Mustafa Kemal Atatürk'ün, 1935'te direktifi ve Türkiye'nin ilk kadın tarih profesörlerinden Afet İnan'a verdiği 3 bin lira ile başlayan bir kazı Alacahöyük... Yani Cumhuriyet tarihinin ilk kazısı... Ankara Üniversitesi'nden Prof. Dr. Aykut Çınaroğlu, 1996'dan bu yana kazıya başkanlık yapıyor. Hitit uygarlığının ve sanatının simgesi "Hitit Güneşi" ile de tanınan Alacahöyük'teki kazıları Aykut Hoca anlatıyor: "Burası 1834 yılında bir İngiliz bilim adamı tarafından keşfediliyor ve tanıtılıyor. Bilim dünyası gözünü buraya dikiyor. Sfenkslerin açıkta olması buranın keşfini kolaylaştırıyor. 1935'te Atatürk, Alacahöyük'teki kazılara yeniden başlama emrini veriyor. Kazılar başladıktan 15 gün sonra Hitit mezarları ortaya çıkıyor. Bunun üzerine Atatürk'ün emri ile köy taşınıyor ve kazılar köyün boşalttığı alanda devam ediyor. 1940'a kadar 13 kral mezarı bulunuyor. 1940'tan sonra Türk Tarih Kurumu, buraya ayrılan bütçeyi azaltıyor. Kazılar duraksıyor. 1983'e kadar ağır aksak ilerliyor kazılar ve o tarihten 1996'ya kadar duruyor." Aykut Çınaroğlu, Ankara Üniversitesi'nin desteği ile yeniden canlandırılan çalışmalarla, çevre duvarlarının ve büyük bir maden atölyesinin açığa çıkartıldığını, 6 büyük fırın ve kıtlık dönemlerinde kullanılmak üzere yapılan 3 tahıl deposu bulunduğunu söylüyor. Bölgenin 10'da birinin ancak kazılabildiğini aktaran Çınaroğlu, "Tarihi 7 bin yıl öncesine dayanan bir yer burası. 14 şehir üst üste yatıyor. 11'inci şehre kadar inildi. Şehir 85 dönümlük bir arazi üzerine kurulu. Hitit dünyası aydınlatıldı ama öncesine ait bilgiler çok az. Bilim âleminin beklentisi, eski Tunç Çağı'nı aydınlatmak" diyor.
3 BİN 250 YILLIK BARAJ...
Alacahöyük'te 2004 yılında yapılan çalışmalarla yeniden ortaya çıkartılan 3 bin 250 yıllık baraj da, dünyanın büyük ilgisini çekiyor. Aykut Çınaroğlu, 6 yıldır çevre köylerin sulama için faydalandığı bu barajla ilgili şu bilgeleri aktarıyor: "Dünyada 3 bin 250 sene önce çok büyük bir kıtlık oluyor. Barajsız yaşanmayacağı anlaşılıyor ve buraya Hitit Kralı Tuthaliya tarafından 13 baraj yaptırılıyor. Bu barajlardan biri bulunabildi. Hititçe kitabeden, bu barajın Tanrıça Hepat adına yapıldığı anlaşıldı. Baraj bölgesinde Anadolu'nun en eski yakutunu bulduk. Bugünkü baraj teknolojisinin aynısı ile yapılmış."
