AB, "İlerleme Raporu" açıklandı!.. Dikkat ederseniz, eskiden AB raporları açıklanınca kıyamet kopardı...
Şimdi kimsenin umurunda bile değil. Öyle de yapsalar, böyle de yapsalar biz AB'deyiz. En büyük engellerden biri Almanya...
"Tarih tekerrür eder" derler. Bakınız, 1929'daki büyük ekonomik buhranda Almanya'nın büyük bankalarından Deutsche Bank, bir rapor hazırlamış. Başlığı "Türkler Bankacılık Yapamaz" diye atmış. Raporda İş Bankası'nın kurucusu Celal Bayar'la yenilen yemekten söz ediliyor.
***
Raporu yazan, bankanın İstanbul Şube Müdürü
Bay Goldenberg'le birlikte yaptıkları görüşmelerin gerekçelerini şöyle sıralıyor:
"Celal Bey İstanbul'da
Bay Goldenberg ile beni yemeğe davet etti.
Arghana ile ilgili sohbetimizin dışında, kendisi Tahran'daki izlenimlerini anlatmış ve İşbank'ın
Hamburg, İskenderiye ve
Tahran'da şubeler açma fikrinden bahsetmiştir.
Ben bu fikri mükemmel buldum, çünkü İşbank böylece yurtdışında şube çalıştırmanın ne kadar zor olduğunu görecektir.
İşbank'ın Hamburg'da herhangi bir şekilde başarılı olması bence kesinlikle imkânsızdır. İşbank'ın genişleme politikası daha ziyade yönetimin ciddiyeti üzerine oldukça olumsuz bir ışık yayma niteliğindedir."
***
Bu rapor, şimdi
Türkiye İş Bankası Müzesi'nde. Müzede, binlerce belge gün ışığına çıkarılıyor. Federal Alman Merkez Bankası, Para Müzesi, Frankfurt, Hamburg ve Berlin Şehir Arşivi'ndeki belgeleri istemiş. Almanlar, bırakın ketum davranmayı, istihbarat bilgilerini içeren belgeleri bile göndermiş.
Yukarıdaki rapor da bu belgelerin arasından çıktı...
1929'da Batı bankacılığı bugünkünden 10 misli batıktı.
O yıllarda Paris ve Londralı bankerler, Türk Hazinesi'ne ait uzun vadeli tahvilleri satın alıyordu.
Türk parası değerli,
emisyonumuz 30 milyon liraydı! Ancak,
banknot basma yetkimiz yoktu. Bankacılığı, hatta
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nı kurmak için
Lozan sürecinin sonuçlanmasını bekledik.
Diyeceğimiz, ara ara tökezlesek de artık bu işi yapıyoruz. İyiyiz ki, dünyanın nezle olduğu rüzgârda gemimizi yüzdürmeyi başardık. İş Bankası da Almanya'da
11 şubeli İş Gmbh ile yola devam ediyor.
