Çocuğa karşı sürekli endişeli olmak aslında anne babanın elinde olmadan içgüdüsel olarak başlıyor… Koruma duygusuyla başlayan bu güdülerine kimi anne babalar bir türlü hakim olamıyorlar. Ve bunun sonucu olarak da çocuk kendi başına hiçbir şey yapamaz hale geliyor. Oysa sürekli kaygılı bir tutum sergilemek hem anne babanın hem de çocuğun ruh sağlığı açısından ciddi sakıncalar doğurarak, uzun vadede her iki tarafın yaşamını kabusa çevirebiliyor. Psikolog Ayşe Yanık Knudsen, çocuk yetiştirmede aşırı kaygının ortaya çıkaracağı sonuçları anlattı ve öneriler verdi. Çocuğunuza karşı endişeli olmanız ve üzerine düşmeniz tabii ki normal ama unutmayın; her şeyin aşırısı kişiye zarar veriyor. Umuyoruz uzmanımızın verdiği bilgi ve öneriler, sebepsiz kaygılarınızdan bir an önce vazgeçmeniz için etkili olur!
Yoğun ilgi, kaygıyla birleşirse…
Anne adaylarının, çocuklarını kucaklarına almalarından önceki dönemde başlayan kaygıları, çocuk doğduktan sonra da artarak devam eder. Hamilelik döneminde, özellikle sağlık ve çocuk yetiştirme konularında ciddi kaygılar taşıyan anne adayları sık sık araştırma yaparak, zihinlerini bu konu üzerinde yoğunlaştırır. Bu durum kişinin, günlük hayatta karşılaştığı durumlar karşısında sürekli endişeli olmasına ve sürekli kötü bir şeyler olacağı konusunda olumsuz beklenti içine girmesine varıncaya kadar ilerleyebilir.
Çocuk doğunca, kaygılar da çocukla birlikte büyümeye başlar. Annelik içgüdüsüyle birlikte çocuğunu korumaya alan anne, zaman içerisinde onun sağlığı ve sosyal çevresi gibi konularda endişelerini kontrol etmekte zorlanır duruma gelir. Kaygının kontrol edilebilmesi, hayatı daha mutlu ve sağlıklı geçirebilmek açısından çok önemlidir! Çocukla yakından ilgili olmak, anne olmanın gereği olarak normal bir durum elbette. Ancak, çocuklara gösterilen yoğun ilgi kaygıyla birleştiği zaman, çocuk bundan zarar görmeye başlayabilir. Özellikle tek çocuklarda sıklıkla görülen bu durum çocuğu bunalttığı gibi, anneyi de yoğun stres altında bırakabilir. Pek çok anne baba çocuklarının üzerine titrer. Ağlamasın, üşümesin, yorulmasın, hasta olmasın, incinmesin, mikrop kapmasın diye ellerinden gelen tüm gayreti gösterirler. Anne babaların, çocuklarının sokakta koşmasına, başka çocuklarla oynamalarına izin vermediği durumlar dahi mevcuttur. Bu, yanlış bir tutumdur. Böyle anne babalar çocuklarının sağlığı konusunda sürekli evhamlı davranırlar ve çocuklarına zarar geleceğini düşündükleri her türlü durumda onları gözlerinden sakınırlar.
Anne baba ilişkisini etkiler
Anne, içinde bulunduğu duygusal ruh haliyle bazen babayı sorumsuzlukla suçlayabilir. Özellikle evlilik yaşamında eşinden destek göremeyen anne, kendi yalnızlığıyla bu durumun üstesinden gelmeye çalıştıkça kendini daha çok baskı altında hisseder. Babaların eşlerine destek olmaları ve çocuklarının bakımında yardımcı olmaları, annenin kendini rahat ve güvende hissetmesini sağlar. Anne-babanın aşırı koruyuculuğu, çocuğun okul başarısını ve okula uyumunu etkiler. Çocuk, karşılıklı sevgi ve anlayış ortamında yetişmelidir.
Nasıl davranmak gerekir?
Çocuğun psikososyal gelişiminin tamamlanması için aileler sevgi ve koruyuculukta ölçülü davranmalıdır. Çocuğun kendi başına yemek yemesine, uyumasına, giyinip soyunmasına, kendi seçimlerini kendisinin yapmasına, arkadaşlarının davetlerine katılmasına ve onları davet etmesine izin verilerek, özerklik tanınmalıdır. Çocuğun öz güveni, ailenin sağlıklı iletişim kurması açısından önemli olduğu gibi, sosyal hayatındaki konumu açısından da büyük önem taşır. Öz güveni eksik olan çocuklar, yaşamdan zevk alamadıkları için mutsuz olurlar. Bu çocuklar; diğer çocuklara göre daha sık istismar ve haksızlığa maruz kalırlar. Genelde anne-babaya bağımlı olarak yaşamlarını sürdürürler, içlerine kapanıktırlar. Büyümesine izin verilmeyen bu aşırı koruyucu ortamda, çocuğun sosyal gelişimi de engellenmiş olur. Bu da onun arkadaş ilişkilerini olumsuz etkiler ve onlar tarafından dışlanmasına neden olabilir.
Hazırlayan: Başak DOĞRU
