Demokratik açılım sürecinin, "ülke meselesi" değil "siyaset malzemesi" olarak topluma mal edileceği neredeyse kesinleşti. Önceki gün TBMM'den kamuoyuna verilen mesaj, içerikten çok sembollerin tartışılacağını teyit etti. İçişleri Bakanı Beşir Atalay, Genel Kurul'dan yorgun savaşçı misali ayrılırken muhalefetin tutumu için "Çok laf attılar. Meramımı tam anlatamadım. Ancak bizim açımızdan netice önemli" dese de durum tam olarak böyle değildi. İktidar partisi sözcülerinin, "gerilim tuzağına" düşmesi büyük handikaptı. Meclis'teki tansiyon normalden yüksekti. Kaygı verici olan yönü ise ani iniş çıkışlarla seyreden bu tansiyonun bir süre sonra kalıcı olarak bünyede yerleşmesi riski idi. CHP ve MHP'den yönelecek eleştirilerin tolere edilmesi, "hakaret" boyutuna varması halinde AK Parti'nin meşru müdafaadan çıkarak karşı atağa geçmesi muhtemelen parti stratejisi idi. Lakin ilk güne ait siyasi bilançonun Başbakan Tayyip Erdoğan'ı tatmin ettiğini söylemek güç. Hatta Cumhurbaşkanı Abdullah Gül4ün Meclis'i izlerken, barış değil çatışma kültüründen örnekler sergilenmesinden rahatsız olduğu, Ankara kulislerinin önemli gündem maddesiydi.

***
Şimdi gözler, -10 Kasım sendromu aşılabilirse- yarın gerçekleşecek genel görüşmede. Kimi çevrelerde, sansasyonel açıklama beklentisi hakim. AK Parti kurmaylarının verdiği izlenim ise büyük sürprizler yerine yol haritasındaki kilometre taşlarının halkla paylaşılması, bölünme senaryolarının iflas ettirilmesi yönünde. Aslında, açılım iradesi, tıpkı canlı organizma gibi hayatın içinde "gelişerek değişti." "Kürt açılımı" olarak başladı. Zamanla "demokratik açılım" oldu. Ve nihayet, belli bir bölgeye ve kökene indirgenemeyecek kapsamlı bir "Milli Birlik Projesi" olarak takdim edildi. Bu da gayet doğaldı. Terör sorununun çözülmesi, Kürtlerle terör örgütü arasındaki ayrımın belirginleştirilmesi ne kadar önemli ise Aleviler'in kendilerini ifade biçimi de Lozan'daki azınlıkların mülkiyet sorunları da o kadar önemli. Bu nedenle Başbakan Erdoğan'ın genel görüşmede tek konuya odaklanmak yerine "vizyoner" bir yaklaşım sergilemesi olası.
***
Meclis'teki sınavda, sorumluluk sadece AK Parti'de olmayacak. CHP ve MHP'nin dile getirdiği kaygılara ilave çözüm önerileri olup olmadığı da netleşecek. Türkiye, şimdiye kadar bütünlüğünü koruma adına farklılıkları görmezden geldi. Farklılıkların keşfedilmesi, "aman bu yarayı kaşımayalım" uyarısı ile baskılandı. Bugün gelinen noktada, kendisini Türkiye'ye ait hisseden, buna karşın kökeni ile mezhebi ile tek tipleştirmeye razı olmayan kitlelerin varlığını kabul etmek bölünme mi, bütünün parçalarını keşfederek kucaklama mı? İşte bu sorunun yanıtını zaman verecek. Farklılığını yaşamayı, ülkenin üniter yapısı içinde mümkün görenlerle, farklılığını devletle hesaplaşma aracına dönüştürenler arasındaki hassas çizgi de bu süreçte ortaya çıkacak. Paradigma değişirken, toplumsal ve demokratik olgunluk çıtasının yükselmesi, şimdiye kadar itidalini koruyan milyonların ikna edilmesine, sabrın zorlanmamasına bağlı olacak.
***
Ve nihayet, demokratik açılımın geleceğini ipotek altına alacak faktörler... Öncelikle sivil-asker ilişkilerinin yeniden tanımlanması aşaması. Askerin, sisteme müdahale kanallarının tıkanması ile TSK'nın yıpratılması girişimleri arasındaki yaman çelişkiden kaynaklanan kırgınlıklar. Habur'dan eve dönenlerin "zafer kazandık edası" ile yarattığı provokasyonun tekrar etmemesi ve bu ilk adımın bir yol kazası olarak sindirilmesi kapasitesi.
Kürt orijinli vatandaşların ülkeye entegrasyonu sırasında yapılacak yardım ve yatırımların, Anadolu'ya yaygın işsizlerde tetikleyeceği memnuniyetsizlik.
İktidarı sarsma adına süreci kesintiye uğratacak terörist eylemlere sarılabilecek marjinal gruplar...
Özetle, Türkiye'nin yeni döneminin kodları bir dizi çetin imtihandan geçecek.