Evcil hayvan yetiştirmenin çocuklar üzerindeki en büyük katkısı, şüphesiz ki onlara sorumluluk bilinci aşılamak. Bunun dışında elbette başka yararları da var. Biz de Psikolog Nur Dinçer'e çocuk büyütürken bir yandan da onlara hayvan sevgisi aşılamanın yararlarını sorduk.
Çocuklarınızı hayvanlardan korkutmayın
Çocukların hayvanlara duydukları sevgi ve ilgi hepimizin sıklıkla gözlemlediği bir durumdur. Çoğu kez bir hayvanı eline almaya çalışan, okşayıp seven ve evine götürmek isteyen çocuklara rastlarız. Ancak bazen de tam tersi bir durum görürüz. Sokakta bir köpek görüp çığlık atan, böceklerden korkan çocukları gözlemleriz. Çocukların hayvanlar ile ilgili duyguları genellikle kendi ebeveynleri ile bağlantılıdır. Köpekten korkan bir annenin çocuğu da bu hayvandan korkar ya da böcekten nefret eden bir babanın çocuğu da böcekten nefret edebilir. Bazen de durum tersidir, ebeveynler hayvandan hoşlanmadığı halde çocuklar eve hayvan almak isteyebilirler. Ya da anne-baba hayvanları çok sevdikleri halde çocuk ürküyor olabilir. Çocuğun gerçekten bir hayvan bakmayı isteyip istemediğinden emin olduktan sonra eve hayvan almak önemlidir. Hayvandan korkan bir çocuğu bir anda aynı evde hayvanla yaşamaya zorlamak da doğru değildir. Çocuğu çevrede hayvanı olan başka kişilere ziyarete götürmek, hayvanlarla ilgili filmler izletmek, adım adım bir hayvana yaklaşmasını sağlamak onun korkusunun üstesinden gelmesine yardımcı olacaktır.
Evcil bir hayvan beslemenin çocuğa ne faydası var?
Evcil hayvan beslemek, beraberinde sorumluluk almayı da getirecektir. Bir hayvan almadan önce çocuğa hayvanın bir canlı olduğu, iyi bakılıp beslenmesi, ilgilenilmesi gerektiği, hayvanın sadece eğlenmek ve oynamak için olmadığı, hayvan bakmanın zorlukları mutlaka anlatılmalıdır.
Özellikle tek çocukların ya da etrafında fazla arkadaşı ve yaşıtı olamayan çocukların evinde bakabileceği bir hayvanı olması paylaşmayı da öğrenmesini kolaylaştıracaktır.
Çocukların hayvanın bakımını üstlenmesi, sıra ile yapılacak işler-yemek verme, temizleme, gezdirme-çocuğun kuralları öğrenmesini kolaylaştıracaktır.
Hayvanın sorumluluğunu üstlenip ona gereken bir şekilde bakan bir çocuk bundan haz alacak ve başarmanın mutluluğu ile öz güveni de daha çok artacaktır.
Bir canlı ile ilgilenmek ayrıca çocuğun sosyal yaşantısını etkileyecek ve duygularını çevresindekilere daha kolay ifade etmesini sağlayacaktır.
Çocuğun özellikle dokunarak sevebileceği kedi, köpek gibi hayvanlar psikolojik olarak rahatlatıcı olacağı için terapi etkisi de yapar.
Çocuğun korkusuzca bir hayvana yaklaşması ve dokunması sosyal hayatında da birçok alanda cesurca hareket etmesini sağlayacaktır.
Özellikle köpek beslemek günlük yürüyüş ve koşup oynama egzersizleri gerektirdiğinden çocuğun fiziksel gelişimine ve sağlığına katkıda bulunacaktır.
Hayvanlarla yaşayan çocuklar çevreleriyle daha ilgilidir. Çevrelerindeki diğer canlılara daha duyarlı, sevgi dolu ve şefkatli davranırlar. Hayvan besleyen çocukların davranışları daha paylaşımcı, sakin ve uyumlu olur.
Evcil hayvanların engelli çocuklara da olumlu etkisi büyüktür. Birçok çalışma engelli çocuğun; hayvanlarla daha kolay iletişim kurabildiklerini bunun sosyalleşmelerini kolaylaştırdığını, daha sakin hareket ettiklerini, dikkatlerini daha iyi topladıklarını ve fiziksel gelişmelerinin daha hızlandığını gösterir.
Sorumluluk vermek dost olmalarını sağlar
Çocuklar 6 yaşından itibaren balık, kaplumbağa, kuş gibi bir hayvanın, 9-10 yaştan itibaren de kedi ya da köpek gibi bir hayvanın bakımını ve sorumluluğunu alabilirler. Örneğin köpekleri gezdirilmeleri zorunluluğu nedeniyle çocuğun fiziksel olarak zorlanmayacağı bir yaşta seçilmelidir. Bazen çocuklar evde beslenen hayvanı kıskanabilir. Bu durumda çocuğa her şeyden önce hayvanın tıpkı bir bebek gibi bizim bakımımıza ihtiyaç duyduğu, kendi başına yemeyi, gezmeyi, tuvaletini yapmayı, kendine bakmayı beceremediği ve bu nedenle ilgi gösterilmesi gerektiği anlatılmalıdır. Ayrıca çocuğa herkese ait sevginin farklı olacağı, evdeki hayvanı çok sevdiğinizi ama ona çocuğunuz olarak ne kadar farklı bir yeri olduğunu anlatabilirsiniz. Çocuk hayvanla iletişim kurup, sorumluluğunu aldıkça bu durum zaten ortadan kalkacaktır. Dost olabilmeleri için kontrolünüz altında baş başa zaman geçirmelerini sağlayacak ortamlar yaratmak ve sorumluluk vermek işe yarayacaktır.
Ölüm haberini çocuğunuzdan saklamayın
Evde beslenen hayvan önemli bir hastalık geçirdiyse ya da öldüyse bu çocuğa açıkça söylenmelidir. Çocuğun üzüntüsünü ifade etmesine izin vermeli, üzüntüsü paylaşılmalıdır. Çocuğu oyalayıp ölüm haberini vermemek, geçiştirmek çocuğun anne babasına olan güvenini de sarsacaktır. Mümkünse hayvana yapılan cenaze törenine, gömülmesine çocuğun da eşlik etmesine izin verilmelidir. Çocuğa bunun bir yaşam döngüsü olduğu, tüm canlıların doğup büyüyüp ölecekleri, hayvanın ölmesinin çok üzücü olduğu, ancak hayvanların insanlar kadar uzun yaşayamadıkları ve önemli olanın birlikte geçirilen güzel zamanlar olduğu anlatılmalıdır. Ölen hayvanın ardından onu hatırlatan fotoğraflara bakıp güzel günler hakkında konuşmak ve duyguları paylaşmak da çocuğun kabullenmesini ve rahatlamasını kolaylaştıracaktır. Hemen yeni bir hayvan alarak çocuğun üzüntüsünü hafifletmeye çalışmak yerine üstünden biraz zaman geçmesi ve çocuğun durumu anlaması ve kabullenmesini sağlamak gereklidir.
Evcil hayvan beslerken dikkat edilmesi gereken bir konu da hayvanla baş edemeyip onu bir süre sonra vermek ya da sokağa bırakmaktır. Bu durum çocuk açısından kaygı verici olabilir. Çocuk, ebeveynleri tarafından bakılamayarak kendisinin de bırakılabileceği endişesi taşıyabilir. Bu durumda eğer mutlaka hayvanı verme zorunluluğu varsa, örneğin; hastalık, alerji vs. gibi nedenler çocuğa çok doğru olarak açıklanmalıdır.
Hazırlayan: Aytülike KESKİN
