Kamu yararı; kamu adına yarar sağlamayı tanımlar. En azından kamunun zarara uğratılmaması anlamı taşır. Hatta "kamu yararı gözeterek" atılan her adımın toplum ve ülke adına daha hayırlı sonuçlar vereceği düşünülür. Kamu yararı gözetmeyene de "kımıl zararlısı" gözüyle bakılır.
Buraya kadar; sorun yok. Tanpınar'ın dediği gibi; "her şey yerli yerinde, masa sürahi bardak..." fakat "hayati" bir detay var. Kamu yararı iyi de; 'kamu'dan ve 'yarar'dan, kimin ne anladığı önemli.
Eğer kamu diye ait olduğun sosyal sınıf veya çıkar grubunu tanımlıyorsan, üreteceğin fayda da ona göredir. Mesela "kamu" diye sana oy verecekleri tanımlıyor ve gerisini iplemiyor olabilirsin.
General Motors'un Amerikan halkına pompaladığı "kamu yararı" tanımı şuydu; "GM için iyi olan, Amerika için de iyidir." Böyle olmadığını ancak, GM batınca kavrayabildiler.
Yarar kavramı da göreceli... Yakın tarihimizdeki pek çok ekonomik yaptırıma bakın; yarar diye alınmış çoğu karar, "zarar" getirmiştir.
Özelleştirme sürecinde etkin fakat yetkin olmayanların verdikleri pek çok karar; "kamu yararı"na dayandırılmış fakat kamu bundan zarar görmüştür.
Son derece ileri düzeyde finans bilgisi ve küresel ticaret birikimi gereken karar süreçlerinde, hiçbir yetkinliği ve "öğrenme merakı" olmayan bazı yargıçlar, milyarlık kamu yararını fark edemiyor, anlayamıyor, bir kalemde çizebiliyor.
Kamuyu zararlı içerikten koruyacağım diye yüzbinlerce KOBİ'nin ticaret yaptığı siteyi kapatabiliyor, kamu yararını gözettiğini sanarak, ülkeye, topluma fazladan maliyet yükleyebiliyor.
Bizdeki kamu yararının, kararı elinde tutanın "bana göre..." referansından daha derin, bilimsel ve ekonomik faydaya uygun tanıma ihtiyacı var. Tanımdan da öte kamu adına "yarar" kararı verenleri denetleyecek bir üst akla ihtiyaç var. Aksi halde kımıl zararlısı gibi kamu zararlısı olur çıkarsın...