Her ebeveyn, çocuğu okula gitmeden önce iyi bir kahvaltı yapsın ister. Ancak çocuklar genellikle; sabahları zor uyandıklarından, iştahsız olduklarından ve okula yetişmek için vakitleri kısıtlı olduğundan kahvaltı yapmaktan çok hoşlanmazlar. Oysa gece boyunca boşalan depoyu doldurmanın tek yolu sabah öğünüdür. Güne iyi bir kahvaltı ile başlamak çok yararlıdır. Uzman Sevil Nas Can, çocukların sağlıklı gelişiminde kahvaltının yerini anlattı.

Kahvaltı neden önemli?

Vücudun düzenli çalışması için kan şekerinin belirli bir düzeyde olması gerekir. Akşam yemeği ile sabah kahvaltısı arasında geçen uzun süre, kan şekeri değerlerini etkiler. Bu süre içinde kan şekeri düşer ve kişi kendini yorgun hisseder. Uyanır uyanmaz gereksinim duyulan tüm besinleri karşılayıp, vücudun güne hazır hale getirilmesi gerekir. Özellikle çocukların fiziksel ve psikolojik olarak zarar görmemeleri için kahvaltı şarttır. Sağlıklı bir şekilde güne başlama ve gün içinde bulunduğumuz faaliyetlerde anlama, algılama, anımsama ve verimli bir şekilde çalışma üzerinde kahvaltının çok önemli etkileri vardır. Kahvaltı etmeyenlerde diyabet riski daha fazla! Kahvaltının önemiyle ilgili yapılan birçok çalışma, güne iyi bir kahvaltıyla başlamanın, her yaş grubu bireyde önemli yararlarının olduğunu gösterir. Öğün atlanmasının ve özellikle uzun bir açlık döneminden sonra hiçbir şey yemeden güne başlamanın vücuda verdiği zararlar şöyle sıralanabilir;

• Vücut proteini suyu azalır,
• Tiroit enzim aktivitesi azalır,
• Kan kolesterol ve lipidleri artar,
• Kalp damar hastalıkları riski oluşabilir,
• Diyabet hastalığı riski artar,
• Hipertansiyon riski gelişebilir.

Kiloyu korur, bağışıklığı güçlendirir

Çocuklar hızlı bir büyüme ve gelişme sürecinde olduklarından, yeterli ve dengeli beslenmeye ihtiyaçları daha fazladır. Bağışıklık sistemlerinin gelişmesi için her sabah karbonhidrat ve protein kaynaklarından zengin bir kahvaltı yapmaları gerekir. Her sabah sağlıklı bir kahvaltı yapan çocukların kilolarını korudukları, daha düşük kolesterol ve daha dengeli kan şekeri seviyelerinin olduğu bilinmektedir. Düzenli kahvaltı yapan çocuklarda vitamin ve mineral eksiklikleri daha az görülür. Geleceğin büyük bireyleri olan çocuklarımıza, kahvaltı etme alışkanlığının kazandırılması tüm toplumumuz açısından büyük önem taşır. Anne babalar bu alışkanlığı kazanmalı, çocuklara örnek olmalı, sabahları belli bir kahvaltı saati edinilmeli ve tüm aile bireylerinin kahvaltı yapmaları sağlanmalıdır. Çocuklar hızlı bir büyüme ve gelişme sürecinde olduklarından yeterli ve dengeli beslenmeyle desteklenmelidirler.

Arkadaşlarıyla ilişkilerini olumlu etkiler

Amerika'da yapılan bir araştırmada; çocukların okula kahvaltı yaparak gitmelerinin, derslerdeki konsantrasyonlarında artış, daha iyi okuma yeteneği, ders notlarında artış ve arkadaşlarıyla daha iyi ilişkilerde bulunmalarını sağladığı belirtilmiştir. Bunların yanı sıra; özellikle kahvaltı yapmayanlarda görülen davranış bozukluklarının sigara, alkol hatta uyuşturucu kullanımına da neden olabileceği bildirilmiştir. Çalışmalar yine gösteriyor ki; düzenli olarak enerji kaynağı olan karbonhidrat ve hücrelerin yapı taşı olan protein içerikli kahvaltı tüketen çocuklar, kahvaltıda şekerli yiyecekler ya da yağlı poğaça ve kek tüketen çocuklara göre derslerinde daha iyi performans göstermektedir. Bunun yanı sıra kahvaltı seçeneği, posadan (liften) zengin olan gevrek ve beraberinde süt tüketen çocuklarda kilonun korunması daha fazla gözlenmiştir.

Kahvaltıyı atlamak, obeziteye davetiye çıkarır!

Çocuğun fiziksel ve psikolojik gelişiminde kahvaltının önemi büyüktür. Kahvaltıyı atlamanın kilo almaya ve obeziteye davetiye çıkardığını ortaya koydu. Öğünler içinde "en önemli" olarak nitelendirilen sabah kahvaltısında yenilen besinlerin miktar ve içeriği günün verimli geçmesini sağlıyor. Akşam yemeği ile sabah kahvaltısı arasında geçen uzun sürede vücut, besinlerin tümünü kullanır ve kahvaltı yapılmaması halinde beynin kullanımı için yeterli enerji oluşmaz. Kahvaltı yapılmazsa yorgunluk, baş ağrısı, dikkat ve algılama azlığı gibi sıkıntılar yaşanabiliyor. Kahvaltı yapılmadığı zaman çocuklarda okul başarısı düşer ve hastalıklara karşı vücut direnci azalır, yorgunluk ve bitkinlik meydana gelir. Doygunluk sağlanması ile birlikte bu durum ortadan kalkar. Vücutta gece boyunca düşen metabolizma hızı, kahvaltı ile yüzde 20-30 artar.

Günün telaşına kapılıp, kahvaltıyı unutmayın!

Kahvaltı, günün en önemli öğünü olmasına karşın aynı zamanda günün en çok atlanan öğünü olabilir. Bunun başlıca nedeni, kişilerin sabahları açlık hissetmediklerini belirtmeleri ve zaman darlığıdır. Sabahleyin ailenin işe yetişme kaygısı, zaman problemi, kendilerini aç hissetmemeleri, midelerinin bulanması ve çocukların servis zamanının gelmesi kahvaltının atlanma nedenlerindendir.

Kahvaltı etmek, poğaça ve kek yemek değildir!

Günlük enerji ihtiyacının yaklaşık 1/4'ünün kahvaltı ile karşılanması gerekir. Uygun bir kahvaltıda; süt grubu (süt, yoğurt, peynir), et grubu (yumurta-peynir), ekmek grubu (ekmek ya da tahıllı bir besin), domates, salatalık gibi bir sebze, portakal, elma (bunların taze sıkılmış suları olabilir) ve zeytin gibi yiyecekler bulunmalı. Kahvaltıda enerji içeriği yüksek bal, reçel, tahin ve pekmez gibi çeşitlerin olması da, çocukların enerji ihtiyaçlarını karşılayarak, vücudun güne daha aktif olarak hazırlanmasında yardımcı olur. Kahvaltı etmek asla poğaça, kek veya kruvasan yemek değildir. Çocuğunuza hazırlayacağınız daha hızlı ve besleyici birçok kahvaltı seçeneği bulunur. Örneğin;

• Simit, peynir, domates, salatalık ve taze sıkılmış meyve suyu,
• Süt, yağ, bal, peynir, ekmek, yumurta, 1 porsiyon meyve, ev yapımı az yağlı peynirli ya da kıymalı bir börek ve yanında domates, salatalık, taze meyve suyu,
• Peynirli tost yanında zeytin, taze meyve suyu ya da bitki çayları veya meyve,
• Omlet (içine peynir vb eklenebilir), yanında zeytin, domates, salatalık, havuç,
• Yağsız peynirli tost+1 su bardağı süt gibi. Yeterli ve dengeli bir kahvaltıda dikkat edilmesi gerekenler…
• Protein içeriği yüksek besinler (süt, yumurta, peynir gibi) tüketilmeli.
• Meyve ve sebze yenilmesi uzun süre doygunluk sağlar. Domates, maydanoz, taze biber gibi sebzelerle portakal ve elma gibi meyveler ya da taze sıkılmış portakal suyu kahvaltı sofrasında bulundurulmalı.
• Sebze ve meyve kahvaltının C vitamini açısından dengeli olmasını sağlarken, demir mineralinin emilimini artırarak, kan kolesterol seviyesini düşürür.
• Kahvaltıda bir bardak süt içmek, bir yumurta yemek, bir portakal, salatalık ya da domates gibi sebze ya da meyve tüketmek güne dinamik ve sağlıklı başlamak açısından atılabilecek en önemli adım.
• Özellikle büyüme ve gelişme çağındaki çocukların kahvaltısında daima bir bardak süt bulunmalı. Süt içmeyi sevmeyen çocukların ise yeterli peynir ya da yoğurt tüketmesi sağlanmalı.
• Kahvaltıda çocuklara verilecek ana besinler; peynir, zeytin, yumurta, reçel, bal, pekmez, ekmek, kahvaltılık tahıl ürünleri, sebze ve meyvelerdir.

Hazırlayan: Aytülike Keskin