1880 yılında hacca giden Türkistanlı tüccar Hacı Polat Bay, Mekke'de Kâbe'ye 150 metre uzakta bir bina satın aldı. Binayı da Hacı Polat Bay Vakfı adıyla Türkistanlı hacılar için misafirhaneye çevirdi. Hac ve umre için Türkistan'dan gelen hacılara hizmet veren misafirhane, vakıf eseri olarak dönemin Osmanlı Devleti yöneticileri tarafından da onaylandı. Vakfa vekil olarak da Sultan Mahmut Kaşgar'ın oğlu Sultan Sait Han tayin edildi. Misafirhane, 1950'li yıllara kadar düzenli olarak faaliyetini sürdürdü.
BİR SÜRE SAHİPSİZ KALdı
Ancak daha sonra Çin'le Türkistan arasında sorun başgösterdi. Günümüzde Doğu ve Batı Türkistan olarak ikiye ayrılan Türkistan, tarihi süreçte Çin Halk Cumhuriyeti'yle çatışma yaşadı. Türkistanlılar, Çin Hükümeti'nin izin vermemesi nedeniyle bir süre hacca gidemedi. Bu sürede vakıf misafirhanesi sahipsiz kaldı. Bina, 1981'de dönemin belediyesi tarafından yıkıldı. Yerine otopark yapıldı. Arazinin bir bölümü de konteyner deposu olarak kullanılmaya başladı.
VAKFA TESCİL EDİLDİ AMA...
Bugün Doğu Türkistan, Çin Halk Cumhuriyeti'ne bağlı olan ve daha çok Uygur Türkleri'nin yaşadığı Sincan Uygur Özerk Bölgesi olarak varlığını sürdürüyor. Hacı Polat Bay'ın 4'üncü kuşak torunları da günümüzde Doğu Türkistan'da yaşıyor. Torunlar, yıllar sonra misafirhanenin vakıf senedini ibraz ederek "Arsayı geri istiyoruz" diye Suudi Arabistan'da 1.5 yıl önce dava açtı. O dava, 6 ay sonra sonuçlandı. Mahkeme, Bay'ın torunlarını haklı buldu. Kararla 23 milyon dolar (41 milyon 860 bin TL) değerindeki 810 metrekare arsa torunlara verildi. Arazi vakıf adına tescil edildi. Mahkeme, kararı işlemlerin yerine getirilmesi için Mekke Emirliği'ne gönderdi. Emirlik de kararı bir dilekçeyle söz konusu yer Kâbe olduğu için Mekke Belediye Başkanlığı'na aktardı. Ancak sorun çözülmedi. Başkanlık, Mekke Kuzey Bölge Müdürlüğü'ne başvurdu. Karar, son bir yıldır burada uygulamaya konmayı bekliyor. Süreçle ilgili konuşan torun Talat Öztürk, "Biz vakıfnameyi yeniden ihya ederek Türk Dünyası hacılarına hizmet edecek bir misafirhane inşa etmeyi istiyoruz" dedi.
ÜÇ ÖNERİ SUNDULAR
Öztürk,vakıf eserin Kâbe ve Haremi Şerif'in genişletilmesi projesi kapsamına dahil edildiğinden kendilerine eş değer bir bina tahsis edilmesini talep etti. Dedelerinden miras kalan hizmeti sürdürmek isteyen aile, üç çözümden birinin hayata geçirilmesini istiyor: Kabe'nin yanındaki arazinin tahsis edilmesi, eş değerde başka bir yer gösterilmesi ya da tazminatın ödenmesi.
TÜRK HACILARA HİZMET EDECEK
Hacı Polat Bay'ın torunu Talat Öztürk, dedesi tarafından yaptırılan eseri, Türk Dünyası hacılarına hizmet edecek bir misafirhaneye dönüştüreceklerini söyledi.
