Zonguldak Karaelmas Üniversitesi (ZKÜ) Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi ve Maden Mühendisleri Odası Zonguldak Şube Başkanı Yrd. Doç. Dr. Erdoğan Kaymakçı, karbonmonoksit gazının kömürün sobada tam yanmamasından oluştuğunu, ortama sızması durumunda da zehirlenmelere yol açtığını söyledi.
Ucuz olduğu gerekçesiyle kalitesiz kömür kullanımının, sobalardan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenmelerin en önemli nedenleri arasında yer aldığını anlatan Yrd. Doç. Dr. Kaymakçı, şöyle konuştu:
''Ülkemizde ısınmak amacıyla konutlarda yüzde 80 oranında soba kullanılıyor. Bunların büyük çoğunluğunda da kömür yakılıyor. Külü ve nemi yüksek olan kalitesiz kömür, ısınma için yanlış tercihtir. Kömürdeki nem miktarı arttıkça yanma sonucu açığa çıkan ısı miktarı azalır. Isınmayı sağlayan da kömürün kalorisidir. Kalori değerinin, yerli kömür için en az 4 bin kilokalori, ithal kömürde de 6 bin kilokalori olması gerekli. İyi yanmayan kömürler zehirlenme sonucu ölümlere yol açabiliyor. Ucuz olduğu gerekçesiyle satın alınan kalitesiz kömürler, cana mal oluyor. Zehirlenmelerin önlenmesi için kaliteli kömür kullanımı, gece yanan soba üzerine kömür atılmaması ve lodoslu havalarda soba yakmamaya dikkat edilmesi önemlidir.''
Karbonmonoksit zehirlenmesi vakalarında baş ağrısı, bilinç bulanıklığı, baş dönmesi, bulantı ve halsizlik görüldüğünü belirten Yrd. Doç. Dr. Kaymakçı, ''Oksijen yetmezliği en çok sinirleri ve beyni etkiler. Kişiler uzun süre zehirlendiğinin farkına varamazlar. Suni teneffüs ve kalp masajı gibi gerekli ilk müdahale yapılmadığı durumda, zehirlenmeye maruz kalan kişi yaşamsal açıdan ciddi tehlike yaşar. Zehirlenen kişi kısa zamanda bulunduğu ortamdan dışarıya çıkarılmalıdır'' diye konuştu.
Kömüre uygun yakma tekniği
Kül ve nem oranı yüksek 2 ton kalitesiz kömür yerine, kalorisi yüksek 1 ton kömürle ısınmanın mümkün olduğuna işaret eden Yrd. Doç. Dr Kaymakçı, şöyle devam etti:
''Kömür sobasından kaynaklanan karbonmonoksit zehirlenmesi ülkemizin kanayan yarasıdır. Her yıl kış aylarında ısınmak amacıyla yakılan kömür sobaları çok sayıda vatandaşımızın ölümüne neden olmaktadır. Kömürün tam yanmasını sağlamak açısından, kullanılan kömüre uygun soba seçimi gerekmektedir. Uçucu madde içeriği az olan ithal kömür kullanıldığında alttan yakma önemlidir. Yerli kömürlerin ise üstten tutuşturularak yakılması daha uygundur. Tam yanmanın soba içinde gerçekleştirilmemesi durumunda oluşan zehirleyici karbonmonoksit gazının bacadan oda hacmine doğru yayılması, baca çekişinin az olması ya da lodoslu havalardaki gibi bacadan sobaya doğru daha güçlü bir basıncın meydana gelmesiyle gerçekleşmektedir.''
Kaymakçı, soba borularının mümkün olduğunca kısa kurulması ve çekişini zayıflatmamak için bacaya fazla sokulmaması uyarısında bulunarak, ''İyi yanma için baca temiz olmalı ve çıkan gazların dağılabilmesi için en yakın binadan 6 metre uzaklıkta yer almalıdır. Yılda en az bir kez temizlenmesi gereken bacalarda zehirli gazların oda içine gitmesini önlemek için rüzgar yönüne göre yön değiştiren kapak kullanılmasında yarar var. Kirli baca sobanızın verimini de düşürür. Bacalar yılda en az bir kez temizlenmelidir'' dedi.
