Başbakan Tayyip Erdoğan'la Azerbaycan'dayız. Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Toplantısı için Gebele şehri seçilmiş. Tıpkı bizim Rize, Artvin gibi... Bulutlar, dağların üstüne çökmüş. Muhteşem yeşillik. Hafif çiseleyen yağmur...
Toplantıda; Azeri gazını, Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşıyacak Trans Anadolu Boru Hattı için takvim netleşiyor. 2017 sonu.
İki ülkenin stratejik hedeflerinin konuşulduğu bu kent aynı zamanda Rusya'nın da gözü kulağı. Ruslar, Hint Okyanusu'ndan İran ve Türkiye'ye kadar uzanan hava sahasını Gebele'deki radar üssünden kontrol ediyor. Azerilerle imzaladıkları 10 yıllık kira sözleşmesi Aralık 2012'de sona eriyor. 7 milyon dolarla başlayan kira bedeli şimdi, 300 milyon dolar. Ve üssün statüsüne ilişkin müzakereler sürüyor.
***
Gebele'den karayolunda 1 saatlik yolculukla geldiğimiz Şeki şehri, tarihi bir merkez. İlk durak, Türk şehitliği. Kafkaslar'ın kanla yazılan tarihinde yine Anadolu'dan izler, isimler...
Derken...
Han Sarayı'ndayız. Başbakan Erdoğan ve eşi Emine Erdoğan'a Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Mihriban Aliyev eşlik ediyor. Han'ın girişinde gövdesi 11.5, yüksekliği 34 metreyi bulan 482 yıllık çınar ağacı. İki ülkenin dostluğunun köklerini simgeleyen tarihi çınarın gölgesinde çektirilen fotoğrafın ardından küçük bir grupla Han'ın içindeyiz. Mihmandar hanım öylesine ilginç bilgiler veriyor ki...
İkili konuşmalarda konu, Ankara'daki gündeme hatta AK Parti Kongresi'ne bile uzanıyor...
***
250 yıllık Han'ın ikinci katındayız. Duvarlardaki resimler, tavandaki simgeler anlatılıyor. Bilgilendirme sırasında bir ara tüm dikkatler "nar ağacı" tablosuna yöneliyor. Nar sembolizmi ile "birey, aile, devlet ve devlet yönetimi" açıklanıyor. Nar içindeki taneler bireyleri, her bir perdesindeki tane yığını aileyi, narın kabuğuyla sarıp sarmaladığı tanelerin tamamı devleti, narın tepesindeki taç ise devletin gücünü, yönetimi ifade ediyor. Açıklama bitince Başbakan Erdoğan'la göz göze geliyoruz. Her fırsatta "İnsanı yaşat ki devlet yaşasın" diyen Erdoğan da narla temsil edilen değerlerden etkilendiğini gizlemiyor. Bize dönerek "Belki de kongremizde kürsünün önüne narlar dizeriz" diyor.
***
Tavandaki çizimlerin manası ise hayata dair. Mihmandar hanım, tavana bakılmasını istiyor. Başında taç, elinde kılıç, pençelerinde balık bulunan dişi aslan. Diyor ki "Aslan kuvvettir, kudrettir. Aslanın, yani gücün, kadını-erkeği yoktur. Pençedeki balık ise kaygandır. Tıpkı gençlik gibi, sağlamlık gibi kudret gibi yaşamın her göstergesi geçicidir. Elinizde olduğu gibi elinizden kayıp gidebilir!"
Tavanın bir diğer köşesinde yine bir dişi aslan. Tacı yok, kılıcı yok. Onun anlatımı farklı: "Kadın, erkeği vezir de eder rezil de..."
Heyet üyeleri tebessüm ediyor:
"Aynı söz bizde de var!"
Ve son figür... Harika tavus kuşu çizimi. Güzellik eseri tavus kuşunun çirkin sesini anımsatıyor mihmandarımız. Sonra ekliyor:
"Her güzelin bir kusuru vardır!"
***
Ziyaret boyunca Başbakan neşeliydi. Gergin atmosferden bir anlık uzaklaşmanın, samimi sohbetin enerjisi dışarıya yansıyordu. Bu yüzden zorlu siyasi gündeme dair soruları seyahatimizin ikinci durağına, yani Kiev'e bıraktık.
Tabii bu arada konuşma imkânı bulduğumuz parti yöneticilerinden aldığımız kısa notlar da önemliydi. Örneğin, 30 Eylül'deki AK Parti Kongresi'ne Irak Bölgesel Kürt Yönetimi lideri Mesud Barzani'nin de katılacağını öğreniyoruz. Genel Başkan Yardımcısı Ömer Çelik, "Kongremize ilgi büyük. Türkiye'deki büyük dönüşümü nasıl bir siyasi organizasyonun başardığı merak ediliyor" diyor. Ama kadro değişimine ilişkin sorularımızı şimdilik teğet geçiyor...
