Kültür ve Turizm Bakanlığı Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi'nde Ressam Hoca Ali Rıza'nın 13 eserinin çalınmasından sonra ortaya çıkan "kayıp tablo" olayının boyutu, yaklaşık 15 yıl önceye uzanan süreçte kapsamlı hırsızlıkların ortaya çıkmasıyla büyüyor. Sayıştay ve Kültür Bakanlığı müfettişlerinin 3 yıl arayla hazırladığı raporlarda ilginç tespitler yapıldı.
1996: 313 tablo kayıp
Sayıştay'ın 27 Kasım 1996'da hazırladığı raporda, müzenin toplam 1603 tablosundan 313'ünün kayıp olduğu vurgulandı. Sayıştay raporunda, Milli Kütüphane Koleksiyonuna ait ressam Hoca Ali Rıza'nın 129 adet çerçevesiz, tablosundan 94'ünün kayıp olduğu belirtildi. Raporda çeşitli sanatçılara ait 12 tablonun Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü'nde bulunamadığı vurgulandı. Rapora göre Dışişleri Bakanlığı'na geçici olarak verilen 26 eserin de izine rastlanamadı.
1999: 152 kayıp
Sayıştay'ın özel denetiminden 3 yıl sonra Kültür Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı'ndan oluşturulan müfettiş heyeti denetim yaptı. Denetim sonucunda hazırlanan 16 Nisan 1999 tarihli raporda ise, kayıp tablo sayısı 152 olarak gösterildi.
TABLO SAYISI DA FARKLI
Denetimlerdeki bir başka tuhaflık tablo sayısında ortaya çıktı. Sayıştay, 1603 tablo üzerinden araştırma yaparken, bakanlık müfettişleri araştırmayı 1543 tablo üzerinden yaptı. Oysa Sayıştay, müfettişlerden yaklaşık 3 yıl önce denetim yapmıştı. Bakanlık denetiminde, Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü çalışanları ile Müze görevlilerinin verdikleri bilgiler, durumun ne kadar vahim olduğunu ortaya koydu. SABAH'ın ulaştığı bakanlık müfettişlerinin raporundaki çarpıcı noktalar şöyle:
200 ADET KAMUYA (Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü çalışanlarının ifadeleri): Genel müdürlükte kaydı olmayan, çok önceden kamu kurum ve kuruluşlarına 200 adet tablo verildi.
ATAÇ SOKAKTAKİ DEPO: (Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü ambar memurunun ifadesi): Tabloların bir kısmı Resim Heykel Müzesi'nde bir kısmı Ataç Sokak'taki evrak deposunda muhafaza edildi. Evrak deposunun anahtarı evrakı bulunan şubelerin hepsinde olduğu için kontrolsüz giriş çıkış oldu. Mesai saatleri dışında genel müdürler depoya gelip, Adalet Bakanlığı'na, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'na birçok tablo gönderdi.
KAMYONLA GÖTÜRDÜLER: (Dışişleri Bakanlığı arşiv çalışanının ifadesi): 1981'de Kültür Bakanlığı'nca Dışişleri Bakanlığı'na verilecek tabloları teslim almak üzere görevlendirildim. Görevlendirme yazısıyla Ankara Resim ve Heykel Müzesi'ndeki görevliye verdim. Önceden ayrılarak kenara konulan tablolar, kamyona yüklendi. Tabloları alırken de teslim ederken de sayıp saymadığımı hatırlamıyorum.
ŞİFAHİ EMİRLE VERİLDİ: 1993- 1995 yılları arasında şifahi emirle kamu kurum ve kuruluşlarına tablolar verildi. Türkocağı binasının restorasyonu sırasında eserler Zübeyde Hanım Kız Meslek Lisesi'ne verildi. Ancak, çıkarılan eserlerle ilgili bilgi yok.
'KENAN EVREN' VE 'MGK ÜYELERİ' DE KAYIP: Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü tablo demirbaş esas defterine kayıtlı olup bulunamayan eserler arasında Vedat Tanca'nın 1981'de satın alınan 'Atatürk' portresi, 'Kenan Evren' portresi, 'MGK Üyeleri' isimli eserleri de bulunuyor.
90'LI YILLARDA MÜZENİN HALİ
Resim Heykel Müzesi'nin 1990'lı yıllardaki bakımsız hali, başıboşluğu gözler önüne seriyor. Müzedeki bir restorasyon odasında çekilen bu görüntüde odanın periyodik temizliğinin yapılmış olduğuna inanmak bir hayli zor.
BU DA SES DÜZENEĞİ...
Müzede, yangın ihbar dedektörünün yerine ses düzeneği yerleştirilmiş (üstte). Kazan dairesi kollektör sisteminde ise yenileme çalışması yapılıyor.
