Kuzey Irak Kürt Bölgesi'nden halen yılda 10 milyar dolarlık petrol ihracatı yapılıyor. 2018'de bu rakam 108 milyar dolara ulaşacak. Bu tutara ek olarak doğalgaz ihracatı da gerçekleşecek. Ve bu petrol ve doğalgazın hemen hemen tamamı Türkiye üzerinden ihraç edilecek. Çünkü diğer alternatifler ekonomik değil. Pek çok uzman da bu görüşte.
Financial Times'ın pazartesi nüshasında Kürdistan'ın petrol ve gazı üzerine geniş bir çalışma yayınlandı. Bu çalışmada Kürtler için Türkiye'den başka bir çıkışın olmadığı sık sık vurgulanıyor. Çünkü Türkiye, Avrupa'nın en hızlı büyüyen ekonomisi.
Türkiye'nin günlük petrol tüketimi 700 bin varil. Bu tüketimin ancak onda birini kendisi üretiyor, kalanını ithal ediyor. Türkiye'nin petrol ithal kaynaklarını çeşitlendirmesi gerektiği, sadece Rusya ve İran seçeneğinin yeterli olmayacağı düşünülürse, Türkiye Kürt bölgesi için kolayca ihracat yapabileceği bir pazar oluyor.
Ama gelgelelim Bağdat yönetimi Türkiye ile Kürtlerin petrol ve gaz konusunda işbirliğini geliştirmesine karşı çıkıyor. Kerkük-Ceyhan boru hattı Bağdat'ın kontrolünde olduğu için, boru hattını sık sık kesiyor, mevcut kapasiteyi kullandırmıyor.
Hal böyle olunca, Kürtler, Bağdat'ın keyfi tutumundan kurtulmak için kendi kontrollerinde bir petrol ve doğalgaz ihracat altyapısı kurmak istiyor. Bağdat'ın Türkiye ile gerginlik çıkarmasının nedeni de bu kurulacak yeni altyapı için Türkiye'nin Kürtlere yardımcı olması.
Peki Bağdat ile Kürt bölgesi arasındaki bu anlaşmazlık nasıl çözümlenecek? Nihayetinde Kürt bölgesi Bağdat'a bağlı. Petrol gelirleri merkezi yönetimde toplanıp sonra dağıtılıyor. Fakat Kürt bölgesinde yatırım yapan pek çok küçük firma var. Bu firmalar çıkardıkları petrol ve gazı en yakın pazarlara satmak istiyor. En yakın pazar da Türkiye. Bağdat ise Türkiye pazarına pek sıcak bakmıyor.
Peki Bağdat yönetimi bu konuda haklı mı? Değil. Çünkü Irak'a yatırım yapıp petrol ve gaz çıkaran firma malını en kısa sürede satıp parasını almak ister. Kürdistan Doğal Kaynaklar Bakanı Hawrami, Kerkük-Ceyhan boru hattının atıl olduğunu, Tak-Tak bölgesinden çıkan petrolün bu hat üzerinden Ceyhan'a ulaşması gerektiğini ve bunun için yakında Tak-Tak bölgesinden bir boru hattı bağlantısının tamamlanacağını belirtiyor. Bağdat bu projeye de karşı çıkıyor.
Gelelim Kürt bölgesinden, Bağdat'tan bağımsız olarak yeni bir boru hattının kurulmasına... Bağdat ile çözüm bulunmadığı takdirde, Türkiye üzerinden yeni bir boru hattı kurmak Kürtlerin B planı olarak gündeme geliyor.
Zaten petrol tarihi, petrolü çıkaran firmaların, yatırımlarının kârlı olması için pazara en kısa yoldan ulaşma mücadeleleri ile dolu. Milyarlarca dolarlık yatırımla çıkan petrolün hızla pazara ulaşıp paraya dönüşmesi şart. Bağdat'ın direnişi ise petrolün ve gazın paraya dönüşmesini engelliyor. Kürt bölgesinin gelişmesinin önüne de set çekiyor. Dolayısıyla akla aykırı bu politikanın sürdürülmesi mümkün görünmüyor.
