Noterde üretilen her A4 kâğıt için devletin "değerli kâğıt harcı" adı altında tam 7 lira 50 kuruş aldığını biliyor muydunuz? Ve bürokrasinin hâlâ "tasdikli diploma, cüzdan sureti" isteme ısrarındaki noterlerde harcadığımız her 100 liranın 85 lirasının vergi olarak toplandığını?
Bir süredir noterlerin varlık sebebi, iş tanımı ve ödediğimiz ücretlerle hayata katkısı üzerine yazıp duruyorum.
Belge güvenliğinin, bilişim sayesinde artık "e-noter"leştiği ortamda mevcut yapıları sorguluyorum.
Yazdığım "noterler bir gün yok olursa" benzeri yazılarıma çok fazla tepki aldım. 621'i bayan 1511 noterden genelde "cehaletle suçlandığım" tepkilerdi bunlar. Türkiye Noterler Birliği ise farklı bir yol izledi. Başkan Yunus Tutar, noterlerin ürettiği fayda ve dönüşüm sancısını bütün detaylarıyla paylaşmayı tercih etti.
Kendisine teşekkür ediyorum. Başkan Tutar "devlet-vatandaş arasındaki güvensizliğin var ettiği bir kurumuz" diye söze başlıyor.
Öncelikle notere gidince ödediğimiz ücretlerin detayını soruyorum. Ortaya çıktı ki
1: harçlar,
2: damga vergisi,
3: değerli kâğıtlar ve
4: KDV ödüyoruz. Değerli kâğıt dediğime bakmayın, en az 3 nüsha almak zorunda kaldığınız belgenin kırtasiye giderini dahi noter ödüyor ama A4 başına 7.5 lira Maliye'ye gidiyor.
Peki teknoloji? Artık belgelerin elektronik hale geldiği, vatandaşlık numarası ile kimlik doğrulama ve işlemlerin izlenebildiği ortamda noterlerin dönüşmesi gerekmez mi? Başkan Yunus Tutar "gerekir" diyor ve ekliyor: "Zaten yoğun ve hızlı bir dönüşüm sürecindeyiz." Özellikle e-noter altyapısı için 5 milyon $ bilişim altyapı yatırımı yapmış Noterler Birliği.
Yalnızca 2. el oto satışını noterlerde düzenlemekle, zamandan ve paradan tasarruf edilmiş. Yeni sistemde yılda bin 300 işlem yapılırken şimdi bu sayı 4 bin 200'e çıktı. Araç sahipleri kadar yargının da işi kolaylaştı.
Kayıtlı elektronik posta (KAPS) sistemi, değerli kâğıt olgusunu ortadan kaldırınca, noterler üzerinden bizden alınan A4 başına 7.5 lira da gidecek. Bu sayede bildirim ücreti de düşecek. Ancak PTT bu işi kendi yapmaya soyunduğundan bir türlü devreye alınamıyor.
Oysa Noterler Birliği, güvenli veri ağı ve bilişim altyapısı ile adli tebligat hizmeti dâhil benzer uygulamaları, hızlı hale getirebilecek. Vatandaşlık numarası uygulamasıyla hayatımıza gelen kolaylık, noterlerin "e-dönüşümü" sayesinde diğer alanlara da yansıyabilecek. Bunun için gereken düzenleme, torba yasa içindeydi ve kadük kaldı.
Kısaca beklenti, yasal düzenlemelerin arından, evimizdeki masaüstünü dahi notere dönüştürebileceğimiz Noter 2.0 dönemidir.
Bu sayede noterler fuzuli işlerden kurtulup, istismarı engelleme fonksiyonlarını ve vatandaşa ücretsiz hukuk danışmanlığı katkılarını artırabilecek.
Türkiye Noterler Birliği Başkanı Yunus Tutar bu durumu "biz de asli görevlerimizi ön plana çıkarmak istiyoruz" diye özetliyor. Değer üretmeyen her kurum ya dönüşmek veya yok olmak durumundadır.
Noterin varlık sebebi hukuka katkı ise bunu güncellemekle Türkiye kazanır.
