Foça'nın duayen turizmcisi Sebahattin Karaca, 1920'li yıllara kadar kente yaklaşık 750 yıl su taşıma vazifesini gören 'Tarihi Su Kemerleri'nin restorasyon kapsamına alınıp turizme kazandırılması gerektiğini söyledi.
Yüzyıllara meydan okuyup günümüze kadar ayakta kalmayı başaran, ancak günümüzde artık yıkılmaya yüz tutan ve yer yer yıkılan 'Tarihi Su Kemerleri'nin onarılmasını isteyen Karaca, kenti bir gerdanlık gibi süsleyen ve dünyadaki ender tarihi eserlerden biri konumunda bulanan su kemerlerinin tarihi bir zenginlik olduğunu belirtti.
İlgisizlik ve bakımsızlıktan yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalan 'Su Kemerleri'nin tarihi önemine vurgu yapan Karaca; "Foça yaşadığı tarihsel olaylar ve geride bıraktığı tarihi kalıntılar, çıkan eserlerle tarihi dokusu zengin olan bir ilçedir. Bunların içerisinde Su Kemerleri de önemini korumaktadır. Diğer tarihi değerler gibi Su Kemerleri'nin aslına uygun haline getirilmek üzere onarılması için vakti gelmiştir. Çevre düzenlemesinin yapılması, ışıklandırılması hatta devir-daim pompaları ile su akış ve dönüşünün sağlanması, Foça turizmine çok önemli katkı sağlar. Her yıl biraz daha tahrip olan, biraz daha kemer sayısı azalan bu tarihi yapının Foça'ya ve Foça turizmine kazandırılması ve bunun da bir an önce yapılması şarttır" diyerek, 'Tarihi Su Kemerleri'nin turizme kazandırılması için yerel yönetim ve Kültür ve Turizm Bakanlığı'na çağrıda bulundu.
BEŞYÜZ METRE UZUNLUĞUNDA 180 KEMER
Su Kemerleri hakkında tarih arşivlerinde yaptığı detaylı araştırmalardan ve dönemin tanıklıklarından edindiği bilgileri aktaran Karaca, şunları kaydetti: "Ceneviz duvarlarını yaptıran Tedesio Zaccaria'nın şehrin su ihtiyacını karşılamak üzere su kemerlerini de yaptırmış olması doğrultusunda yaygın kanaat vardır. 180 kemerden oluşan toplam uzunluğu 500 metre'den fazla olan su kemerleri 1920'li yıllara kadar şehrin büyük ölçüde su ihtiyacını karşılamıştır. Şehrin dışından antik su kemerleri ile merkeze ulaşan su, 3 adet çeşme ile halkın ihtiyacını asırlar boyu karşılanmıştır. Şehirde su kemerlerinin yapıldığı tarihe kadar, oyulmuş taşlarla yapılmış küçük su kanalları ve irili ufaklı çok miktarda kuyu vardı. Ancak istihdamın artması, kent ekonomisinin canlanması, nüfusun artmasına ciddi ölçüde sebep olmuştur.
Bunun sonucunda mevcut su kanalları ve kuyuları yetersiz kalmıştır, şehrin dışından su getirme ihtiyacı doğunca kemerler üzerinden su taşıma hattı yapılmıştır. Su Kemerleri devşirme taşlarla yapılmıştır. Kemerlerin içinde Sütunlar- Taştan İşlenmiş Su Olukları - Bina köşe taşları, hatta İ.Ö.3.yy. ait şehrin lisesinin (Gymnasium) alın taşlarının olduğu görülmektedir. Bugün maalesef 180 kemerden oluşan su taşıma duvarının içinde 30 civarında kemer ayakta kalmayı başarmıştır. Geriye kalan kısmı türlü ihtiyaçlardan dolayı sökülmüş, yıkılmış ve başka amaçlarla kullanılmıştır. Yerinden sökülerek götürülmüştür. Halihazırda duran bazı kemerlerin içi ise, taş ve başka dolgu malzemeleri kapatılmıştır."
