Kimi ailelerin içinde açık sırlar vardır, yıllar yılı göz önünde cascavlak durdukları halde ağza alınmadıkları için gündeme gelmezler. Babanın metresi, ananın kumar tutkusu, oğlanın eşcinselliği "dolaptaki iskelet" durumundayken, günün birinde bir ziyaretçinin gerçeklerden söz edişi "Kral çıplak!" etkisi yapar.
Dünyada da öyle oluyor. Örneğin İsrail'in nükleer cephanesi tam bir açık sır. Varlığından herkes haberdar, ama lafını eden yok gibi. Ülkenin can düşmanları bile âdeta kanıksamış olduklarından o konuya pek değinmiyorlar.
Derken Türkiye'nin başbakanı çanak tutan bir İsrail diplomatının sorusunu "Gerçek tehlike sizsiniz" diye yanıtlayıveriyor; "çünkü atom bombanız var."
Batı'da bir tedirginlik, bir tedirginlik... "Böyle şey söylenir mi!" dercesine... Niçin söylenmez? Çünkü o "sır" yüze vurulmayacak. Centilmenlik anlaşması.
Tamam, görmezden gelmeye çalışalım durumu. Ama söz konusu dolaptaki nesne iskelet gibi zararsız bir şey değil ki. Patlatılırsa bizim de hâlimize kargalar güler.
Üstelik, dolap teftişi için semtteki başka evlerin basılmasıyla çıngar çıkması isteniyor. "Biz centilmeniz ama hasımlarımız değil" iddiasıyla... Öyle diyenler sürekli mahalle kabadayısı gibi davrandıkları halde...
***
O biçim çifte standart uygulanması karşısında alışılmış suskunluğa bir başka örnek Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ndeki veto haklarının sürgit sineye çekilmesi.
Genel kurulda ve konseyde alınan bütün kararlar o hakka sahip beş ülkeden biri tarafından sıfırlanabilmekte. Nereden kaynaklanmış eskinin düvel-i muazzama anlayışını çağrıştıran bu eşitsizlik tezgâhı?
O ülkelerin İkinci Dünya Savaşı galibi büyük biraderler sayılmalarından. Bir başka sessizce ve centilmence uzlaşma kapsamında, onlara aslan payı verilmesi gerektiği tezinden.
Yine anladık da, o savaşın sona ermesinin üstünden 66 yıl geçti. Başka biraderler büyüdü; adamdan sayılmak, nüfuz pastasından pay almak istiyorlar. Özel vetolar haksızlığı artık tam bir anakronik terslik. Çağı geçmiş bir yetki dolandırıcılığı yani.
Son zamanlarda ustası olmaya başladığımız reformculuktan deyim ödünç alıp şöyle söyleyeyim: Herkesin alışkanlıkla doğal görmeyi sürdürerek pek karşı çıkmadığı veto zorbalığı bugün dünyadaki en büyük vesayettir.
O konuda da kralın çıplaklığına dikkat çekmenin bir Türk başbakanına düşmesi şaşırtıcı değil. Güvenlik Konseyi'ndeki çağ dışılığın giderilmesi dileğimizi bir uluslararası çağrıya dönüştürmek için Dışişleri'miz seferber olmalı.
***
Amerika'daki Wall Street itiş kakışlarını görüyor musunuz ekranlarda? Kapitalizmin kalbi diye bilinen o yer borsa simsarlarının, komisyoncuların, türlü avanta esnafının kaynaştığı para çarşısıdır. Düzenin sahipleri sonuç grafiklerini uzaklardan izlerler.
Kriz acısıyla oraya saldıranlar yüzlerini öcü gibi boyayarak, zombi olarak, hayvan maskesi takarak, dişlerini göstererek onların hizmetkârlarını ürkütmeye çalışıyorlar. Sloganları zenginlere, holdingcilere, bankacılara, sömürüye, emperyalizme falan karşı, soyut laflar. Ne birleştirici örgütleri var, ne ortak eylem stratejileri, ne de toplumsal hedefleri.
Çocukça yaklaşımlarla somut bir şey elde edemeyecekler. Bırakın dünyayı sömürüden arındırmayı, kendi işsizlik ve yoksullaşma dertlerine hiç deva bulamayacaklar. Çünkü o yönde ilerleyebilmenin ilk şartı yığınların desteğini sağlamaktır. Oysa Orta Amerika'dan kopuklar.
Şimdi burada kayda geçireceğim öngörü kimilerine hayal gibi gelecektir. (Elli yıl önce de Amerikan nüfuzunun gerilemeye başlayacağını, Sovyetler'in çökeceğini, Çin'in yeni bir süper güç olacağını yazmama gülenler olmuştu).
Bu yüzyılın sonundan önce tarihçiler günümüzü anlatırken, seçkinleri kitlelerden ayıran çizgilerin eritilmesi, uygarlıkların bağdaştırılması ve Batı baskılarına direnilmesi yönünde ilk çözümlerin filizlendiği yerlerden biri diye yurdumuzu gösterecekler.
Uzun yaşamaya bakın da tadını çıkarın.
