En ideal olanı, her şey yolunda gidiyorsa bebeklerin 2 yaşına kadar emzirilmesidir. En geç 2 yaşını geçtikten sonra artık memeden kesme zamanı gelmiştir. Bazı anneler vicdanen bebeklerine süt vermeye devam etmek isterler. Oysa bu süreci geciktirmenin psikolojik veya fiziksel yan etkileri olabileceği unutulmamalıdır. Özellikle tuvalet eğitimi gibi önemli bir aşamaya geçmeden önce memeden kesme sürecini atlatmakta yarar olduğunu belirten Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Hilda Çerçi Özkan, "Anneler zorlansalar da bir gün bebeklerini memeden kesmek zorunda olduklarını unutmamalılar" diyor.

Anne sütünün önemi

Anne sütü eşi benzeri olmayan mucize bir besindir. Bebeğiniz sütünüz ile sağlıklı şekilde büyürken aranızdaki duygusal bağ da gelişerek güçlenir. Emzirmek, bebeğin bulaşıcı hastalıklardan korumasının yanı sıra obezite, kardiyovasküler hastalıklar, diyabet ve bazı sindirim sistemi hastalıklarına karşı da önleyicidir. Araştırmalar, emziren annelerde meme ve rahim kanseri riskinin azaldığını gösteriyor. Emzirme süresi ne kadar uzarsa, meme kanseri riski de o kadar düşüyor.

Emzirmeyi sonlandırmanın doğru zamanı

Emzirmenin sonlandırılması için en doğru zaman, bebek ve annenin hazır olduğu zamandır. Çevrenizdeki kişilerin, bebeğinizin büyüdüğünü, artık emzirilmeye ihtiyacı olmadığını, anne sütünün 6. aydan sonra besleyici bir değerinin kalmadığını söylemesi sizi yanıltmamalıdır. Araştırmalar 1-2 yaş aralığındaki bebeklerin günlük kalori, protein gereksinimlerinin yüzde 30 kadarının anne sütü ile karşılanabileceğini gösterir. Dünya Sağlık Örgütü, bebeklerin ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslenmesini, 6. aydan sonra tamamlayıcı ek besinlere başlanarak, emzirmenin 2 yaşına kadar devam etmesini önerir. Bazen bebekler 1 yaş civarında meme emmekten kendiliğinden vazgeçebilir. Ancak genellikle kendi haline bırakıldığında bebeklerin memeyi bırakması 2 yıldan uzun sürebilir.

Bir anda kesilir mi?

Sütün aniden kesilmesi bebeğinizde duygusal olarak zorlanmaya ve memede süt birikimine bağlı sorunlara yol açabileceğinden önerilmez. Memeye kötü görünen maddelerin sürülerek bebeğin tiksindirilmeye çalışılması da yine duygusal travmaya yol açabilir ve asla önerilmez.

Kademeli memeden kesme önerileri

• Anne sütten kesmeye hazır olduğunda emzirmeyi kademeli olarak azaltmalıdır.
• Her 3-5 günde bir, gün içindeki emzirme seanslarından birini keserek emzirme azaltılabilir.
• Öncelikle bebeğin daha az düşkün olduğu gün ortasındaki seanslardan kesmeye başlanmalıdır. Sabah ve akşam emzirmeleri daha sonra kesilmeli. Son olarak akşam yatarken ve gece yarısı emzirmeleri sonlandırılmamalıdır.
• Öğün sayısının azaltılmasının yansıra, bebeğin memede kaldığı süre aşamalı olarak kısaltılmaya çalışılabilir.
• Günde 7-8 kez meme emen bir bebeğin sütten kesilmesi 4-5 hafta sürer.

Bu süreci en az hasarla atlatmak için…

• Emzirmeyi azaltırken memede oluşabilecek şişlik, ağrı, kızarıklık açısından anne dikkatli olmalıdır. Bu bulgular kanal tıkanıklığının veya süt birikimine bağlı meme iltihabının (mastit) bir göstergesi olabilir. Emzirmeyi kademeli olarak azaltıp bu durumu önleyebilir, biriken sütü kısa süreli pompa yardımıyla azaltarak mastit gelişimini engelleyebilirsiniz.
• Emzirmeyi azaltma sürecinde çocuğunuz daha fazla ilgiye ve kucaklamaya ihtiyaç duyacaktır.
• Bebeğin dikkatini başka yönlere çekerek meme emme isteğini unutt urabilirsiniz. Örneğin; atıştırmalık bir şeyler vermek, onunla yürüyüşe çıkmak, markete-parka götürmek, kitap okumak faydalı olabilir.
• Sıkıldığında, yorulduğunda veya acıktığından ortaya çıkan meme emme isteğini ona ilgi göstererek gidermeye çalışabilirsiniz. Özellikle böyle zamanlarda bebeğinizi her zaman oturarak emzirdiğiniz koltuğa veya emzirme sandalyenize oturmaktan kaçınmalısınız.
• Emzirmenin 1 yaşından sonra kesilmesi durumunda biberonla beslenmeye bağlı sorunları önlemek için sütün bardakla verilmesi önerilir. Zor bırakılabilecek bir başka alışkanlığa yol açmamak ve diş çürüklerini engellemek açısından, çocuğu biberonla yatağa koymaktan kaçınmak gerekir.
• Emzirmeyi kesmeden önce ara ara bardağa sağılmış anne sütü koyarak alışmasını kolaylaştırabilirsiniz.
• Bebeğiniz 1 yaşından küçükse formül sütü, biberon veya alıştırma bardağı ile içebilir.

"Anne ve çocuk için duygusal bir dönem"

Emzirmeyi sonlandırmak farklı bir beslenme şekline geçiş değil, aynı zamanda anne ve bebek arasındaki farklı bir ilişkinin sonlandırılmasıdır. Her iki tarafın da hazır olduğu düşünüldüğünde bile bebekte tahmin edilemeyen üzüntü veya annede suçluluk duygusuna yol açabilir. Emzirme süreniz ne olursa olsun ister birkaç hafta, ister 2 yıl, anne sütü vererek bebeğinizin sağlığı ve gelişimi için mükemmel bir başlangıç yaptığınızı unutmamalı ve bununla gurur duymalısınız. - DR. Hilda Çerçi Özkan

Hazırlayan: Aytülike Keskin