna Hersek, Durres-Arnavutluk, Almatı-Kazakistan, Oş-Kırgızistan, Filibe-Bulgaristan, Köstence-Romanya, Hartum-Sudan, Kazan-Tataristan/Rusya Federasyonu, Üsküp-Makedonya, Rotterdam-Hollanda, Şam-Suriye, Jakarta-Endonezya, Venedik-İalya, Pusan-Güney Kore, Bangkok-Tayland, Beyrut-Lübnan, Tebriz-İran ve Mexico City-Meksika.''
İŞBİRLİĞİ PROTOKOLÜ
Türkiye tarafından genellikle kardeş şehri bulunan ülkelerdeki ikinci bir şehir ile ilişki kurulması planlandığında İşbirliği protokolü tercih ediliyor.
İşbirliği protokollerinde de Belediye Meclis Kararı ve İçişleri Bakanlığı'nın onayının bulunması gerekiyor. Toplam 19 işbirliği protokolü bulunan İstanbul, en son Viyana ve Lahor ile işbirliği protokolü imzaladı.
İstanbul bugüne kadar Yunanistan'ın Atina, Macaristan'ın Budapeşte, Romanya'nın Bükreş, İtalya'nın Floransa, Küba'nın Havana, Afganistan'ın Kabil, Fas'ın Kazablanka, Rusya Federasyonu'nun Moskova, İtalya'nın Napoli, Fransa'nın Paris, Çek Cumhuriyeti'nin Prag, Güney Kore'nin Seul, İsveç'in Stockholm, Fransa'nın Strazburg, Kanada'nın Toronto, Polonya'nın Varşova, Çin Halk Cumhuriyeti'nin Xi'an, Avusturya'nın Viyana ve Pakistan'ın Lahor şehirleriyle işbirliği protokolü imzaladı.
MUTABAKAT ZAPTI
İki kent arasında ilişkilerin geliştirilmesi amacıyla bir niyet beyanı anlamına gelen mutabakat zaptı/iyi niyet mektubu için, kent meclislerinin (belediye meclisi) onayı gerekmiyor.
Bu yönüyle kent yöneticisinin iradesini yansıtan mutabakat zaptı, iki şehir arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesi için ilk aşama niteliğini taşıyor.
İstanbul ile Güney Kore'nin Gyeongsangbuk-do, İtalya'nın Milano, Macaristan'ın Pecs, Pakistan'ın Pencap ve Gürcistan'ın Tiflis şehri ile iki olmak üzere toplam 6 şehirle mutabakat zaptı bulunuyor.
