Profesör Dr. Berna Dengiz ile 5-6 yıl önce Erzurum'da tanışmıştım. Eğitimde Gönül Birliği isimli bir projeye danışmanlık yapıyordu.
Sohbet ederken laf lafı açmış ve Türkiye'nin akademsiyen kadın oranı ile ABD ve Avrupa'yı geride bıraktığını öğrenmiş ve bir hayli de şaşırmıştım. 2010 Türkiyesi olarak hâlâ sözünü ettiğim ülkelerden ilerde olduğumuzu söylesem ne dersiniz peki?
Evet, bu ülkede iyi şeyler de oluyor! Tamam her alanda kadın-erkek eşitliğinde durumun iyi olduğunu söyleyemeyiz. Ama çalışan kadın mühendis ve akademisyenlerde durum çok iyi.
Berna Dengiz mühendis kökenli ve şu anda Başkent Üniversitesi'nde Mühendislik Fakültesi'nde dekan olarak çalışıyor ve kadın akademisyenlerle ilgili olarak uluslararası alanda çalışmalar yapıyor. En son 2008 yılında Türkiye'de bir çalıştay yapılmasına öncülük etmiş ve ABD, Avrupa ve Ortadoğu ülkelerinden kadın akademisyenler Türkiye'deki bu toplantılara katılmıştı.
Washington'da herkes şaşırdı!
Öğrendim ki haziran başında da Washington Ulusal Bilim Vakfı tarafından desteklenen Kadın Akademisyenlerin Uluslararası İşbirliği Çalıştayı'na Türkiye'den katılan tek konuşmacı akademisyen olmuş kendisi.
Bu toplantılarda Türkiye'deki kadın akademisyen oranının Avrupa ve ABD'den yüksek olduğu vurgusunu yapınca salondaki herkes çok şaşırmış. Berna Dengiz, 18 yıldır kadın akademisyenlerin desteklenmesiyle ilgili çalışmalarda rol alıyor. Dengiz'in pek çok projesini ABD'nin Ulusal Bilim Vakfı, DPT, TÜBİTAK gibi kurumlar destekliyor.
Düşünün, Brezilya'dan Arjantin'e, Avustralya'dan Bulgaristan'a, Güney Afrika Cumhuriyeti'den Almanya'ya, Avusturya'dan Macaristan'a, İngiltere'den, Japonya'ya kadar pek çok ülkeden akademisyenin toplandığı çalıştayda, Türkiye başarılı bir örnek olarak kendinden söz ettiriyor.
Şimdi gelelim oranlara. Türkiye'de çalışan kadın mühendis oranı yüzde 28. ABD'de yüzde 10.2. Mühendislik fakültelerinde çalışan kadın (mühendis) akademisyen oranı yüzde 28. ABD'de bu oran yüzde 9.6. Bazı Avrupa ülkelerinde Norveç hariç bu oranlar yüzde 10'un hatta bazı ülkelerde yüzde 5'in dahi altında.
Akademisyenlerin yüzde 40'ı!
Türkiye'deki kadın akademisyen oranı da yüzde 40'ların üzerinde.
Üstelik düşünün ki ABD'de kadın akademisyenler için çalışan onlarca kurum ve kuruluş var ve de Başkan Obama'nın büyük desteği. Buna rağmen ABD'deki oranlar çok gerilerde.
Umarım Türkiye'nin kadın akademisyenler ve çalışan kadın mühendisler konusundaki durumu dünyaya örnek olmaya devam eder.
Dengiz, ABD'deki konuşmasında bu duruma nasıl geldiğimizi anlatırken kadınlara erkeklerle eşit eğitim imkânı sağlayan ve 1924'te kabul edilen Tevhid-i Tedrisat ve kadınlara genel eşit haklar sağlayan ve 1926'da kabul edilen Türk Medeni Kanunu'nu hatırlatmış. Atatürk'ün cumhuriyetin ilk yıllarında uyguladığı bir model ile kız öğrencileri temel ve doğa bilimlerine nasıl yönlendirdiğini ve bunun sonucunda da üniversitelerdeki kadın akademisyen oranının arttığını söylemiş.
Dengiz, "Bizler önümüzde rol modellerimizi görerek bu alanlara severek, isteyerek, başaramayız korkusunu aklımıza bile getirmeden girdik. İşte bizim sihirli modelimiz budur" diyor.
