Kurt Kanunu, Kemal Tahir'in (1910-1973) ünlü romanının adı. Tahir'in ünlü romanından aynı isimle yeni bir dizi, TRT'de 7 Şubat'ta gösterime giriyor. Dizinin fragmanları, görsel olarak etkileyici. Dizinin yaratıcıları, romanın aslına ne ölçüde sadık kaldılar bilemiyoruz.
Kemal Tahir'in gençlik yıllarında okuduğumuz bu romanı, Türkiye'de her zaman çok dikkat çekmiş, 'farklı düşünmeler' için zemin yaratmıştır. Bu dizi, aynı zamanda hatırlamak amacıyla, Kemal Tahir'in romanını bir kere daha okumaya vesile yaratabilir. Kemal Tahir, Cumhuriyet döneminin en ilginç, çok okunan yazarlarından biri, uzun yıllar gazetecilik yapmıştır; belki bir düşünür de sayılabilir.
HAPİSHANE YILLARI
Ayrıca 1938 yılında, siyasi görüşleri nedeniyle, şair Nazım Hikmet'in aralarında bulunduğu bir grup insanla, hukuki nedeni hiçbir zaman 'tam bilinmemiş', birbirine bağlı davalarda yargılanmış; Çankırı, Çorum, Kırşehir, Malatya cezaevlerinde 12 yıl yattıktan sonra 1950 yılında af ile serbest kalmıştır.
Hapishane yılları, edebiyatçı Kemal Tahir için üretken yıllardır. Tahir'in fırtınalı yaşamı, dışarı çıktıktan sonra, aynı dozda sürmüştür. (Çok sayıda kaynakta, gazeteci Kemal Tahir'in uzun hapishane yaşamı sonrası, 1950'li yıllarda İzmir Ticaret Gazetesi'nin İstanbul temsilciliğini yaptığı da yazılıdır.)
Tahir'in çok özet portresinden sonra, romana değinelim. Kurt Kanunu'na sadık kalınmışsa, eminim Cumhuriyet döneminin ilk yıllarıyla ilgili yeni bakış açıları içeren tartışmalar başlayacaktır. Ve yine bu tartışmaların öznesinde, kent olarak İzmir yer alacaktır. Çünkü Kemal Tahir özetle, romanda Cumhuriyet dönemi ilk yıllarında gündeme gelen İzmir suikastını, bu karmaşık dönemle ilgili yaşanan çekişmeleri, hesaplaşmaları, roman kahramanları gözünden anlatmıştır. Üç bölümlük roman, "Kanlı Tuzak", "Sürek Avı", "İnsanlık Sorunu" başlıkları altında toplanır. Her bölüme yeni kahramanlar eklenir. Olaylar onların diliyle yansıtılır. Bazen Cumhuriyet'in tam aydınlanamamış noktası olarak yorumlanan bu zaman dilimine, roman ışık tutmaya çalışır. İzmir suikastıyla ilgili, çok kısa notlar düşelim. 14 Haziran 1926 yılı, İzmir için önemli tarihtir. O gün, İzmir Valiliği'ne yapılan ihbarla ortaya çıkan, Cumhuriyet tarihimize İzmir suikastı adıyla geçen sancılı süreç başlar. Gazi Mustafa Kemal, yurt gezisindedir. Balıkesir üzerinden İzmir'e hareket edecektir. İhbarın yapıldığı gün, Mustafa Kemal İzmir Valisi Kazım Dirik'ten telgraf alır. Telgraf, bir suikast girişimini bildirmekte, Mustafa Kemal'in İzmir'e hareketini ertelemesini arz etmektedir.
Valiliğe yapılan ihbarda, eski Lazistan Mebusu Ziya Hurşit, eski İttihatçı subay Sarı Efe Edip ve üç tane daha tetikçinin Kemeraltı'nda Mustafa Kemal'i öldürmeyi planladıkları belirtiliyordur. İhbarcı suikastı yapacak olanları, Sakız'a kaçırmakla görevli Giritli motorcu Şevki'dir. Ama motorcu, son anda çok sayıda nedenle ve korkarak suikastı ihbar etmiştir. Ardından büyük tutuklama operasyonu gerçekleşir.
17 KİŞİ İDAM EDİLDİ
Farklı kaynaklarda, olayla ilgili 150'ye yakın kişinin sorgulandığı yazılıdır. İstiklal Mahkemesi'nde hızla ilerleyen yargı süreci sonucu, suikast suçundan 17 kişi idam edilir. Sonraki yıllarda, aynı davada suçsuz insanların da yargılandığı, bir kaçının asıldığı ve bazılarının sadece muhalif oldukları için cezalandırıldıkları öne sürülmüştür. Davada Kurtuluş Savaşı'nın önde gelen isimleri de yargılanmış, bazıları beraat etmiştir.
Gazi Mustafa Kemal, suikastin açığa çıkmasından dört gün sonra Anadolu Ajansı'na yaptığı açıklamasını, "Benim naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır, fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır" diyen ünlü cümlesiyle bitirmiştir. "Kurt Kanunu" dizisinin, eğer Kemal Tahir'in romanının aslına sadık kalınmış ise Türkiye'nin tarih bilinci açısından, önemli olacağını tahmin ediyorum. İzleyip, göreceğiz.
